Υψηλές θερμοκρασίες, ακραίοι καύσωνες και άλλα επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα, σε συνδυασμό με την ατμοσφαιρική ρύπανση, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα, επιβαρύνουν τη ζωή στον πλανήτη, με την Ευρώπη να πλήττεται εντονότερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή στη Γη. Μόνο τον τελευταίο μήνα οι καταγραφές των κορυφαίων διεθνών οργανισμών θέτουν την παγκόσμια κοινότητα σε κόκκινο συναγερμό.
Απειλή λειψυδρίας
Ηδη φέτος από τον δεύτερο μήνα της άνοιξης έντονη ξηρασία άρχισε να πλήττει τη Νοτιοδυτική Ευρώπη, με επίκεντρο την Ισπανία όπου οι αυξημένες θερμοκρασίες απειλούν με λειψυδρία και συμβάλλουν στο ξέσπασμα πυρκαγιών – εκατοντάδες φωτιές έχουν ήδη κάψει και καίνε δασικές εκτάσεις.
Αντίστοιχες είναι και οι προβλέψεις για τις ΗΠΑ, με τη μετεωρολογική υπηρεσία της χώρας (National Oceanic and Atmospheric Administration – ΝΟΑΑ) να εκτιμά ότι τα νοτιοδυτικά τμήματα και οι ανατολικές Πολιτείες θα πληγούν το καλοκαίρι από υψηλές θερμοκρασίες. Για την Ελλάδα οι προβλέψεις δεν δείχνουν βίαιες εξάρσεις της θερμοκρασίας για τη φετινή θερινή περίοδο, ακολουθώντας πιθανώς την πορεία της περυσινής χρονιάς.
Το 2022, σύμφωνα με την υπηρεσία Copernicus, η Δυτική και η Βόρεια Ελλάδα ήταν πιο ζεστές κατά περίπου έναν βαθμό πάνω από τις μέσες θερμοκρασίες της περιόδου 1991-2020, ενώ το Αιγαίο, η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα ήταν ιδιαιτέρως δροσερά, καθώς ο υδράργυρος ανέβηκε μόλις 0,1-0,2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις κανονικές θερμοκρασίες.
5 βαθμούς πάνω
«Αυτό δεν σημαίνει ότι τα νησιά μας ήταν πιο δροσερά από τη Σκανδιναβία, αλλά η αύξηση της θερμοκρασίας ήταν σχεδόν μηδενική σε σύγκριση με την υπόλοιπη ήπειρο. Στη Βόρεια Σκανδιναβία και σε περιοχές της Γαλλίας, της Ιβηρικής, της Αγγλίας και της Δυτικής Μεσογείου καταγράφηκε απόκλιση 2,5 με 3 βαθμών Κελσίου από τις κανονικές θερμοκρασίες, όπως και πολύ υψηλές θερμοκρασίες στη θάλασσα της Δυτικής Μεσογείου με αποκλίσεις που έφτασαν τους 4 και 5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις κανονικές τιμές» αναφέρει στο «Βήμα» ο διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών κ. Κώστας Λαγουβάρδος, επισημαίνοντας ότι η Ευρώπη θερμαίνεται με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι ο υπόλοιπος πλανήτης.
Σύμφωνα με το Copernicus, οι ευρωπαϊκές χώρες βίωσαν το πιο θερμό καλοκαίρι (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος 2022) και τη δεύτερη πιο θερμή χρονιά στην ιστορία των μετεωρολογικών μετρήσεων.
Το γεγονός ωστόσο ότι το 2022 ήταν για τη χώρα μας μια καλή χρονιά όσον αφορά τα κλιματικά δεδομένα, αποτελεί μάλλον μια εξαίρεση. Το καλοκαίρι του 2021 ήταν από τα πιο δύσκολα των τελευταίων δεκαετιών.
Η ρύπανση σκοτώνει
Ομως η δημόσια υγεία δεν απειλείται μόνο από την κλιματική αλλαγή, αλλά και από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος σε συνολικά 38 ευρωπαϊκές χώρες που δημοσιεύθηκε την περασμένη Δευτέρα, οι ρύποι που εισπνέουν οι νέοι κάτω των 18 ετών ενοχοποιούνται για περισσότερους από 1.200 πρόωρους θανάτους τον χρόνο.
Κι αυτό διότι τα επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων ξεπερνούν σε όλες τις χώρες τα όρια που έχει θέσει η ΕΕ, παρά τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα τα τελευταία χρόνια. Το 2021, το 97% του αστικού πληθυσμού εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις λεπτόκοκκων σωματιδίων (που διεισδύουν ευκολότερα μέσω του αναπνευστικού στον ανθρώπινο οργανισμό) πάνω από τα επίπεδα που έχει ορίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
Πρόωροι θανάτοι
Στην Ελλάδα, υψηλές συγκεντρώσεις σωματιδίων καταγράφηκαν στην Αττική, στη Θεσσαλονίκη και στα Ιωάννινα, ενώ εδώ και χρόνια η χώρα βρίσκεται στο… κόκκινο στις τιμές όζοντος στα αστικά κέντρα το καλοκαίρι.
Σχετικά με τους πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα, 8.843 θάνατοι ανά έτος αποδίδονται στα αιωρούμενα σωματίδια, 1.882 στο διοξείδιο του αζώτου και 911 στους ρύπους του όζοντος.
