Το «κρυφτό» παίζουν τον τελευταίο μήνα στον Λακωνικό Κόλπο δεξαμενόπλοια που επιχειρούν μεταφόρτωση ρωσικού πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο προκειμένου να αποφύγουν τις διεθνείς κυρώσεις.
Δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό αργό πετρέλαιο προσεγγίζουν άλλα πλοία στα οποία μεταφορτώνουν το πετρέλαιο το οποίο συνήθως προορίζεται για χώρες της Ανατολής.
Στη διαδικασία αυτή, που εγκυμονεί κινδύνους και για το θαλάσσιο περιβάλλον, βάζουν «φρένο» διαδοχικές Navtex του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού που δεσμεύουν την περιοχή με αποτέλεσμα τα δεξαμενόπλοια να υποχρεώνονται να μετακινηθούν νοτιότερα.
Ωστόσο μόλις η Navtex λήγει, επανέρχονται εντός του Κόλπου για να συνεχίσουν τις μεταφορτώσεις.
Συνεχόμενες Navtex
To ελληνικό Ναυτικό άρχισε από την 1η Μαΐου με συνεχόμενες Navtex να δεσμεύει την περιοχή για ασκήσεις, και καλούσε όλα τα πλοία να μην εισέλθουν στην περιοχή, όπως αναφέρεται στο μήνυμα της Navtex.
Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Windward που επικαλείται επίσημες πηγές στην Ελλάδα, η απόφαση για την παράταση της συμβουλευτικής είχε ως κύριο στόχο την αποτροπή της μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο (Ship-to-Ship Transfer, STS) στην ελληνική ΑΟΖ.
Η τρίτη και πλέον πρόσφατη Navtex που εκδόθηκε λήγει στις 3 Ιουνίου. Mόλις, όμως, έληγε η μία Navtex και πριν εκδοθεί η επόμενη τα δεξαμενόπλοια επέστρεφαν στον Λακωνικό Κόλπο.
Το Bloomberg «μέτρησε» την Κυριακή 19 Μαΐου, που έληξε η δεύτερη Navtex, επτά τάνκερ που επέστρεψαν στην περιοχή προκειμένου να συνεχίσουν τη μεταφόρτωση ρωσικού πετρελαίου.
Σε διεθνή ύδατα
Οι μεταγγίσεις πετρελαιοειδών φορτίων μεταξύ δεξαμενοπλοίων (Ship To Ship/STS Transfer) εντός του Λακωνικού Κόλπου πραγματοποιούνται σε διεθνή ύδατα, δηλαδή σε απόσταση μεγαλύτερη των έξι ναυτικών μιλίων από τις ακτές.
Η διενέργεια των εργασιών μεταφόρτωσης πετρελαιοειδών φορτίων μεταξύ δεξαμενοπλοίων (STS Operations) αποτελεί συνήθη πρακτική διεθνώς. Για τον λόγο αυτόν έχουν καθορισθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και κανόνες που ισχύουν για τις μεταφορτώσεις πετρελαίου – Κανονισμοί της Διεθνούς Σύμβασης για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία (MARPOL 73/78).
Τα διεθνή ύδατα του προστατευμένου Λακωνικού Κόλπου αποτελούσαν ανέκαθεν σημείο-κλειδί για τις μεταφορτώσεις πετρελαίου από μικρότερα σε μεγαλύτερα πλοία.
Εντονη αντίδραση
Τα πολύ μεγάλα δεξαμενόπλοια τύπου VLCC δεν μπορούν να περάσουν στη Μαύρη Θάλασσα από τον Βόσπορο και για τον λόγο αυτόν και με στόχο την επίτευξη οικονομιών κλίμακος εδώ και δεκαετίες ο Λακωνικός Κόλπος έχει καταστεί σημείο μεταφόρτωσης από τα μικρότερα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν αργό από τη Μαύρη Θάλασσα σε μεγαλύτερα, τα οποία στη συνέχεια αναχωρούν κυρίως για την Ανατολή.
Ωστόσο μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, στην περιοχή συγκεντρώνονταν πολλά ρωσικά πλοία για να κάνουν τις μεταφορτώσεις προκαλώντας την έντονη αντίδραση των δυτικών δυνάμεων.
Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι
Οι ανεξέλεγκτες μεταφορτώσεις πετρελαίου εγκυμονούν και σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Οπως επισημαίνει το Bloomberg, πολλά από τα πλοία που εμπλέκονται στις μεταφορτώσεις είναι παλιά και το ασφαλιστικό καθεστώς τους είναι ασαφές.
Η μέση ηλικία των τάνκερ που συμμετέχουν σε μεταφορές αργού στα ανοικτά της Ελλάδας είναι τα 18 χρόνια και στην πλειονότητά τους ανήκουν στον «σκοτεινό στόλο» δεξαμενοπλοίων, δηλαδή σε αυτά τα πλοία που πραγματοποιούν συναλλαγές με χώρες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις (Ρωσία, Ιράν, κ.λπ.).
Πενήντα ατυχήματα
Το Bloomebrg έχει υπολογίζει ότι τα δεξαμενόπλοια του «σκιώδους στόλου» που έχει δημιουργήσει η Ρωσία για να παρακάμψει τους περιορισμούς της Ομάδας των Επτά στις ναυτιλιακές υπηρεσίες έχουν εμπλακεί σε τουλάχιστον 50 ατυχήματα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, συμπεριλαμβανομένων πυρκαγιών, βλαβών στις μηχανές, συγκρούσεων και διαρροών πετρελαίου.
Η εταιρεία συμβούλων Windward υπολογίζει ότι o σκιώδης στόλος του Πούτιν περιλαμβάνει πλέον 1.400 πλοία.
Πήγαν στη Μάλτα
Σύμφωνα πάντως με τη Windward τις τελευταίες δύο εβδομάδες υπήρξε μείωση κατά 73% στον αριθμό των STS μεταφορτώσεων που πραγματοποιήθηκαν από σκάφη του σκοτεινού/γκρι στόλου στην ελληνική ΑΟΖ. Ωστόσο τα δεξαμενόπλοια αυτά βρήκαν άλλο «λιμάνι» για να συνεχίσουν το έργο τους.
Πάντα σύμφωνα με τη Windward τα πλοία του σκοτεινού/γκρίζου στόλου δεξαμενοπλοίων εντοπίστηκαν στην ΑΟΖ της Μάλτας, όπου η δραστηριότητα STS αυξήθηκε πάνω από 1.000%.
Στο παρελθόν, η Μάλτα ήταν δημοφιλής κόμβος για τη μεταφόρτωση πετρελαίου, αλλά τα τελευταία χρόνια έχασε τη δημοτικότητά της. Η αύξηση αυτή, ίσως δείχνει μια πιθανή αλλαγή τάσεων λόγω της επιχείρησης του ελληνικού Ναυτικού, σημειώνει η Windward.
