Ακριβό εκλογικό τίμημα φαίνεται να πλήρωσε η κυβέρνηση από τα νέα φορολογικά μέτρα που επιβάλλονται σε περισσότερους από 700.000 ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες για τα εισοδήματα που απέκτησαν πέρυσι και ξεκίνησαν να δηλώνουν εφέτος στην Εφορία.
Οι απαντήσεις που έδωσαν οι ψηφοφόροι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας των exit polls όσο και τα μηνύματα που έστειλαν τη βραδιά των εκλογών τόσο στους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς όσο και στα υπόλοιπα ειδησεογραφικά μέσα (ιστοσελίδες, εφημερίδες κ.λπ.) ήταν αποκαλυπτικά, με κοινό παρονομαστή ότι η φορολογική καταιγίδα που πλήττει χιλιάδες επαγγελματίες μέσω της εφαρμογής ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος καθόρισε εν πολλοίς την επιλογή της ψήφου τους.
Στα εισοδήματα του 2024
«Το Βήμα της Κυριακής» σε επικοινωνία που είχε με ανώτερο παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών για τις αλλαγές που σχεδιάζει η κυβέρνηση στο μέτωπο της φορολογίας των ελεύθερων επαγγελματιών έλαβε ως απάντηση ότι όποιες διορθώσεις γίνουν θα αφορούν τα εισοδήματα του 2024 που θα δηλωθούν το 2025 και όχι εκείνα για τα οποία ήδη υποβάλλονται δηλώσεις, δηλαδή για τα εισοδήματα του 2023, χωρίς να ανοίξει περαιτέρω τα χαρτιά για το ποιες μπορεί να είναι αυτές οι αλλαγές που προανήγγειλε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός.
Ωστόσο, ο ίδιος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών αναφέρει χαρακτηριστικά στο «Βήμα» ότι μέχρι στιγμής κανείς δεν γνωρίζει τις αποφάσεις του Πρωθυπουργού, ούτε φυσικά για το ποιες κατευθύνσεις θα δοθούν το επόμενο διάστημα για να πραγματοποιηθούν αλλαγές στο μέτωπο της φορολογίας και όχι μόνο.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε τηλεοπτική του συνέντευξη, ερωτηθείς δύο ημέρες μετά τις εκλογές για το αν σκοπεύει να προχωρήσει η κυβέρνηση σε αλλαγές στον νέο τρόπο φορολόγησης των επαγγελματιών, απάντησε μεταξύ άλλων: «Δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω σε αυτή τη μεταρρύθμιση. Αν υπάρχουν σημειακές διορθώσεις οι οποίες πρέπει να γίνουν, μπορούμε να τις κάνουμε, αλλά ο πυρήνας της μεταρρύθμισης δεν πρόκειται να αλλάξει», διευκρινίζοντας ότι «θα έχουμε μόνο επιμέρους διορθώσεις, αν υπάρχουν κάποιες κατάφωρες αδικίες, τις οποίες θα βρούμε τώρα στην πορεία».
Ο στόχος για τον ΦΠΑ
Προς το παρόν, αλλαγές στις κλίμακες και στους συντελεστές δεν υπάρχουν στην κυβερνητική ατζέντα, αλλά μετά και το πρόσφατο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών το σίγουρο είναι ότι, εφόσον τα κρατικά έσοδα το επιτρέψουν, θα υπάρξουν κινήσεις για μειώσεις τόσο στους άμεσους όσο και στους έμμεσους φόρους. Ειδικά για τη μείωση του ΦΠΑ, ο στόχος είναι να πέσει κάποια στιγμή ο βασικός συντελεστής από το 24% σήμερα στο 23% ή 22%.
Πάντως, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι επαγγελματοβιοτέχνες και οι έμποροι καταθέτουν αύριο στο Συμβούλιο της Επικρατείας αίτηση ακύρωσης, μέσω του συντονιστικού τους οργάνου, κατά του νόμου με τον οποίο θεσμοθετήθηκε τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες και επιστήμονες.
Η αμφισβήτηση
Μάλιστα, στους βασικούς λόγους ακύρωσης του μέτρου περιλαμβάνονται, σύμφωνα με τους επαγγελματίες, η αντίθεση του τεκμηρίου στις συνταγματικές αρχές της ισότητας των πολιτών ενώπιον των δημόσιων βαρών, της αναλογικότητας και της παροχής πλήρους και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, καθότι αντιμετωπίζει τους ελεύθερους επαγγελματίες ως μισθωτούς, ενώ πρόκειται περί διαφορετικών κατηγοριών φορολογουμένων, όπως άλλωστε και το ίδιο το ΣτΕ έχει κρίνει. Ταυτόχρονα, η αμφισβήτηση του τεκμηρίου, μέσω της προβλεπόμενης διαδικασίας υποβολής σε φορολογικό έλεγχο, καθιστά το τεκμήριο επί της ουσίας αμάχητο και αλλοιώνονται η έννοια, η λογική και η φύση του φορολογικού ελέγχου.
Παράλληλα οι επαγγελματίες θεωρούν ότι το τεκμήριο του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος δεν είναι συνταγματικά ανεκτό, καθόσον δεν αφορά εξωτερικές ενδείξεις ή στοιχεία άμεσα συναρτώμενα με το τεκμαιρόμενο συμπέρασμα, όπως απαιτεί η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά βασίζεται στη σύγκριση με τον κατώτατο μισθό των απασχολουμένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας, οι οποίοι τελούν υπό διαφορετικές επαγγελματικές και εισοδηματικές συνθήκες σε σχέση με τους ασκούντες ατομική επιχείρηση.
Ολα ανοιχτά
Από τη μεριά του ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, δύο ημέρες μετά τις εκλογές, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν αλλαγές στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι «η φορολογία δεν είναι κάτι στατικό, δεν υπάρχει σύστημα που θα ισχύει για δεκαετίες. Τα πράγματα εξελίσσονται, οι πρωτοβουλίες για ψηφιακές συναλλαγές προχωρούν και το σύστημα αυτό δεν θα μείνει για πάντα. Αλλά θα πρέπει να σκεφτεί κανείς, όταν προχωρήσουν οι νέες τεχνολογίες και έχουμε πλήρη αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, οπότε θα γίνεται μια πιο κοντινή στην πραγματικότητα αποτίμηση των εσόδων, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα για τους ελεύθερους επαγγελματίες ή για κάποιους από αυτούς».
Τι δηλώνουν εφέτος
Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, από τις 75.166 δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος ατομικών επιχειρήσεων που είχαν υποβληθεί μέχρι τη Δευτέρα 10 Ιουνίου οι 37.943 (50,48%) εμπίπτουν στα τεκμήρια και οι υπόλοιπες περιλαμβάνουν δηλωθέντα εισοδήματα υψηλότερα από αυτά που προκύπτουν με βάση τα τεκμήρια φορολόγησης, που σημαίνει ότι σχεδόν οι μισοί έχουν δηλώσει μόνοι τους εισοδήματα πάνω από τα τεκμήρια, ενώ οι άλλοι μισοί δήλωσαν χαμηλότερα εισοδήματα. Επίσης, έχουν υποβληθεί 255 δηλώσεις επαγγελματιών οι οποίοι αμφισβητούν τα τεκμήρια και ζητούν να τους γίνει φορολογικός έλεγχος.
Το νέο σύστημα και οι δηλώσεις
Οι διατάξεις που «καίνε» τους επαγγελματίες
Το νέο σύστημα φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών λαμβάνει ως σημείο αναφοράς τον κατώτατο μισθό, θεωρώντας ότι δεν μπορεί ένας ελεύθερος επαγγελματίας να έχει εισόδημα μικρότερο από έναν εργαζόμενο. Δηλαδή τα ποσά που υποχρεωτικά θα δηλώσουν εφέτος οι ελεύθεροι επαγγελματίες ως καθαρά κέρδη του 2023 δεν μπορεί να υπολείπονται των 10.920 ευρώ.
Οσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν πάνω από το τεκμαρτό εισόδημα, θα έχουν ή μηδενική επίπτωση ή θα δουν μέχρι και μείωση των φορολογικών τους βαρών λόγω της σταδιακής κατάργησης του τέλους επιτηδεύματος, ενώ τα εισοδήματα από συντάξεις, από μισθωτή εργασία αλλά και από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου.
Το ύψος του ελάχιστου εισοδήματος προσαυξάνεται ανάλογα με τα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, το σύνολο της μισθοδοσίας και το ύψος του τζίρου της επιχείρησης με ανώτατο ποσό τις 50.000 ευρώ, ενώ προβλέπονται απαλλαγές, μειώσεις αλλά και εξαιρέσεις από τον νέο τρόπο φορολογίας για συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελματιών.
Ειδικότερα, η ετήσια ελάχιστη αμοιβή επαγγελματιών για τα πρώτα 3 χρόνια δραστηριότητας είναι μηδενική, όμως για το 4ο έτος εργασίας καθορίζεται στις 3.603 ευρώ (φόρος 324 ευρώ), για το 5ο έτος εργασίας στις 7.316 ευρώ (φόρος 658 ευρώ), για το 6ο έτος εργασίας στις 10.920 ευρώ (φόρος 1.102 ευρώ), από 7 έως 9 έτη εργασίας στις 12.012 ευρώ (φόρος 1.342 ευρώ), από 10 έως 12 εργασίας στις 13.104 ευρώ (φόρος 1.582 ευρώ) και για πάνω από 12 έτη εργασίας στις 14.196 ευρώ (φόρος 1.823 ευρώ). Ακόμη, εφαρμόζεται συντελεστής προσαύξησης 5% στην ελάχιστη αμοιβή που υπολογίζεται επί της διαφοράς του υψηλότερου τζίρου που δηλώνει ο επαγγελματίας σε σύγκριση με τον μέσο όρο που αφορά τον ΚΑΔ που είναι ενταγμένος.
