Αν και το κρέας εξακολουθεί να αποτελεί βασικό είδος διατροφής για τους Ελληνες, η κατανάλωσή του από τα νοικοκυριά εμφανίζει τα τελευταία 15 χρόνια τάσεις σημαντικής μείωσης.

Το μέσο νοικοκυριό έχει μειώσει την κατανάλωση κρέατος και προϊόντων του σχεδόν δυόμισι κιλά τον μήνα από το 2009, ενώ και η μηνιαία δαπάνη του για αγορά κρέατος έχει μειωθεί κατά 7,5 ευρώ περίπου.

Παρότι η μείωση της κατανάλωσης κρέατος οφείλεται εν μέρει και στις νέες διατροφικές τάσεις για κατανάλωση φυτικών πρωτεϊνών αντί των ζωικών, για πολλά ελληνικά νοικοκυριά συνδέεται μάλλον με την τσέπη τους, που παραμένει μισοάδεια ενώ το κόστος ζωής ανεβαίνει συνεχώς.

Κοτόπουλο αντί για μοσχάρι

Τα στοιχεία της Ερευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ είναι άκρως αποκαλυπτικά για το πόσο έχει αλλάξει το καταναλωτικό αλλά και στο διατροφικό μοντέλο αν κάνουμε τη σύγκριση με το 2009, τελευταία «κανονική» χρονιά πριν μπει η χώρα μας σε αλλεπάλληλες κρίσεις.

Συγκρίνοντας λοιπόν το 2023 με το 2009 φαίνεται ότι τα νοικοκυριά έβαλαν «μαχαίρι» στην κατανάλωση κρέατος γενικότερα και του ακριβού μοσχαριού ειδικότερα, αντικαθιστώντας το με το φθηνότερο κοτόπουλο.

Συγκεκριμένα, το 2009 η μέση μηνιαία κατανάλωση κρέατος (σε ποσότητες) ήταν 12 κιλά, με το νωπό μοσχάρι να κυριαρχεί, καθώς αντιστοιχούσε στο 34% του συνόλου (4,1 κιλά μηνιαίως). Το 2023, η μέση μηνιαία κατανάλωση κρέατος υποχώρησε στα 9,66 κιλά, από 10,3 κιλά το 2022. Δηλαδή μέσα σε 15 χρόνια η κατανάλωση κρέατος συνολικά κατέγραψε μια μείωση της τάξεως του 19,5%, ενώ το νωπό μοσχάρι όχι απλά έχασε την πρωτοκαθεδρία του, αλλά κυριολεκτικά καταποντίστηκε, παρουσιάζοντας μείωση 43,2%! Αντίθετα η μέση μηνιαία κατανάλωση πουλερικών (κοτόπουλα και γαλοπούλες και λοιπά πουλερικά νωπά) που το 2009 ήταν 3 κιλά, το 2023 είχε φτάσει 3,22 κιλά (+8%).

Οι παγκόσμιες τάσεις

Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των ελλήνων καταναλωτών που έχουν συντελεστεί την τελευταία 15ετία είναι χωρίς αμφιβολία βαθιά επηρεασμένες από τις παγκόσμιες τάσεις που ενθαρρύνουν τη μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος για λόγους υγείας και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, αλλά για ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού οφείλονται στην οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας και την πληθωριστική κρίση των τελευταίων 3 ετών, που οδηγούν τα νοικοκυριά να προτιμούν φθηνότερα τρόφιμα. Δεδομένου ότι η τιμή του μοσχαρίσιου κρέατος είναι αυτή την περίοδο κοντά στα 15 ευρώ το κιλό υπάρχει εξήγηση.

Μάλιστα, όπως αναφέρει στο «Βήμα» ο Γιάννης Φασουλάς, πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης του Κρέατος και του Τομέα της Κτηνοτροφίας (ΕΔΟΤΟΚΚ), από πέρυσι η τιμή του μοσχαρίσιου κρέατος, το οποίο είναι κατά βάση εισαγόμενο, έχει αυξηθεί κατά 40%, με τη ζήτηση να έχει υποχωρήσει περίπου κατά 20%.

Η μόδα

Παρ’ όλα αυτά τα τελευταία χρόνια η κατανάλωση του αιγοπρόβειου κρέατος παρουσιάζει άνοδο. Σύμφωνα με τη νέα Μελέτη Κλάδου Προϊόντων Κρέατος 2025 που πραγματοποίησε η εταιρεία Netrino για λογαριασμό του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Επεξεργασίας Κρέατος (ΣΕΒΕΚ) και η οποία είναι βασισμένη σε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, αν και η περίοδος 2017-2025 χαρακτηρίζεται από έντονη πτώση της κατανάλωσης, κυρίως μοσχαρίσιου και χοιρινού κρέατος, το αρνί στην ελληνική αγορά εμφανίζει άνοδο 5,67%, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη όπου καταγράφεται πτώση της τάξεως του 23,66%.

Στον αντίποδα με βάση τα στοιχεία της εν λόγω μελέτης, η κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 26,45%, ενώ το χοιρινό ακολουθεί με πτώση 22,46%. Παρόμοια πτωτική πορεία παρατηρείται και στην ΕΕ, αν και με ηπιότερους ρυθμούς.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2023 η αύξηση σε ποσότητες της μηνιαίας κατανάλωσης νωπού αρνίσιου και κατσικίσιου κρέατος ήταν 42,6% σε σχέση με το 2022.

Αλλωστε η μόδα της… προβατίνας, ένα κρέας που από την αφάνεια έχει γίνει viral και βρίσκεται πλέον παντού, από τα πιο in εστιατόρια μέχρι το τελευταίο σουβλατζίδικο, μόνο τυχαία δεν είναι. Και μάλιστα παρότι οι τιμές έχουν ανέβει σημαντικά. Αρκεί να αναφερθεί ότι υπάρχουν μέχρι και ομάδες στο Facebook με φανατικούς της προβατίνας. Η μεγαλύτερη από αυτές αριθμεί πάνω από 167.000 μέλη.

O οβελίας

Λιγότερο από ένας μήνας απέμεινε για το Πάσχα και ήδη παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι τιμές εφέτος θα «χτυπήσουν» limit up στο «χρηματιστήριο» του οβελία.

Το «κενό» που καταγράφεται στην εγχώρια αγορά των αμνοεριφίων λόγω των ζωονόσων, της απαγόρευσης των μετακινήσεων και των κλειστών σφαγείων, των καταστροφών στο ζωικό κεφάλαιο που άφησε πίσω της η θεομηνία «Ντάνιελ», αλλά και της αυξημένης ζήτησης από το εξωτερικό, μιας και εφέτος Ορθόδοξο και Καθολικό Πάσχα συμπίπτουν, είναι οι λόγοι που ανεβάζουν την τελική τιμή στον καταναλωτή, λέει στο «Βήμα» ο κ. Φασουλάς.

Ο ίδιος εκτιμά ότι οι εφετινές τιμές ανά κιλό θα είναι 2 με 3 ευρώ υψηλότερες σε σχέση με πέρυσι, με την τιμή του αρνιού που θα κληθεί να πληρώσει ο καταναλωτής να φτάνει – και ίσως να ξεπερνάει – τα 15 ευρώ. Ωστόσο ο κ. Φασουλάς τονίζει ότι ακόμη είναι νωρίς να βγουν ασφαλή συμπεράσματα, επισημαίνοντας ότι πρέπει να στηριχθεί με κάθε τρόπο ο πρωτογενής τομέας και η εγχώρια παραγωγή, προς όφελος της εθνικής οικονομίας και της διατροφικής επάρκειας της χώρας.

Πάντως, αυτή τη στιγμή (Τετάρτη 19 Μαρτίου), σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, οι τιμές χονδρικής διαμορφώνονται σε 8,7 ευρώ και 8,5 ευρώ σε αρνί και κατσίκι αντίστοιχα, κατά 1,5 ευρώ υψηλότερα σε σχέση με πέρυσι.