Σχέδιο Στουρνάρα για μείωση των «κόκκινων» δανείων

Εναλλακτικό πλάνο-ανάσα που αν εφαρμοστεί θα επιταχύνει σημαντικά την εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών σχεδιάζει η Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η πρόταση που βρίσκεται στη φάση της τεχνικής επεξεργασίας από τις υπηρεσίες της κεντρικής τράπεζας σχετίζεται με την παράκαμψη των περιορισμών που δημιουργεί ο νόμος για την αναβαλλόμενη φορολογία.

Με τον τρόπο αυτόν θα ανοίξει ο δρόμος στις ελληνικές τράπεζες για χρήση των κεφαλαιακών τους μαξιλαριών στη μάχη που δίνουν με τον χρόνο, τους δανειολήπτες, αλλά και τις αγορές, για να επαναφέρουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους σε μονοψήφια ποσοστά.

Πρόκειται για σχεδιασμό ανεξάρτητο από τη λύση που έχει προτείνει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Η τελευταία προβλέπει την παροχή κρατικών εγγυήσεων με στόχο την πώληση σε τρίτους προβληματικών χαρτοφυλακίων, σε τιμές που δεν θα προκαλέσουν ζημιές στα ετήσια αποτελέσματα χρήσης των συστημικών ομίλων.

Η εναλλακτική ωστόσο που αναμένεται να προτείνει η εγχώρια νομισματική αρχή έχει διαφορετική λογική. Συγκεκριμένα, θα επιτρέψει στις τραπεζικές διοικήσεις να καθαρίσουν ταχύτερα τα δάνειά τους, χωρίς να ενεργοποιηθεί η νομοθεσία για την αναβαλλόμενη φορολογία, όπως αυτή ισχύει σήμερα.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας εκτιμά ότι εφόσον ληφθούν οι απαραίτητες εγκρίσεις από τις αρμόδιες αρχές, ο χρόνος για την υλοποίηση του υπό διαμόρφωση πλάνου δεν θα ξεπεράσει τους 8 μήνες, έναντι τουλάχιστον 2 ετών που χρειάζονται για τη σύσταση μιας κεντρικής bad bank.

Με τα σημερινά δεδομένα, εάν ένα πιστωτικό ίδρυμα εμφανίσει μία ζημιογόνο χρήση, υποχρεούται να εκδώσει μετοχές υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτόν το ποσοστό των ιδιωτών στο μετοχικό του κεφάλαιο. Ως εκ τούτου, οι τραπεζικές διοικήσεις είναι αναγκασμένες να εφαρμόσουν τους επιχειρησιακούς σχεδιασμούς μείωσης των «κόκκινων» δανείων, χωρίς ουσιαστικά να έχουν τη δυνατότητα να «ακουμπήσουν» τα κεφάλαιά τους, ακόμη κι αν αυτά τους περισσεύουν.

Η παρέμβαση λοιπόν της Τράπεζας της Ελλάδος, την οποία στηρίζει και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM), στοχεύει στη διόρθωση αυτής της στρέβλωσης. Βέβαια, η εφαρμογή της προϋποθέτει το πράσινο φως της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG Cοmp), η οποία κατά κανόνα είναι αντίθετη σε τέτοιους είδους βοήθειες προς τον τραπεζικό τομέα.

Εάν οι εποπτικές αρχές και η ελληνική κυβέρνηση καταφέρουν ωστόσο να πάρουν τη σχετική έγκριση της Κομισιόν, θα αυξηθούν σημαντικά οι πιθανότητες οι τράπεζες να πετύχουν τους στόχους μείωσης των επισφαλειών.

Αναμφίβολα πρόκειται για καθοριστικό καταλύτη προς την κατεύθυνση ανάκτησης της εμπιστοσύνης των αγορών, μετά τις πιέσεις που δέχθηκαν οι τραπεζικές μετοχές στις δύο πρώτες εβδομάδες του Οκτωβρίου.

Τα σχέδια πάντως που υπέβαλαν οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στα τέλη Σεπτεμβρίου για την περίοδο 2019-2021 δεν περιλαμβάνουν καμία ενίσχυση από το Δημόσιο. Οι τραπεζίτες με κάθε ευκαιρία επισημαίνουν πως υλοποιούν τους σχεδιασμούς τους χωρίς να υπολογίζουν οποιαδήποτε κρατική βοήθεια. Εάν ωστόσο δημιουργηθούν συγκεκριμένα εργαλεία, θα εξετάσουν τη χρησιμοποίησή τους.

Την περασμένη εβδομάδα έγιναν στην Αθήνα οι πρώτες επαφές των κοινών κλιμακίων SSM και Τράπεζας της Ελλάδος με τους επικεφαλής των επιτροπών διαχείρισης επισφαλειών των εγχώριων ομίλων. Στις 100 περίπου σελίδες που έχει συντάξει κάθε τράπεζα περιγράφονται αναλυτικά όλες οι δράσεις για την εξυγίανση προβληματικών ανοιγμάτων ύψους περίπου 55 δισ. ευρώ, με στόχο τη μείωση των δεικτών καθυστερήσεων από το 45% σήμερα στο 20% περίπου κατά μέσο όρο μέσα στην ερχόμενη 3ετία.

Οι εν λόγω σχεδιασμοί έχουν μπει στο μικροσκόπιο του SSM. Οπως επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» τραπεζική πηγή που μετείχε στις συγκεκριμένες συσκέψεις, οι εκπρόσωποι του επόπτη βομβάρδισαν με διευκρινιστικές ερωτήσεις τα στελέχη των εγχώριων ομίλων για επιμέρους πτυχές των προγραμματισμένων δράσεών τους.

Στόχος τους να ελέγξουν εάν τα νούμερα βγαίνουν και ότι με βάση τις κινήσεις εξυγίανσης στις οποίες θα προχωρήσουν οι ελληνικές τράπεζες οι εκτιμώμενες ζημιές έχουν αυξημένες πιθανότητες να επαληθευθούν.

Ο λόγος γίνεται τον προϋπολογισμό προβλέψεων (loss budget), στον οποίο καταγράφεται το προβλεπόμενο κόστος των ενεργειών που σχετίζονται με αναδιαρθρώσεις δανείων, τιτλοποιήσεις και πωλήσεις χαρτοφυλακίων και ρευστοποιήσεις ενεχύρων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα στελέχη του SSM δεν εξέφρασαν άποψη επί των σχεδίων. Ωστόσο, κατέστη σαφές ότι θα πρέπει να είναι επιθετικά και ταυτόχρονα ρεαλιστικά. Επιπλέον, κατά πάγια τακτική του επόπτη, ζητήθηκε από όλες τις τράπεζες να γίνει προσπάθεια για βελτίωση των οργανικών επιδόσεων στη διαχείριση των δανείων, δηλαδή την προώθηση περισσότερων υγιών ρυθμίσεων.

Οι συγκεκριμένες δράσεις έχουν πιο χαμηλό κόστος για τις τράπεζες, με δεδομένο το σημαντικό επίπεδο προβλέψεων που έχουν ήδη σχηματίσει και αποτελούν το κλειδί για την εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών, χωρίς την ανάγκη για μία νέα ανακεφαλαιοποίηση. Ωστόσο, προϋποθέτουν τη συνέχιση της οικονομικής ανάκαμψης ώστε τα εισοδήματα νοικοκυριών και επιχειρήσεων που ρυθμίζουν τα δάνειά τους να επαρκούν για την εξυπηρέτηση των χρεών τους.

Μονόδρομο αποτελεί για τις ελληνικές τράπεζες η υπέρβαση των στόχων μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων τα επόμενα χρόνια. Με δεδομένο το ασταθές περιβάλλον στις διεθνείς αγορές, αλλά και λόγω της μακράς προεκλογικής περιόδου στην οποία έχει εισέλθει η χώρα και θέτει εν αμφιβόλω τη συνέχιση της οικονομικής ανάκαμψης, η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών από τους τέσσερις συστημικούς ομίλους προϋποθέτει υπερβάσεις.

Τούτο επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» κορυφαία τραπεζική πηγή, εκτιμώντας ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο ο κλάδος θα αποτελέσει ξανά επενδυτική επιλογή, κόντρα στο γενικευμένο κλίμα αποστροφής στο ρίσκο που έχει καλλιεργηθεί το τελευταίο διάστημα εντός και εκτός ευρωζώνης.

«Θα πρέπει να δείξουμε μέσω των επιδόσεών μας ότι όχι μόνο πιάνουμε τα νούμερα που έχουμε υποσχεθεί, αλλά και ότι μπορούμε να πετύχουμε ταχύτερα από το επίσημο χρονοδιάγραμμα την αποκλιμάκωση των κόκκινων δανείων σε επίπεδα κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο» σημειώνει σχετικά.

Στο πλαίσιο αυτό, πέραν από την εντατικοποίηση της προσπάθειας μείωσης των «κόκκινων» δανείων, προτεραιότητα για τις ελληνικές τράπεζες αποτελεί σε αυτή τη φάση η έγκριση των πλάνων της περιόδου 2019-2021 για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, που υποβλήθηκαν στα τέλη Σεπτεμβρίου στον εποπτικό βραχίονα της Ευρωτράπεζας. Αυτό αναμένεται να γίνει μέχρι και τα τέλη του ερχόμενου μήνα.