Στον ενεργειακό… γαλαξία τα ρεκόρ καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο με αστρονομική ταχύτητα. Μόνο το τελευταίο επταήμερο η εικόνα στις αγορές ανατρέπεται μέρα με τη μέρα και αντανακλά τους δύσκολους μήνες που έρχονται. Τα συμβόλαια φυσικού αερίου παραδόσεως Σεπτεμβρίου στο Αμστερνταμ (TTF) έφτασαν τα 341 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) την Παρασκευή, όταν την ίδια περίοδο πέρυσι ήταν κάτω από 50 ευρώ. Οι χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος στα περισσότερα κράτη μέλη έσπασαν το φράγμα των 600 ευρώ/MWh (616,38 ευρώ/MWh την Τρίτη στην Ελλάδα).
Είχαν προηγηθεί οι ανακοινώσεις των προμηθευτών ρεύματος στη χώρα μας με τις χρεώσεις-φωτιά του Σεπτεμβρίου, οι οποίες για πρώτη φορά έφτασαν στα 80 λεπτά ανά κιλοβατώρα (kWh) και ακολούθως της κυβέρνησης με τις πρωτοφανείς επιδοτήσεις που οδηγούν σε τελικές τιμές χαμηλότερες ακόμη και από εποχές προ ενεργειακής κρίσης.
Από τα «υπερκέρδη»
Ειδικότερα, το συνολικό ποσό που θα δοθεί για τις επιδοτήσεις Σεπτεμβρίου φτάνει τα 1,9 δισ. ευρώ (από 1,136 δισ. ευρώ του Αυγούστου), με τη συνεισφορά του κρατικού προϋπολογισμού να αυξάνεται στα 800 εκατ. ευρώ (από 300 εκατ. ευρώ τον Αύγουστο). Τα υπόλοιπα προέρχονται από το περίφημο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), το οποίο συγκεντρώνει τα «υπερκέρδη» των ηλεκτροπαραγωγών στη χονδρεμπορική αγορά (για τον Αύγουστο υπολογίζεται ότι θα προσεγγίσουν τα 700 εκατ. ευρώ), έσοδα από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, ενώ πρόσφατα αποφασίστηκε να εμπλουτιστεί και με 300 εκατ. ευρώ από τον Ειδικό Λογαριασμό ΥΚΩ.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε προ ημερών ο υπουργός Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις για όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση. Και καθώς οι διεθνείς αναλυτές δεν βλέπουν φως στην άκρη του… τούνελ – άλλωστε ήδη οι αγορές προετοιμάζονται για μεγάλες ελλείψεις φυσικού αερίου -, κυβερνητικές πηγές υπολογίζουν ότι για να συνεχιστούν οι δυσθεώρητες επιδοτήσεις έως τα τέλη του έτους θα απαιτηθούν, εκτός από τα κονδύλια του ΤΕΜ, επιπλέον τρία δισ. ευρώ, δοκιμάζοντας επικίνδυνα τις αντοχές του κρατικού προϋπολογισμού. Συνολικά, εάν δεν ανατραπεί το σκηνικό, οι επιδοτήσεις στην Ελλάδα για το 2022 ενδέχεται να ξεπεράσουν συνολικά τα 13 με 14 δισ. ευρώ.
Αντιδράσεις
Ηδη πυκνώνουν οι «φωνές» αντίδρασης από την αντιπολίτευση, αλλά και από «γαλάζια» στελέχη, τα οποία κρίνουν ως δημοσιονομικά ασύμφορη την επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης, η οποία αφενός στέλνει λανθασμένο σήμα στην αγορά, αλλά κυρίως στους πολίτες, μεταδίδοντας το μήνυμα ότι ο δημόσιος «κουμπαράς» θα βάζει πλάτη όσο κι αν αυξηθούν οι τιμές. Γι’ αυτό προτείνουν στοχευμένη ενίσχυση, μόνο σε ευάλωτους.
Ωστόσο οι επιδοτήσεις, καλλιεργούν την καταναλωτική σπατάλη, ενώ ακόμη και οι ίδιοι οι καταναλωτές, σύμφωνα με δημοσκόπηση της ΕΚΠΟΙΖΩ, ζητούν (σε ποσοστό 43%) τα δισεκατομμύρια των επιδοτήσεων να διοχετευτούν στην προώθηση της αυτοπαραγωγής ενέργειας και σε κίνητρα για δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων.
Νέος «κουμπαράς»
Σε κάθε περίπτωση, το επιτελείο του υπουργείου Ενέργειας προκειμένου να στηρίξει τους καταναλωτές σχεδίασε έναν νέο μόνιμο μηχανισμό αντιστάθμισης κινδύνου, δημιουργώντας ένα αποθεματικό που θα τροφοδοτείται από τις χρεώσεις ΥΚΩ (τις καταβάλλουν οι καταναλωτές μέσω των τιμολογίων ρεύματος), στις οποίες θα επιβληθεί εισφορά 1,01 λεπτό/KWh για τους οικιακούς πελάτες.
Ουσιαστικά, γίνεται συνολική αναθεώρηση των υφιστάμενων χρεώσεων ΥΚΩ, καταργώντας την κλιμακωτή χρέωση και καθιερώνοντας μια οριζόντια.
Στην πρώτη κλίμακα (έως 1.600 κιλοβατώρες/τετράμηνο) η χρέωση σήμερα είναι 0,69 λεπτά/KWh, στην οποία θα εφαρμοστεί η νέα εισφορά και θα φτάσει στα 1,7 λεπτά/kWh. Οι δύο επόμενες κλίμακες των υψηλών καταναλώσεων (1.601-2.000 κιλοβατώρες/τετράμηνο με χρέωση 5 λεπτά και άνω των 2.001 κιλοβατώρων/τετράμηνο με 8,5 λεπτά) καταργούνται και θα χρεώνονται και αυτές με 1,7 λεπτά/ kWh.
Στόχος, όπως υποστήριξε ο υπουργός, είναι να περιοριστούν οι επιβαρύνσεις σε νοικοκυριά που έχουν αυξημένες καταναλώσεις ρεύματος τα οποία έχουν στραφεί στην ηλεκτρική ενέργεια, αντικαθιστώντας πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Τα έσοδα που αναμένεται να συγκεντρωθούν από τους οικιακούς καταναλωτές στον νέο αποθεματικό λογαριασμό, υπολογίζονται σε 350 εκατ. ετησίως.
Τα τιμολόγια
Οσον αφορά το πακέτο επιδοτήσεων Σεπτεμβρίου, σχεδιάστηκε με στόχο το ποσοστό κάλυψης της επιβάρυνσης για τα νοικοκυριά να διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα με του Αυγούστου. «Οδηγός» για τους υπολογισμούς αποτέλεσαν οι τιμές της ΔΕΗ, η οποία διατηρεί το 63,3% στην προμήθεια ρεύματος καθώς η επιχείρηση έδωσε τις υψηλότερες τιμές για τον Σεπτέμβριο (78,8 λεπτά για τις πρώτες 500 κιλοβατώρες και 80 λεπτά για τις επόμενες), σε σύγκριση με τους ιδιώτες.
Για να πέσει λοιπόν η κιλοβατώρα της πλειοψηφίας των καταναλωτών που σήμερα είναι πελάτες της ΔΕΗ στα 14,9-16,1 λεπτά, η κρατική επιδότηση έφτασε στα 63,9 λεπτά ανά κιλοβατώρα (από 33,7 λεπτά τον Αύγουστο). Ωστόσο, στους ορισμένους ιδιώτες προμηθευτές που προσέφεραν χαμηλότερες χρεώσεις από τη ΔΕΗ για τον Σεπτέμβριο, οι τελικές χρεώσεις – αφαιρώντας την επιδότηση και υπολογίζοντας και την έκπτωση συνέπειας – μειώνονται ακόμη και στα 2 λεπτά ανά κιλοβατώρα, όπως στην εταιρεία Φυσικό Αέριο. Μάλιστα, στον Ηρωνα για τους συνεπείς, που δικαιούνται έκπτωση 20%, προκύπτει… πίστωση, καθώς η τελική τιμή είναι αρνητική, στα -3,9 λεπτά.
Ειδικότερα, περίπου το 75% των καταναλωτών θα πληρώσουν την κιλοβατώρα από 14,3 έως 16,1 λεπτά (ΔΕΗ, Protergia, Volterra, Watt & Volt), το 22% από 2 λεπτά έως και 11 λεπτά (ΗΡΩΝ, Elpedison, NRG και Φυσικό Αέριο, ZeniΘ) και οι υπόλοιποι που είναι πελάτες μικρότερων εταιρειών θα καταβάλλουν από 6 λεπτά (ΕΛΙΝΟΙΛ) έως και 30,06 λεπτά (Volton) την κιλοβατώρα.
Αλλάζει το τοπίο
Την ίδια ώρα, οι συζητήσεις για συγχωνεύσεις ή εξαγορές μεταξύ εταιρειών προμήθειας, αλλά και με ξένα funds, δεν έχουν σταματήσει. Προ ημερών η εξαγορά από τη MYTILINEOS της WATT+VOLT, της πιο ισχυρής από τις μη καθετοποιημένες εταιρείες του κλάδου, έδωσε το σήμα της εκκίνησης για τη συγκέντρωση του κλάδου της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Η αναδιάταξη του χώρου ήταν αναμενόμενη ήδη από την εμφάνιση των πρώτων νεφών αστάθειας στην αγορά.
Με την εξαγορά η MYTILINEOS προσθέτει στο χαρτοφυλάκιο της προμήθειας ρεύματος και αερίου άλλους 200.000 πελάτες και φτάνει στους 550.000, αγγίζοντας το 10% της αγοράς – ο όμιλος μέσω της Protergia κατέχει ήδη την 1η θέση μεταξύ των ιδιωτών παρόχων.
Περιορίζονται οι περιπτώσεις αδυναμίας πληρωμών
Οι επιδοτήσεις περιορίζουν τις περιπτώσεις αδυναμίας πληρωμών. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι καταναλωτές έχουν πλέον τη δυνατότητα να αλλάζουν κάθε μήνα πάροχο, χωρίς δέσμευση για την εξόφληση προηγούμενων λογαριασμών, προβληματίζει την αγορά. Τη στιγμή μάλιστα που μεγάλη μερίδα πολιτών δυσκολεύεται στην αποπληρωμή των τιμολογίων.
Στην έρευνα της ΕΚΠΟΙΖΩ, το 17,6% δήλωσε ότι έχει απειληθεί με διακοπή ρεύματος από τον προμηθευτή ενέργειας το τελευταίο τρίμηνο, ενώ στο 3,1% έχει ήδη γίνει διακοπή. Tον Αύγουστο οι μετακινήσεις καταναλωτών αυξήθηκαν κατά 20%, ενώ για το φθινόπωρο αναμένεται «τσουνάμι» στον ενεργειακό… τουρισμό, με ορατό τον κίνδυνο διόγκωσης των ανεξόφλητων οφειλών.
Ενα πλοίο κάθε δεύτερη μέρα στη Ρεβυθούσα
Την ίδια ώρα που το ράλι των τιμών στο ολλανδικό hub διαπραγμάτευσης αερίου συνεχίζεται (την Παρασκευή έφτασε τα 341 ευρώ/MWh), στην Ελλάδα, στον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας τα φορτία LNG πυκνώνουν. Συνολικά από τις αρχές Αυγούστου έως και το τέλος του έτους έχουν προγραμματιστεί 46 φορτία για είσοδο στη Ρεβυθούσα, συνολικής ποσότητας 19.094.000.000 kWh, εκ των οποίων 13,49 δισ. kWh φέρνουν οι ΔΕΠΑ, MYTILINEOS, Elpedison, ΔΕΗ και Μότορ Οϊλ. Οι υπόλοιπες 4,6 δισ. kWh προορίζονται για τη Βουλγαρία και 1 δισ. kWh για τη Ρουμανία.
Ειδικότερα, τον Αύγουστο η Ρεβυθούσα (μαζί με την τελευταία «καραβιά» της ΔΕΠΑ που έρχεται αύριο) υποδέχθηκε 14 φορτία, συνολικής ποσότητας 3,9 δισ. kWh (κιλοβατώρες), εκ των οποίων 1,55 δισ. kWh έφεραν οι βουλγαρικές Bulgargaz και MET Energy. Για τον Σεπτέμβριο έχουν προγραμματιστεί 13 φορτία, συνολικά 3,85 δισ. kWh, εκ των οποίων οι 1,68 δισ. kWh θα κατευθυνθούν στη Βουλγαρία ενώ το τρίμηνο Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου αναμένονται άλλα 19 φορτία, στο σύνολό τους 11,33 δισ. kWh, εκ των οποίων τα 1,38 δισ. kWh από τις βουλγαρικές εταιρείες και 1 δισ. kWh από τη ρουμανική OMV PETROM.
Στο Κατάρ
Ωστόσο, με δεδομένες τις ελλείψεις φορτίων LNG στην παγκόσμια αγορά, κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κατάρ, την περασμένη Δευτέρα, έγιναν κάποιες αρχικές διερευνητικές συζητήσεις ως προς τη δυνατότητα σύναψης ενός μακροπρόθεσμου συμβολαίου προμήθειας LNG, το οποίο ωστόσο ενέχει το ρίσκο των σταθερών τιμών.
Οι ποσότητες LNG από το εμιράτο που σήμερα φτάνουν στη Ρεβυθούσα κλείνονται μέσω της spot αγοράς.
Παράλληλα, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, στο επικαιροποιημένο της Σχέδιο Προληπτικής Δράσης για την ασφάλεια εφοδιασμού της Ελλάδας με φυσικό αέριο, το οποίο έχει λάβει την προέγκριση της Κομισιόν, προτείνει η νέα πλωτή δεξαμενή LNG που εγκαταστάθηκε τον Ιούνιο στη Ρεβυθούσα να «φιλοξενήσει» 0,57 τεραβατώρες (TWh) των στρατηγικών αποθεμάτων της χώρας για την ηλεκτροπαραγωγή ενώ σε αποθήκη της Ιταλίας να διατηρηθούν μόνο τα εμπορικά αποθέματα των προμηθευτών αερίου (1,14 TWh).
