Μπροστά στη λήψη μιας δύσκολης και επώδυνης απόφασης θα βρεθεί το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση. Πρόκειται για την τελική απόφαση περικοπής των συντάξεων χηρείας του ιδιωτικού τομέα, αλλά και την επιστροφή καταβληθέντων ποσών από δικαιούχους αυτής της κατηγορίας ως «αχρεωστήτως καταβληθέντων», κάτι που προκαλεί – ήδη – έντονες κοινωνικές αντιδράσεις.
Στην κυβέρνηση έχουν διαμορφωθεί δύο αντίθετες απόψεις για το θέμα των περικοπών, γεγονός που καταδεικνύει και τη σοβαρότητά του και τις δυσκολίες χειρισμού του. Τη «σκληρή γραμμή» των περικοπών υποστηρίζουν ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου θεωρώντας «αναγκαία την ενιαία αντιμετώπιση του θέματος, παρά το υψηλό πολιτικό του κόστος».
Επιφυλάξεις
Αντιθέτως, επιφυλακτική παραμένει η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, η οποία χαρακτηρίζει ιδιαιτέρως σοβαρό το θέμα των συντάξεων χηρείας και ζητεί οι όποιες αποφάσεις και νομοθετικές πρωτοβουλίες να έχουν τη «συναίνεση του Μεγάρου Μαξίμου», αφού πρόκειται για σημαντικές περικοπές εισοδήματος, με προεκτάσεις που έχουν σχέση με την επιστροφή μεγάλων χρηματικών ποσών, τα οποία έλαβαν οι δικαιούχοι από το 2020 και μετά.
Οι υψηλές περικοπές που θα προκύψουν εφόσον εφαρμοστεί η «σκληρή γραμμή» της κυβέρνησης αφορούν 100.000 συντάξεις χηρείας του ιδιωτικού τομέα.
Οι συντάξεις αυτές θα πρέπει να εναρμονιστούν με τα αντίστοιχα ποσά που λαμβάνουν οι συνταξιούχοι χήροι του δημόσιου τομέα. Ηδη στο τραπέζι βρίσκονται διάφορα σενάρια περικοπών, εν όψει των τελικών αποφάσεων που θα ληφθούν το 2025.
Εχουν ψηφιστεί
Η κυβέρνηση καλείται να λάβει τη δύσκολη απόφαση για την εφαρμογή των ήδη ψηφισμένων διατάξεων για τη μείωση των συντάξεων χηρείας, στις περιπτώσεις που ο δικαιούχος λαμβάνει σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος ή εργάζεται.
Το ύψος των συντάξεων των δικαιούχων που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα (σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο) πρέπει να μειωθεί κατά 50% μετά την πάροδο της τριετίας από τον θάνατο του ή της συζύγου. Η μείωση αυτή προσδιορίζεται από το 70% στο 35% των συντάξιμων αποδοχών και αφορά τις περιπτώσεις που ο δικαιούχος αναλάβει εργασία ή συνταξιοδοτείται εξ ιδίου δικαιώματος. Η περικοπή έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από το 2020, αλλά στον ιδιωτικό τομέα αναβλήθηκε η εφαρμογή της. Αντιθέτως ίσχυσε κανονικά στις συντάξεις του δημοσίου τομέα και του ΟΓΑ.
Από το 2020
Η οριστική απόφαση για τον τρόπο που θα εφαρμοστεί ο νόμος, και κυρίως για το εάν και κατά πόσο θα αναζητηθούν αναδρομικά οι περικοπές – που αφορούν το διάστημα από το 2020 και εντεύθεν – θα πρέπει να ληφθεί από το κυβερνητικό επιτελείο εντός του 2025.
Πρόκειται για ένα θέμα που αφορά χιλιάδες ασφαλισμένους και έχει τεράστιες κοινωνικές προεκτάσεις, ενώ αναμένεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να μην ισχύσουν αναδρομικά οι μειώσεις, ώστε να αποφευχθεί η αναζήτηση επιστροφής χρημάτων από το 2020 και εντεύθεν. Αυτό ωστόσο δεν έχει οριστικοποιηθεί.
Τι εξετάζεται
Τα σενάρια που εξετάζονται – μέχρι ώρας – αφορούν τα εξής:
1 Να περικοπεί κατά 35% μόνο το τμήμα της εθνικής σύνταξης και όχι και το ανταποδοτικό τμήμα, δηλαδή όχι το σύνολο της σύνταξης χηρείας.
2 Η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών για την περίοδο που δεν εφαρμόστηκε ο νόμος να γίνει σε πολλές δόσεις.
3 Στην περίπτωση που ο δικαιούχος λαμβάνει δύο συντάξεις (χηρείας και εξ ιδίου δικαιώματος), να επιλέγει ο ίδιος τη μείωση κατά 50% της μικρότερης σύνταξης.
Πρόβλημα έχει ανακύψει και με την καταβολή της εθνικής σύνταξης και στις δύο συντάξεις, καθώς οι αρμόδιες υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν ότι η εθνική σύνταξη θα πρέπει να καταβάλλεται μόνο σε μία από τις συντάξεις που εισπράττει ο δικαιούχος.
