Το ενεργειακό τοπίο στην Ελλάδα αλλάζει. Υπό το φάσμα μιας αναζωπύρωσης της ενεργειακής κρίσης και με δεδομένη πλέον την ανάγκη μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, οι επενδυτές κινούνται με στοχευμένες κινήσεις. Υπερδραστήριος αναδεικνύεται ο τομέας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) με νέα projects, εξαγορές και συμφωνίες, όπως επίσης και εκείνος του retail, με την αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας να εισέρχεται σε φάση συγκέντρωσης.
Παράλληλα, ισχυροί εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι επεκτείνονται στο εξωτερικό, ενώ διεθνή επενδυτικά μεγαθήρια έχουν… κλειδώσει στο στόχαστρό τους την Ελλάδα σχεδιάζοντας νέα έργα ή προχωρώντας σε εξαγορές ή συμπράξεις με ελληνικούς ομίλους. Το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου αναμένεται να κλείσει ένα από τα πιο τρανταχτά dealς της ενεργειακής αγοράς με την τελική υπογραφή της συμφωνίας που θα σημάνει την ολοκλήρωση της εξαγοράς από τη ΔΕΗ του χαρτοφυλακίου της ιταλικής Enel στη Ρουμανία, έναντι 1,26 δισ. ευρώ.
Χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ
Επί ελληνικού εδάφους, μετά τις εκλογές, στις 26 Ιουλίου, έγινε η επίσημη ανακοίνωση της πώλησης του 50% της ελληνικής θυγατρικής του ομίλου Enel – τέταρτη δύναμη στην Ελλάδα σε αιολικά πάρκα με 367,5 MW (μεγαβάτ) – στο αυστραλιανό fund Macquarie έναντι τιμήματος που, σύμφωνα με πληροφορίες, κυμαίνεται στα 500 εκατ. ευρώ. Η ολοκλήρωση της εξαγοράς αναμένεται στα τέλη του έτους. Η Macquarie έχει ήδη αποκτήσει το 49% του ΔΕΔΔΗΕ, ενώ η θυγατρική της Cero «χτίζει» στην Ελλάδα ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ, με ένα pipeline έργων σε διάφορα στάδια ωρίμασης, ισχύος 1,8 GW (γιγαβάτ).
Ο χορός των μεγάλων επιχειρηματικών deals στη χώρα μας είχε ανοίξει στα τέλη του 2022 με την απόκτηση από τη MORE (Motor Oil Renewable Energy) του 75% της Ανεμος RES HOLDINGS του ομίλου Ελλάκτωρ έναντι 671,5 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι βρίσκονται σε ώριμο στάδιο οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών ώστε η MORE να αποκτήσει και το υπόλοιπο 25%, αν και επί του παρόντος δεν υπάρχει κάποια συμφωνία. Η Ανεμος διαθέτει έργα ΑΠΕ 493 MW και σειρά έργων υπό κατασκευή συνολικής ισχύος άνω των 1,6 GW.
Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή
Το επόμενο σημαντικό deal που κυοφορείται στην ενέργεια – το μεγαλύτερο από όσα έχουν γίνει ποτέ στην ελληνική ενεργειακή αγορά – θα είναι η εξαγορά, μέσω δημόσιας πρότασης, του ισχυρότερου παίκτη στις ελληνικές ΑΠΕ, της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, από το αυστραλιανό fund First Sentier, η οποία αποτιμάται πάνω από 2,5 δισ. ευρώ.
Τα έργα ΑΠΕ αναδεικνύονται στο ισχυρό χαρτί της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, με τους εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους να επεκτείνονται με νέα projects, ενώ το «παρών» δίνουν όλα τα δυνατά ονόματα της διεθνούς αγοράς.
Ετσι, αν και με τις επενδύσεις του ΑΔΜΗΕ τα ηλεκτρικά δίκτυα στη χώρα μας θα έχουν τη δυνατότητα για λειτουργία 28 GW ΑΠΕ το 2030, σήμερα οι ΑΠΕ που δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο στα δίκτυα είναι περίπου 11 GW σε λειτουργία και άλλα 15 GW τα οποία έχουν λάβει οριστικούς όρους σύνδεσης με το δίκτυο των ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ. Την ίδια στιγμή, μόνο στον ΑΔΜΗΕ υπάρχουν αιτήματα ΑΠΕ που «σωρεύουν» πρόσθετη ισχύ άνω των 25 GW και δεν έχουν λάβει ακόμα όρους σύνδεσης με το ηλεκτρικό σύστημα.
Συμμαχίες
Οι επενδύσεις σε αναβαθμίσεις και επεκτάσεις ηλεκτρικών δικτύων εντός Ελλάδας αλλά και διεθνών διασυνδέσεων προσδιορίζονται από τους μελετητές του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) σε 1,2 δισ. ευρώ τη διετία 2024-2025 και σε 4,5 δισ. ευρώ την πενταετία 2026-2030, ήτοι 5,7 δισ. ευρώ. Μάλιστα, στη μάχη των καλωδίων μπαίνουν πολυεθνικές συμμαχίες (Euroasia) αλλά και ιδιώτες για τη μεταφορά πράσινης ενέργειας από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας, όπως π.χ. η ηλεκτρική διασύνδεση της Αιγύπτου με την Αττική «GREGY – Elica Interconnector», προϋπολογισμού 4,2 δισ. ευρώ.
Σημαντικό ενδιαφέρον καταδεικνύεται και στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες. Στον πρώτο διαγωνισμό της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) 93 έργα, συνολικής ισχύος 3,3 GW, διεκδίκησαν τη χορήγηση επενδυτικής και λειτουργικής ενίσχυσης. Τελικά προκρίθηκαν 12 από αυτά ισχύος 411 MW. Την ίδια ώρα η ΡΑΑΕΥ έχει εκδώσει άδειες για περίπου 530 projects αποθήκευσης πάνω από 27 GW, ενώ τον Σεπτέμβριο ακολουθεί ο δεύτερος διαγωνισμός για άλλα 400 MW.
Αντλησιοταμίευση
Ελκυστικά αποδεικνύονται και τα έργα αποθήκευσης με αντλησιοταμίευση. Πέρα από τον σταθμό της Αμφιλοχίας, ισχύος 680 MW, που ήδη κατασκευάζεται από την ΤΕΡΝΑ, σύμφωνα με στοιχεία που περιλαμβάνονται στην πρόταση των μελετητών για το νέο ΕΣΕΚ, έργα αντλησιοταμίευσης 820 MW βρίσκονται στη φάση αδειοδοτικής ωρίμασης από μια δεξαμενή έργων ισχύος περίπου 2 GW. Επίσης, σχεδιάζονται και άλλα αντλητικά projects ισχύος 2 GW. Τον Ιούνιο η ΔΕΗ εξασφάλισε από τη ΡΑΕ τέσσερις νέες άδειες (για τη λίμνη Βεγορίτιδα, τη Σφηκιά και τα πρώην λιγνιτωρυχεία της σε Μεγαλόπολη και Μαυροπηγή), που μαζί με τη σχετική άδεια που κατείχε για το ορυχείο της Καρδιάς προωθεί έργα αντλησιοταμίευσης άνω των 1,4 GW. Επίσης, μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας (Mytilineos, Helleniq Energy, Motor Oil κ.ά.) εισέρχονται σε καινοτόμες τεχνολογίες όπως του υδρογόνου και της δέσμευσης και αποθήκευσης CO2, δύο τομείς που αναμένεται να αναπτυχθούν ραγδαία τα επόμενα χρόνια, συμβάλλοντας στην πράσινη επανάσταση.
Συγκέντρωση στη λιανική προμήθειας
Στην αγορά προμήθειας ρεύματος και αερίου συνεχίζονται οι κινήσεις εξαγορών από ισχυρούς παίκτες, οι οποίοι ενισχύουν τη θέση τους. Η Mytilineos με την πρόσφατη εξαγορά της Volterra (κατέχει 2,2% της αγοράς) και την απόκτηση πέρυσι της Watt & Volt (4,6% της αγοράς) αύξησε το μερίδιό της στο 13% καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση στην προμήθεια μετά τη ΔΕΗ.
Την περασμένη Τρίτη ανακοίνωσε και την εξαγορά της EfaEnergy διευρύνοντας περαιτέρω τη θέση της στη λιανική αγορά προμήθειας ενέργειας και στο φυσικό αέριο. Με αυτήν την κίνηση αυξάνει το μερίδιο αγοράς της με επιπλέον 11.000 πελάτες κυρίως σε παροχές φυσικού αερίου στην Κεντρική Μακεδονία και τη Θεσσαλία, αυξάνοντας παράλληλα και το βιομηχανικό πελατολόγιό της και ενισχύοντας τη φυσική παρουσία της με επιπλέον 14 καταστήματα.
Νέες δραστηριότητες
Παράλληλα, ο ανταγωνισμός στο λιανεμπόριο ενέργειας οδηγεί όλους τους «παίκτες» της αγοράς σε νέες δραστηριότητες με στόχο τη μετεξέλιξή τους σε ολιστικούς παρόχους ενεργειακών λύσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι (όπως η ΔΕΗ) καλοβλέπουν την Κωτσόβολος με τα 93 καταστήματα ώστε να καλύψουν σφαιρικά τις ανάγκες των σύγχρονων καταναλωτών.
Με επίκεντρο τον πελάτη κινούνται όλοι οι μεγάλοι όμιλοι (ΤΕΡΝΑ, ΔΕΗ, Protergia κ.ά.) εμπλουτίζοντας το «καλάθι» τους με διάφορες υπηρεσίες και προϊόντα, από φωτοβολταϊκά στη στέγη και αντλίες θερμότητας έως έξυπνες συσκευές για τη διαχείριση της ενέργειας, συσσωρευτές αποθήκευσης ενέργειας, πράσινα πιστοποιητικά, ηλεκτροκίνηση κ.ά.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η εξαγορά της Unison (παρέχει υπηρεσίες facility) και η ίδρυση της Avocado για νέα ενεργειακά προϊόντα και καινοτόμες υπηρεσίες στον οικιακό τομέα από τη Mytilineos.
