Τον τετραγωνισμό του κύκλου θα επιχειρήσουν Ρώμη και Βρυξέλλες τις επόμενες εβδομάδες. Ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός τους, καθώς έως τα τέλη του έτους θα πρέπει να έχει κατατεθεί στο ιταλικό κοινοβούλιο ένας εγκεκριμένος από την ΕΕ προϋπολογισμός. Η διάθεση για διάλογο είναι εκατέρωθεν ρητώς διακηρυγμένη. Η σημαντική διαπίστωση των τελευταίων ημερών είναι ότι η παραμικρή υποχώρηση εκ μέρους της Ρώμης έχει ουσιαστική επίδραση στις αγορές ομολόγων. Γεγονός ενθαρρυντικό για την Ελλάδα την οποία, προσώρας, μοιάζει να επηρεάζει πολύ περισσότερο από τους άλλους εταίρους η ιταλική κρίση.
Μόλις η ιταλική πλευρά υπαινίχθηκε ότι θα μπορούσε να προϋπολογίσει έλλειμμα 2,2% το 2019 αντί για 2,4% που αρχικά είχε προβλέψει (για να τονίσει την ανάπτυξη, όπως υποστηρίζει), τα spreads των ιταλικών ομολόγων μειώθηκαν στις 290 μονάδες βάσης έναντι των γερμανικών, που αποτελούν το σημείο αναφοράς (αισθητή μείωση σημείωσαν και τα ελληνικά spreads). Την Τετάρτη, βέβαια, οι πιέσεις από τις αγορές επανήλθαν καθώς ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και επικεφαλής του Κινήματος των 5 Αστέρων Λουίτζι Ντι Μάιο μιλώντας στη σεισμοπαθή Λ’ Ακουίλα διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση συνασπισμού των Αστέρων με τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι «δεν έχει το δικαίωμα να απογοητεύσει τους Ιταλούς, διότι θα σκεφθούν ότι κι αυτή είναι σαν τις άλλες κυβερνήσεις».
Ο Ντι Μάιο επανέφερε το μαξιμαλιστικό ποσοστό 2,4% για το έλλειμμα, αλλά από το βήμα της ιταλικής Γερουσίας ο υπουργός Οικονομικών Τζοβάνι Τρία είπε ότι «η Ιταλία πρέπει να λάβει υπόψη της τους φόβους των ευρωπαίων εταίρων της και τις ανησυχίες των επενδυτών». Ο Τρία χαρακτήρισε τον προϋπολογισμό για το 2019 «μετρίως επεκτατικό», αναγνώρισε την ανάγκη η χώρα του «να μην αποκλίνει από τους κοινοτικούς κανόνες» και εξέφρασε την πεποίθηση ότι «ο εντατικός διάλογος» με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα οδηγήσει σε λύση κοινά αποδεκτή.
Εν τω μεταξύ ο μετριοπαθής πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε μιλώντας στην εφημερίδα «Corriere della Sera» παραδέχθηκε ότι «οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ δεν θα είναι εύκολες» και αποκάλυψε ότι είπε στον επίτροπο Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί ότι «η κοινωνική σταθερότητα μετρά περισσότερο από την οικονομική», φέρνοντας ως παράδειγμα τις βίαιες διαδηλώσεις των «κίτρινων γιλέκων» στην πατρίδα του επιτρόπου, τη Γαλλία.
Κόκκινη γραμμή;
Ο Κόντε και ο Τρία σηκώνουν το βάρος των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες, δίχως να απολαμβάνουν, ωστόσο, μεγάλης εκτίμησης από τους λαϊκιστές προέδρους των συγκυβερνώντων κομμάτων στην Ιταλία. «Υπηρέτες δύο αφεντάδων» τους χαρακτήρισε ο Φερντινάντο Τζουλιάνο σε άρθρο του στο «Bloomberg», θεωρώντας ότι ξαναγράφουν μια εκδοχή της περίφημης κωμωδίας του Γκολντόνι. Ωστόσο οι εξελίξεις στην ιταλική οικονομία μόνο για γέλια δεν είναι. Ο ρυθμός ανάπτυξης φρενάρισε στο «μηδέν» το τρίτο τρίμηνο του έτους και η Goldman Sachs σε έκθεσή της την περασμένη εβδομάδα προβλέπει για την Ιταλία «φλερτ με την ύφεση» το πρώτο εξάμηνο του 2019.
«Πιστεύουμε ότι η προσωρινή τόνωση στην ιδιωτική εσωτερική ζήτηση από τη δημοσιονομική επέκταση που προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2019 θα αντισταθμιστεί και θα ακυρωθεί από μια πιθανή πιστωτική κρίση που θα προκαλέσουν οι αγορές. Γι’ αυτό υποβαθμίζουμε τις προβλέψεις μας για την ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας το 2018 στο 1,0% από 1,1% και το 2019 στο 0,4% από 0,9%» σημειώνουν οι αναλυτές της τράπεζας. Ο Τζουλιάνο του «Bloomberg» πιστεύει ότι εκείνο που επιδιώκουν οι Σαλβίνι και Ντι Μάιο είναι να αναβάλουν τη λήψη δημοσιονομικών μέτρων για τα επόμενα χρόνια. Αλλά, «αν θέλουν να κατευνάσουν τις αγορές και τους ευρωπαίους εταίρους τους, οι λαϊκιστές θα πρέπει να αναλάβουν δράση» ξεκινώντας ίσως από την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης. Επικαλούμενος μάλιστα πηγές από τις αγορές, εκτιμά ότι αν κατέβαζαν την πρόβλεψη για το έλλειμμα κάτω από το 2%, «θα απέφευγαν τον κίνδυνο πιστωτικής κρίσης και θα καθιστούσαν τον προϋπολογισμό οριακά πιο αξιόπιστο».
Αν πρόκειται για «κόκκινη γραμμή» των αγορών, τότε η κωλοτούμπα που θα χρειαστεί να κάνουν οι Σαλβίνι και Ντι Μάιο δεν θα είναι θεαματική, άρα και καταστροφική για το φιλολαϊκό προφίλ τους στο εσωτερικό της χώρας. Σημειωτέον ότι η προηγούμενη κυβέρνηση του Πάολο Τζεντιλόνι είχε υποσχεθεί στους εταίρους έλλειμμα 0,8% για το 2019.
