Ηταν η μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά των τελευταίων ετών σε ευρωπαϊκό έδαφος και μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές στην Ευρώπη. Περισσότερα από 935.000 στρέμματα, εκ των οποίων το 47% ήταν δασικές εκτάσεις, έγιναν στάχτη, με τη φωτιά που ξέσπασε στα τέλη Αυγούστου να καίει επί 17 ημέρες. Σχεδόν έξι μήνες μετά την καταστροφική πυρκαγιά στον Έβρο, το πλάνο για την ανασυγκρότηση της περιοχής θα αρχίσει σταδιακά να παίρνει σάρκα και οστά.
Οι επόμενες ημέρες της πολυήμερης πυρκαγιάς αποκάλυψαν το μέγεθος της καταστροφής: περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής. Η επούλωση των πληγών που άφησε πίσω της η πύρινη λαίλαπα είναι το μεγάλο στοίχημα της 20μελούς Επιτροπής που έχει συσταθεί για την ανασυγκρότηση του Έβρου, με πρόεδρο τον υφυπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστο Τριαντόπουλο.
Εχοντας ως πρότυπο το μοντέλο ανασυγκρότησης που ακολουθήθηκε στην περίπτωση της Βόρειας Εύβοιας και με «όπλα» μεταξύ άλλων την έκθεση της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για την Ανάπτυξη της Θράκης αλλά και τη συνεργασία με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, η ανασυγκρότηση του Έβρου θα στοχεύει σε πέντε άξονες: Αγροτική ζωή, Νέο δάσος και Υποδομές, Επενδύσεις, Βιώσιμη ανάπτυξη και Κόμβος εξωστρέφειας.
Οι διαφορές μεταξύ Έβρου και Εύβοιας
«Η περίπτωση του Εβρου είναι διαφορετική από αυτή της Βόρειας Εύβοιας. Ξεκινώντας από το μέγεθος της έκτασης που κάηκε, όπου στην Εύβοια ήταν 550.000 στρέμματα και στον Έβρο πάνω από 900.000. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή η διαφορά. Στην περίπτωση του Έβρου ο αγώνας μας θα εστιάσει στο να διατηρήσουμε την άγρια πανίδα και να περιορίσουμε τη μετανάστευση των άγριων πτηνών. Για αυτόν τον λόγο βάσει των επιστημονικών προτάσεων θα πρέπει να διατηρήσουμε καμένες συστάδες δέντρων, προκειμένου να αποτελέσουν και πάλι το καταφύγιο των πτηνών. Στόχος, λοιπόν, είναι η διατήρηση της βιοποικιλότητας και της ιδιαιτερότητας του δάσους της Δαδιάς» σημειώνει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», μέλος της Ειδικής Επιτροπής και επικεφαλής της επιτροπής ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας Σταύρος Μπένος.
Είναι ενδεικτικό πως μέχρι τα τέλη Μαρτίου θα είναι έτοιμο το master plan για την ανασυγκρότηση, το οποίο στην αρχική του φάση θα τεθεί σε ανοιχτή διαβούλευση για τρεις μήνες. Το χρονοδιάγραμμα θέλει έτοιμη στα τέλη Ιουλίου την οριστική πρόταση έργων και δράσεων και δύο μήνες μετά, στο τέλος Σεπτεμβρίου, αναμένεται η έγκριση του προγράμματος ανασυγκρότησης του Εβρου.
«θα σε στείλω στον Έβρο»
Στο επίκεντρο, λοιπόν, του στρατηγικού σχεδιασμού θα βρεθεί η αναγέννηση του δάσους, ωστόσο το δημογραφικό ζήτημα, το νερό αλλά και η αριστεία είναι βασικές αιχμές πάνω στις οποίες θα εργαστούν οι φορείς το επόμενο διάστημα. «Όλες οι δράσεις θα αξιολογηθούν για την επίδραση που έχουν στο δημογραφικό της περιοχής ενώ σε ό,τι αφορά το νερό θα δούμε την καθολική διαχείρισή του. Ακόμη και το ″θα σε στείλω στον Έβρο″ που μέχρι σήμερα μπορεί να ενέχει αρνητική χροιά, θα δουλέψουμε ώστε να γίνει συνώνυμο της αριστείας για την περιοχή. Και γιατί όχι μια από τις προτάσεις θα είναι να μην μπορεί να γίνει κάποιος διευθυντής σε φορέα του Δημοσίου εάν πρώτα δεν έχει θητεύσει στον Έβρο» προσθέτει ο κ. Μπένος.
Εργα υποδομών, όπως η ηλεκτροκίνηση του σιδηροδρομικού δικτύου Αλεξανδρούπολης – Ορμενίου, η πιστοποίηση της Σαμοθράκης ως «πράσινου νησιού» αλλά και έργα για τον τουρισμό, τον πολιτισμό και τον πρωτογενή τομέα θα συμπεριλαμβάνονται στο πλέγμα δράσεων.
Το ολιστικό ΚΕΠ και η οικονομία του δάσους
Το σίγουρο είναι ότι το προηγούμενο case study της Βόρειας Εύβοιας θα αποτελέσει τη βάση για το σχέδιο του Έβρου. Εξάλλου, σύμφωνα με τον κ. Μπένο, θα υπάρξουν προγράμματα που… δοκιμάστηκαν στην Εύβοια και που θα μεταφερθούν αυτούσια και στο ανατολικό τμήμα της χώρας.
Το νέο, ολιστικό ΚΕΠ, το μοναδικό σημείο επαφής των πολιτών με το κράτος, το οποίο έκανε «πρεμιέρα» στο Μαντούδι της Εύβοιας και που επεκτείνεται σταδιακά σε όλη τη χώρα, είναι ένα από τα έργα που μπορούν να «αντιγραφούν» στο πλαίσιο της ανασυγκρότησης του Εβρου. «Παράλληλα, όμως, μιας και στο επίκεντρο του σχεδίου βρίσκεται και πάλι το δάσος, η οικονομία του δάσους, δηλαδή η αξιοποίηση της βιομάζας, η οποία από κατάρα γίνεται ευχή, είναι δράση που ταιριάζει απόλυτα και στην περίπτωση του Εβρου».
Στα έργα που αναμένεται να «ζωντανέψουν» είναι και το «σποραδικό ξενοδοχείο», μία ιδέα που θα «κουμπώσει» και στις δύο περιοχές της χώρας. «Πρόκειται για δράση που θα δώσει ζωή σε κοινότητες που μαραίνονται τόσο στη Βόρεια Εύβοια όσο και στον Έβρο. Αυτό που θα προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι εξατομικευμένη έρευνα, προκειμένου να διαπιστώσουμε το κτιριακό απόθεμα και την εκμετάλλευσή τους, εάν υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα για πώληση ή μακροχρόνια μίσθωση κατοικιών σε δύο κατηγορίες επισκεπτών – όχι τουριστών – κυρίως Ευρωπαίους στην τρίτη ηλικία , αλλά και σε εργαζομένους με τηλεργασία, τους εργασιακούς νομάδες» υπογραμμίζει ο κ. Μπένος.
Αμεσα, πάντως, αναμένεται να ξεκινήσουν έργα παιδείας και πολιτισμού, με πρώτη τη δράση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των μαθητών, στο πλαίσιο της οποίας σχολεία από όλη την Ελλάδα θα επισκεφθούν την περιοχή του Έβρου. «‘Ηδη αυτό το σχολικό δίκτυο ″δούλεψε″ στην περίπτωση της Βόρειας Εύβοιας, με περισσότερα από 100 σχολεία από διάφορες γωνιές της χώρας να επισκέπτονται τους προηγούμενους μήνες την περιοχή».
Πολιτισμός και ψηφιακή πλατφόρμα
Την ίδια στιγμή, άμεσα υλοποιήσιμες είναι και δράσεις υπό την… ομπρέλα για τον πολιτισμό «Έβρος πολιτισμού», όπου στην πράξη θα ενωθούν όλες οι ψηφίδες του πολιτισμού, όπως είναι η αγροδιατροφή, η γαστρονομία αλλά και ο εναλλακτικός τουρισμός. Τέλος, άμεσα σε λειτουργία μπορεί να τεθεί και η ψηφιακή πλατφόρμα, που θα αφορά την κοπή δέντρων και στην οποία θα έχουν πρόσβαση όλοι, γνωρίζοντας τον αριθμό και το είδος των δέντρων που πρέπει να κοπούν. «Ό,τι δηλαδή γίνεται στο δάσος θα μπορεί κανείς να το δει ψηφιακά και σε ζωντανό χρόνο».
