ExxonMobil, Chevron, Aramco, Total Energies, Royal Dutch Shell… Και προ ολίγων ημερών η BP. Η γιγαντιαία βρετανική πετρελαϊκή εταιρεία ήταν η τελευταία που ανακοίνωσε υπερδιπλασιασμό των κερδών της το τρίτο τρίμηνο του έτους συγκριτικά με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρυσι – έφθασαν τα 8,15 δισ. δολάρια. Ανακοίνωσε επίσης και αγορές ιδίων μετοχών αξίας 2,5 δισ. δολαρίων.

Ανοίγουν σαμπάνιες οι μέτοχοι, καθώς αυξάνεται στο 10% των κερδών το μέρισμα που θα διανείμει η εταιρεία. Οχι όμως και οι πολιτικοί που βλέπουν την πελατεία τους να δυσανασχετεί με την ακρίβεια. Αλλά η ανησυχία των πολιτικών εύκολα μετατρέπεται σε οργή όταν πλησιάζουν εκλογές και κινδυνεύουν να πληρώσουν εκείνοι τον λογαριασμό του «πάρτι» των ολίγων.

Οι εκλογές

Είναι η περίπτωση του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν που αντιμετωπίζει σε δύο μόλις ημέρες, την Τρίτη, τη λαϊκή ετυμηγορία στις ενδιάμεσες εκλογές για την ανανέωση του συνόλου των εδρών της Βουλής των Αντιπροσώπων και του ενός τρίτου των μελών της Γερουσίας. Η συμμετοχή των ψηφοφόρων παραδοσιακά είναι μικρότερη από τις γενικές εκλογές, αλλά η δυσαρέσκεια εκείνων που εξέλεξαν τους Δημοκρατικούς (μαύροι και ισπανόφωνοι) είναι προφανής στις δημοσκοπήσεις. Ελάχιστοι εξ αυτών θα φτάσουν μέχρι την κάλπη. Την επόμενη διετία είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Μπάιντεν θα πρέπει να κυβερνήσει με ένα πολιτικά εχθρικό Κογκρέσο.

Πολύ καθυστερημένα, είναι αλήθεια, ο πρόεδρος αποφάσισε να… απειλήσει ότι θα παρέμβει δυναμικά για την εισοδηματική αναδιανομή. Ενα αίτημα των ψηφοφόρων του το 2020, εκείνων που τώρα του γυρίζουν απογοητευμένοι την πλάτη.

Η απειλή στράφηκε προς τις πάλαι ποτέ «επτά αδελφές»: τους μεγάλους υπερεθνικούς πετρελαϊκούς ομίλους, εισηγμένοι όλοι στη Wall Street, που συσσωρεύουν υπερκέρδη και απολαμβάνουν υπεραποδόσεις των μετοχών τους, όλα χάρη στον πόλεμο στην Ουκρανία και τη συνεπαγόμενη ενεργειακή κρίση. Τις μεγάλες πετρελαϊκές κατηγορεί τώρα ο Μπάιντεν για «πολεμική κερδοσκοπία» και για αθέτηση των ρητών υποσχέσεών τους ότι θα φρόντιζαν ώστε να πέσουν οι τιμές στις αντλίες καυσίμων. Και τις απειλεί ότι θα επιβάλει έναν εφάπαξ φόρο (windfall tax) στα υπερκέρδη τους.

Στη Βρετανία

Πολύ λίγα, πολύ αργά. «Τoo little, too late» συνηθίζουν να λένε οι Αγγλοσάξονες. Μόνο ως ανέξοδος προεκλογικός λεονταρισμός μπορεί να εκληφθεί η απειλή Μπάιντεν προς την παγκοσμιοποιημένη πετρελαϊκή βιομηχανία. Αλλά και ο Ρίσι Σούνακ, ο οποίος τον περασμένο Μάιο ως υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Μπόρις Τζόνσον επέβαλε έκτακτη εφάπαξ «Εισφορά Ενεργειακών Κερδών» 25% στα κέρδη των πετρελαϊκών τι θα εισπράξει ως πρωθυπουργός; Σίγουρα λιγότερα από τα 5 δισ. στερλίνες που είχε ανακοινώσει ότι προσδοκά προ πενταμήνου. Ισως και τίποτα!

Η λονδρέζικη BP, για παράδειγμα, υποστηρίζει ότι θα καταβάλει 800 εκατ. στερλίνες ως έκτακτη εισφορά. Και ότι συνολικά παγκοσμίως έχει καταβάλει το τρίμηνο που πέρασε φόρους 2,5 δισ. στερλίνες, ποσό που αντιστοιχεί στο 37% των κερδών της. Η ολλανδοβρετανική Shell, που ανακοίνωσε επίσης υπερδιπλάσια, σε ετήσια βάση, κέρδη 8,2 δισ. στερλινών το τρίμηνο Ιουλίου – Σεπτεμβρίου, παραδέχθηκε ότι δεν έχει καταβάλει ούτε πένα ως έκτακτη ενεργειακή εισφορά, κι αυτό επειδή έκανε επενδύσεις εκατομμυρίων στερλινών. Υποσχέθηκε όμως ότι θα ξεκινήσει να πληρώνει την εισφορά το 2023.

Αρνητικά πρόσημα

«Στην πράξη οι BP και Shell έχουν εισπράξει περισσότερα από τη βρετανική κυβέρνηση από όσα έχουν πληρώσει όλα τα χρόνια από το 2015 έως το 2020» σημειώνει στην ιστοσελίδα του το BBC – με μοναδική εξαίρεση το έτος 2017, όταν η Shell πλήρωσε περισσότερα από όσα έλαβε. Σύμφωνα με τον κρατικό βρετανικό όμιλο μέσων ενημέρωσης, αμφότεροι οι όμιλοι είχαν «αρνητικά φορολογικά πρόσημα» το 2021, στη Βρετανία τουλάχιστον. Συνολικά δε από το 2015 η Shell έχει εισπράξει από τη βρετανική κυβέρνηση επιστροφές φόρων ύψους 685 εκατ. στερλινών, ενώ η ΒΡ το ίδιο διάστημα εισέπραξε 107 εκατ. στερλίνες.

Η ακριβή ενέργεια «πάγωσε» την παραγωγή της Duralex

Η κατασκευή γυαλιού είναι μια εξόχως ενεργοβόρα δραστηριότητα. Σε μια συγκυρία διαρκών ανατιμήσεων στις τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος, η επίλυση της οικονομικής εξίσωσης γίνεται όλο και πιο δύσκολη για τους υαλουργούς. Η Duralex, η γνωστή γαλλική εταιρεία κατασκευής γυάλινων αντικειμένων πρώτης ανάγκης, όπως είναι τα περίφημα «άθραυστα» ποτήρια της, ανακοίνωσε την περασμένη Τρίτη ότι αναστέλλει «για τουλάχιστον πέντε μήνες» την παραγωγή της στο εργοστάσιο της Λα Σαπέλ-Μεσμέν στον Νομό Λουαρέ της Κεντρικής Γαλλίας. «Το κόστος για την ενέργεια που καταβάλλουμε αντιστοιχεί συνήθως στο 5% έως 7% του συνολικού τζίρου μας. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει εκτιναχθεί στο 40%. Πέρυσι χρεωθήκαμε με 3 εκατ. ευρώ, εφέτος με 12 εκατ. ευρώ. Είναι ένα βάρος που η επιχείρηση δεν μπορεί να αντέξει» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) ο πρόεδρος της Duralex, Χοσέ Λουίς Λιακούνα.

«Τρελές» πωλήσεις

«Ηταν πολύ δύσκολα τα τελευταία χρόνια για την Duralex» σημειώνει το AFP. Την εταιρεία εξαγόρασε στις αρχές του 2021 η French Glass House, η οποία κατέχει επίσης την επωνυμία Pyrex και ελέγχεται από το επενδυτικό fund Kartesia. Στόχος των νέων ιδιοκτητών ήταν να ανακτήσει η Duralex την παλαιά της αίγλη. Αλλά στις αρχές του 2021, έναν χρόνο προτού ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι τιμές της ενέργειας είχαν ήδη αρχίσει να ανεβαίνουν λόγω των εμπλοκών στην εφοδιαστική αλυσίδα που είχε προκαλέσει η πανδημία.

«Προϊόντος του χρόνου διαπιστώσαμε ότι τιμές της ενέργειας ήταν πολύ υψηλές για να αναλάβουμε μακροπρόθεσμα συμβόλαια» παραδέχθηκε ο Λιακούνα. Με την έναρξη της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο τα πράγματα πήραν δραματική τροπή. «Από το 2021 η τιμή του ρεύματος που πληρώνουμε έχει πολλαπλασιαστεί επί 22 και του φυσικού αερίου επί 18» σημειώνει ο ισπανός μάνατζερ. Το πιο σοκαριστικό, σε ό,τι αφορά τα οικονομικά, είναι το ότι η μονάδα αναγκάζεται να κατεβάσει τα ρολά ενώ οι πωλήσεις της, υπό τη νέα ιδιοκτησία, έχουν εκτιναχθεί κατά 35% έως 40% υψηλότερα από την αρχή του 2022. Το 2021 ο τζίρος της Duralex ήταν 24 εκατ. ευρώ.

95% του μισθού

Σοκαριστική όμως είναι η κοινωνική διάσταση των εξελίξεων στην Duralex. Οι 250 μισθωτοί της εταιρείας θα τεθούν σε καθεστώς αναστολής εργασίας – μερική ανεργία (chomage partiel) την αποκαλούν οι Γάλλοι. Χάρη στη μέριμνα της γαλλικής κυβέρνησης, όμως, οι μισθολογικές απώλειες για αυτούς θα είναι μικρές. «Απαντες οι εργαζόμενοι έχουν τεθεί σε μερική ανεργία και η αποζημίωσή τους θα φτάνει στο 95% του μισθού τους, χάρη στη στήριξη του κράτους» σημείωσε εκπρόσωπος της εταιρείας.

Η Duralex υπόσχεται να ανακτήσει την παραγωγή της το δεύτερο τρίμηνο του 2023, καθώς «η κυβέρνηση υποσχέθηκε να βοηθήσει την επιχείρηση, αν και ακόμα δεν έχει διευκρινίσει με ποιον τρόπο», όπως σημείωσε ο εκπρόσωπός της. «Η έτερη επωνυμία του ομίλου, η Pyrex, για την ώρα δεν επηρεάζεται από τα μέτρα περιστολής της παραγωγής» σημειώνει το AFP.