Η πρώτη χώρα που υιοθέτησε το bitcoin ως επίσημο νόμισμα συναλλαγών έγινε την περασμένη Τρίτη το Σαλβαδόρ. Την προηγουμένη ο πρόεδρος της μικρής σε έκταση Δημοκρατίας των 6,5 εκατ. κατοίκων είχε ανακοινώσει ότι η χώρα του διαθέτει ήδη 400 bitcoins και διευκρίνισε ότι θα συνεχίσει να αγοράζει και άλλα στο άμεσο μέλλον. Πρόκειται για μια ρηξικέλευθη και ασφαλώς ριψοκίνδυνη πολιτική απόφαση λόγω των τεράστιων διακυμάνσεων της ισοτιμίας του bitcoin με το δολάριο, που όμως πιθανότατα θα βρει μιμητές – φημολογείται ότι και η κυβέρνηση του Παναμά σκέφτεται να υιοθετήσει ως εθνικό νόμισμα το bitcoin. Δεδηλωμένος στόχος του προέδρου του Σαλβαδόρ Ναγίμπ Μπουκέλε είναι, με την υιοθέτηση του bitcoin, να εξοικονομηθούν περί τα 400 εκατ. δολάρια ετησίως, χρήματα που καταβάλλουν οι πολίτες του Σαλβαδόρ ως προμήθεια για να εισπράξουν τα εμβάσματα των οικονομικών μεταναστών της χώρας προς την πατρίδα τους (εμβάσματα προερχόμενα κυρίως από τις ΗΠΑ). Σύμφωνα με το Reuters, το έτος 2020 οι προμήθειες που εισέπραξαν οι τράπεζες από τα εμβάσματα έφτασαν στα 6 δισ. δολ., ποσό που αντιστοιχεί στο 23% του ΑΕΠ του Σαλβαδόρ. Μεγάλο ρίσκο Το εθνικό νόμισμα του Σαλβαδόρ, το κολόν, είναι από το 2001 συνδεδεμένο με ισοτιμία 1 προς 1 με το αμερικανικό δολάριο. Πέραν της εξοικονόμησης τεράστιων προμηθειών που καταβάλλονται για την είσπραξη εμβασμάτων, ο πρόεδρος Μπουκέλε ποντάρει σε μια μελλοντική (αλλά διόλου διασφαλισμένη) ανοδική πορεία της ισοτιμίας του bitcoin έναντι του δολαρίου για να σώσει την οικονομία της χώρας του, η οποία έχει ήδη χτυπήσει την πόρτα του ΔΝΤ διαπραγματευόμενη την εκταμίευση 1 δισ. δολαρίων. Πρόκειται βέβαια για ένα πολύ τολμηρό και παρακινδυνευμένο στοίχημα, δεδομένων των τεράστιων διακυμάνσεων της ισοτιμίας bitcoin/δολαρίου τον τελευταίο χρόνο. Διότι το Σεπτέμβριο του 2020 η ισοτιμία ήταν 10.000 δολάρια το bitcoin, για να εκτιναχθεί στα 63.000 δολάρια τον Φεβρουάριο του 2021, να κατακρημνιστεί στα 30.000 δολάρια τον Ιούλιο και να ανακάμψει στα περίπου 51.000 δολάρια στις αρχές του Σεπτέμβρη. Τα νέα από το Σαλβαδόρ αρχικά ενίσχυσαν το κρυπτονόμισμα, αλλά στη συνέχεια το καταβαράθρωσαν κάτω από τα 40.000 δολάρια, για να ανακάμψει μερικώς αργότερα στα 46.000 δολάρια. Δεν έχει γίνει γνωστό σε ποια ισοτιμία αγόρασε τα 400 bitcoins ο Μπουκέλε. Αλλά αν μέσα σε ένα 24ωρο η ισοτιμία του νομίσματος έπεσε κατά 5.000 δολάρια, η πτώση μεταφράζεται σε (έστω και λογιστικές) απώλειες της τάξεως των 2 εκατ. δολαρίων για τα δημόσια οικονομικά της φτωχής χώρας της Κεντρικής Αμερικής, ενώ νωρίτερα είχε φτάσει να χάνει και 4 εκατ. δολάρια. Για να ενθαρρύνει πάντως και να διαφημίσει τις καθημερινές συναλλαγές με το κρυπτονόμισμα, ο πρόεδρος Μπουκέλε έδωσε σε κάθε πολίτη της χώρας το δικαίωμα να «κατεβάσει» από το Διαδίκτυο ένα ψηφιακό πορτοφόλι με μπόνους 30 δολάρια σε bitcoin. Παρά ταύτα, μόνο το 4,8% των κατοίκων της χώρας αντιλαμβάνεται πώς λειτουργεί το νέο σύστημα πληρωμών, ενώ στην πρωτεύουσα Σαν Σαλβαδόρ διοργανώθηκαν μαχητικές διαδηλώσεις κατά του bitcoin. Hedge fund απαιτεί αποζημίωση $1 δισ. από την ΕΥ Αγωγή για αποζημίωση ύψους 1 δισ. δολαρίων κατά του ελβετικού βραχίονα του ομίλου ελεγκτών EY κατέθεσε σε δικαστήριο της Ζυρίχης το αμερικανικό hedge fund Lion Point Capital, σύμφωνα με πληροφορίες των «Financial Times». Το Lion Point Capital είχε επενδύσει στον πολυσχιδή ελβετικό όμιλο Zeromax, που είχε εξελιχθεί στον μεγαλύτερο εργοδότη του Ουζμπεκιστάν αλλά χρεοκόπησε το 2010 εν μέσω πολιτικών σκανδάλων στην Τασκένδη. Το fund κατηγορεί την ΕΥ ότι δεν σήμανε συναγερμό για τις εξελίξεις. Η χρεοκοπία της Zeromax, που κόστισε περισσότερα από 5,6 δισ. ελβετικά φράγκα (6,1 δισ. δολ.), είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ελβετία μετά από εκείνη της Swissair το 2001. Ευρωπαϊκές τράπεζες «φυγαδεύουν» €20 δισ. ετησίως σε φορολογικούς παραδείσους Δεν μετέρχονται μόνο οι μεγάλες πολυεθνικές αμερικανικές επιχειρήσεις – και δη οι λεγόμενοι τεχνολογικοί γίγαντες – πρακτικές αμφιβόλου νομιμότητος και πάντως ηθικά κατακριτέες προκειμένου να γλιτώσουν φόρους. Και οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες χρησιμοποιούν συστηματικά τη μέθοδο της μεταφοράς και εγγραφής κερδών από χώρα σε χώρα για τον ίδιο σκοπό. Και μάλιστα μεταφέρουν τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους, σε αυτούς ακριβώς που έχουν βάλει στο στόχαστρο οι Βρυξέλλες για να καταπολεμήσουν τη φοροδιαφυγή και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων προς τον τραπεζικό κλάδο και εν γένει τους θεσμούς, που έχει κλονιστεί έπειτα από μια σειρά σκανδάλων, με κορυφαία τα LuxLeaks το 2014 και δύο χρόνια αργότερα τα Panama Papers. Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε την περασμένη Δευτέρα το Ευρωπαϊκό Φορολογικό Παρατηρητήριο είναι αποκαλυπτικά: οι 36 μεγαλύτερες τράπεζες της ΕΕ (και της Βρετανίας) εγγράφουν κάθε χρονιά περί τα 20 δισ. ευρώ σε 17 «καραμπινάτους» φορολογικούς παραδείσους, όπως είναι οι Μπαχάμες, οι βρετανικές Παρθένες Νήσοι, οι Νήσοι Κέιμαν, τα Τζέρσεϊ και Γκέρνσεϊ, ο Παναμάς, το Χονγκ Κονγκ, το Γιβραλτάρ, το Μακάο, αλλά και σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που εξακολουθούν και απολαμβάνουν σκανδαλωδώς προνομιακά φορολογικά καθεστώτα, όπως είναι το Λουξεμβούργο και η Μάλτα. Εμπαιγμός των φορολογουμένων Πρόκειται για τις τράπεζες Abn Amro, Banco Sabadell, Banco Santander, Bankia BFA, Barclays, Bayern LB, BBVA, BNP Paribas, BPCE, Commerzbank, Crédit Agricole, Crédit Mutuel, Danske Bank, Deutsche Bank, DZ Bank, ERSTE, Handelsbanken, Helaba, HSBC, ING, Intesa Sanpaolo, KBC Bank, LBBW, Lloyds, Monte dei Paschi, Nationwide, Nord LB, Nordea, Nykredit Realkredit, Rabobank, RBS, SEB Bank, Société Générale, Standard Chartered, Swedbank και Unicredit. Τα 20 δισ. ευρώ που «φυγαδεύουν» συνολικά στους φορολογικούς παραδείσους αντιστοιχούν στο 14% των κερδών τους αθροιστικά. Ποσοστό που παρέμεινε σταθερό από το έτος 2014 έως το 2020, που κάλυψε η έρευνα του Ευρωπαϊκού Φορολογικού Παρατηρητηρίου. «Παρά τη μεγάλη σημασία που αποδίδει ο πολιτικός κόσμος και η κοινή γνώμη της Ευρώπης στη φορολογική δικαιοσύνη, οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν περιόρισαν αισθητά την καταφυγή τους στους φορολογικούς παραδείσους. Πρόκειται για έναν εμπαιγμό των ευρωπαίων φορολογουμένων» σημειώνει στην έκθεσή του το Παρατηρητήριο, ένας οργανισμός που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διοικείται από τον γάλλο οικονομολόγο Γκαμπριέλ Ζικμάν. Δίνουν το κακό παράδειγμα Πρωταθλήτρια στη φοροδιαφυγή με τη μέθοδο της εγγραφής κερδών σε φορολογικούς παραδείσους αναδεικνύεται μεταξύ των 36 τραπεζών η βρετανική HSBC: περισσότερο από το 62% των κερδών της την περίοδο 2018-2020 το ενέγραψε σε «παραδείσους». Ακολουθούν η ιταλική Monte dei Paschi με ποσοστό 49,8% και η βρετανική Standard Chartered με ποσοστό 29,8%, ενώ την κορυφαία πεντάδα συμπληρώνουν οι γερμανικές Deutsche Bank και NordLB. Το Παρατηρητήριο εκτιμά ότι τα κεφάλαια που φυγάδευσαν οι τράπεζες στους φορολογικούς παραδείσους αν φορολογούνταν με έναν ελάχιστο συντελεστή 15% (που καταβάλλονται προσπάθειες για να καθιερωθεί παγκοσμίως), οι ευρωπαϊκές χώρες θα είχαν πρόσθετα φορολογικά έσοδα 3 έως 5 δισ. ευρώ. Τα έσοδα αυτά θα τριπλασιάζονταν και θα έφθαναν τα 10 έως 13 δισ. ευρώ αν τα κέρδη των τραπεζών φορολογούνταν με συντελεστή 25%. «Είναι απογοητευτικό να διαπιστώνει κανείς ότι οι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι, που με τις χρηματοδοτήσεις τους λειτουργούν ως αναπτυξιακοί πυλώνες της ευρωπαϊκής οικονομίας και γι’ αυτό ακριβώς απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία των ευρωπαϊκών θεσμών, εξακολουθούν να αποφεύγουν να συνεισφέρουν στα δημόσια έσοδα το μερίδιο που τους αναλογεί» σχολίασε ο πρόεδρος της φορολογικής υποεπιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ολλανδός ευρωβουλευτής Πάουλ Τανγκ.