Μικρό αναμένεται να είναι το καλάθι των παροχών αλλά πλούσιο εκείνο των μεταρρυθμίσεων που θα παρουσιάσει σε δύο εβδομάδες από το βήμα της 87ης Εκθεσης Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η υπεραπόδοση των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ναι μεν δημιουργεί προσδοκίες στην κυβέρνηση ότι μπορεί να εξασφαλίσει κονδύλια για να δοθούν διάφορα επιδόματα που θα ενισχύσουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών, τα οποία συνεχίζουν να πλήττονται από την ακρίβεια, ωστόσο η αστάθεια στον διεθνή περίγυρο δημιουργεί την υποχρέωση σφιχτής και συνετής δημοσιονομικής πολιτικής.
Τι δεν θα ανακοινωθεί
Για τον λόγο αυτόν οι όποιες παροχές ανακοινωθούν θα είναι στοχευμένες και εντός των αντοχών του προϋπολογισμού, με απώτερο στόχο φυσικά την εξασφάλιση της πολυπόθητης επενδυτικής βαθμίδας που θα δημιουργήσει πολλαπλά οφέλη στην ελληνική οικονομία με θετικό αντίκτυπο στο επιχειρείν και στους πολίτες. Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, δεν αναμένεται ο πρωθυπουργός να ανακοινώσει μείωση των βασικών συντελεστών ΦΠΑ αλλά ούτε και των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα.
Την ίδια στιγμή, στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων, κομβικής σημασίας ρόλο αναμένεται να παίξει η υλοποίηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης της φορολογίας των αυτοαπασχολουμένων – ελεύθερων επαγγελματιών που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών, κάτι το οποίο αποτελεί και υποχρέωση της Ελλάδας στο πλαίσιο υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, δηλαδή της ετήσιας διαδικασίας συντονισμού των οικονομικών, δημοσιονομικών, κοινωνικών πολιτικών και απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Παράλληλα, ψηλά στην ατζέντα του πρωθυπουργού βρίσκεται η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, με στόχο αυτή τη φορά να μη μείνουν στα λόγια οι όποιες εξαγγελίες, αλλά να γίνει κατανοητό από όλους τους εμπλεκομένους (επιχειρήσεις, επαγγελματίες αλλά και καταναλωτές) ότι τα μέτρα που θα εφαρμοστούν στο πεδίο αυτό δεν θα αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών. Πλέον η φοροκλοπή θα εντοπίζεται με σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα και διαδικασίες απ’ όπου δύσκολα κάποιος θα μπορεί να ξεφύγει και όσοι εντοπίζονται, πέραν των προστίμων που θα καλούνται να πληρώσουν, θα αντιμετωπίζουν και αυστηρές ποινές φυλάκισης.
Σχέδιο αλλαγών
Τα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα «Το Βήμα της Κυριακής» και δείχνουν την τεράστια απόσταση μεταξύ τζίρου και καθαρών κερδών που δηλώνουν στην Εφορία οι αυτοαπασχολούμενοι, αλλά και το γεγονός ότι περίπου 7 στους 10 δηλώνουν ετήσια εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, έχουν οδηγήσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να αναζητεί τρόπους εντοπισμού και φορολόγησης των πραγματικών εισοδημάτων.
Μεταξύ των σεναρίων που βρίσκονται στο τραπέζι είναι οι αλλαγές στους φορολογικούς συντελεστές για τη συγκεκριμένη κατηγορία φορολογουμένων, ιδιαίτερα για εκείνους που δηλώνουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, αλλά και καθιέρωση νέου τρόπου εντοπισμού της φορολογητέας ύλης μέσω διαφόρων κριτηρίων.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα εισοδήματα-κέρδη ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών έως 10.000 ευρώ φορολογούνται με συντελεστή 9%, ενώ για κλιμάκια εισοδήματος άνω των 10.000 ευρώ οι φορολογικοί συντελεστές διαμορφώνονται από 22% έως 44%. Υπάρχουν σκέψεις ο εισαγωγικός χαμηλός συντελεστής να αυξηθεί, αλλά μόνο για εκείνους που το ετήσιο δηλωθέν φορολογητέο εισόδημα (κέρδη) δεν ξεπερνά για παράδειγμα τις 5.000 ή τις 10.000 ευρώ.
Αντιδράσεις
Ουσιαστικά δηλαδή να παραμένει ο εισαγωγικός συντελεστής 9% για το πρώτο κλιμάκιο εισοδήματος για εκείνους που δηλώνουν συνολικά εισοδήματα άνω των 5.000 ή 10.000 ευρώ. Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι ότι αν τελικά ληφθεί μια τέτοια απόφαση, θα υπάρξουν αντιδράσεις από το σύνολο σχεδόν των αυτοαπασχολουμένων που δηλώνουν προκλητικά πολύ χαμηλά εισοδήματα, καθώς θα κληθούν να πληρώσουν παραπάνω φόρο.
Πάντως, ανεξάρτητα από το αν αλλάξουν τελικά ή όχι οι φορολογικοί συντελεστές, το μόνο σίγουρο είναι ότι εξετάζονται παρεμβάσεις αναφορικά με τις δαπάνες που εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επαγγελματιών. Φαίνεται να προκρίνεται η πρόταση σταδιακά να αναγνωρίζονται από την Εφορία μόνο εκείνες που περνούν μέσα από τα ηλεκτρονικά βιβλία MyDATA. Με αυτόν τον τρόπο θα περιοριστεί η δυνατότητα έκπτωσης αλόγιστων δαπανών από τα ακαθάριστα έσοδα. Επίσης, εξετάζεται να μειωθεί το όριο πάνω από το οποίο είναι υποχρεωτική η πληρωμή με ηλεκτρονικά μέσα και όχι με μετρητά. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα το όριο αυτό διαμορφώνεται στα 500 ευρώ.
ΦΠΑ και POS
Ιδιαίτερη έμφαση αναμένεται να δώσει ο Πρωθυπουργός από το βήμα της 87ης Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης στο ζήτημα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής κυρίως στο θέμα του ΦΠΑ.
Μεταξύ των μέτρων που αναμένεται να υλοποιηθούν το επόμενο διάστημα είναι η διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών με υποχρεωτική επέκταση των POS σε περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες. Σήμερα δεν είναι υποχρεωτικό να διαθέτουν POS δεκάδες επαγγελματικοί χώροι, όπως για παράδειγμα γυμναστήρια, φροντιστήρια, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, κινηματογράφοι.
Επίσης, σημαντικό ρόλο στην περιστολή της φοροδιαφυγής θα παίξει η διασύνδεση ταμειακών μηχανών με POS. H ολοκλήρωση της διασύνδεσης 400.000 ταμειακών μηχανών και 140.000 ειδικών φορολογικών μηχανισμών με τα POS των επιχειρήσεων αποτελεί κεντρικό στόχο του οικονομικού επιτελείου και της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.
Επίσης, επανεξετάζονται από μηδενική βάση τα κίνητρα για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και αναμένεται να δημιουργηθεί ένα νέο πλαίσιο κινήτρων για τις αποδείξεις, το οποίο θα είναι πιο ελκυστικό για τους φορολογουμένους ώστε να μην επιλέγουν να πληρώνουν με μετρητά.
Διαβίβαση δεδομένων από πλατφόρμες στην ΑΑΔΕ
Την υποχρέωση να διαβιβάζουν στην ΑΑΔΕ τα δεδομένα συναλλαγών των πελατών τους θα έχουν πλέον όλες οι ψηφιακές πλατφόρμες, μέσω των οποίων πραγματοποιούνται ενοικιάσεις ακινήτων (κατοικιών και εμπορικών), παρέχονται προσωπικές υπηρεσίες, πωλούνται αγαθά και μισθώνονται οποιαδήποτε μέσα μεταφοράς. Αυτό προβλέπεται σε νομοσχέδιο που κατατέθηκε την Παρασκευή στη Βουλή.
Στο ίδιο νομοσχέδιο ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τη λειτουργία και τις επενδύσεις που μπορεί να πραγματοποιήσει το ΤΑΙΠΕΔ, καθώς επίσης και ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία και διασύνδεση των POS με την ΑΑΔΕ.
Εν όψει της διασύνδεσης των POS με τις ταμειακές μηχανές, θεσπίζεται υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών μέσω κάρτας να συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις λειτουργίας και διασύνδεσης των POS με την ΑΑΔΕ και, αντίστοιχα, των επιχειρήσεων να χρησιμοποιούν POS που πληρούν τις προϋποθέσεις αυτές.
Προβλέπεται η υποβολή δήλωσης συμμόρφωσης από την πλευρά των παρόχων. Σε αντίθετη περίπτωση παύεται η νόμιμη λειτουργία των POS και επιβάλλονται αυστηρά πρόστιμα.
Επενδύσεις ΤΑΙΠΕΔ στο ΧΑ
Το ΤΑΙΠΕΔ αποκτά τη δυνατότητα να κάνει τοποθετήσεις στο Χρηματιστήριο με τους όρους και κανόνες που ισχύουν για όλες τις επιχειρήσεις, κυρίως ως προς τη διασφάλιση της αξίας των μετοχών.
Επίσης, το ΤΑΙΠΕΔ αναθέτει σε Τράπεζα ή ΕΠΕΥ την αποτίμηση κινητών αξιών που πρόκειται να αξιοποιήσει, για να βρεθεί το δίκαιο και εύλογο τίμημα και ταυτόχρονα εκσυγχρονίζεται και επιταχύνεται η διαδικασία του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο για αγοραπωλησίες κινητών αξιών του ΤΑΙΠΕΔ, η οποία είναι απαραίτητη σε συναλλαγές στο Χρηματιστήριο αξίας άνω των 1.700.000 ευρώ.
Εντοπισμός αδήλωτων εισοδημάτων
Όσον αφορά τη διαβίβαση δεδομένων πελατών από κάθε είδους πλατφόρμες (π.χ. AirBNB) στην ΑΑΔΕ, στόχος είναι ο εντοπισμός αδήλωτων εισοδημάτων και ο περιορισμός της φοροδιαφυγής από τις συναλλαγές που διεξάγονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών, καθώς τα δεδομένα που θα συλλέγονται από τις πλατφόρμες θα χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση και την επιβολή κάθε είδους φόρων, δασμών ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης.
Το νομοσχέδιο προβλέπει αυστηρές κυρώσεις (αναστολή δραστηριότητας και πρόστιμα έως 500.000 ευρώ, διακοπή πρόσβασης στις πλατφόρμες), πέρα από τις ποινές που ήδη προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία για τις άλλες πιθανές φορολογικές παραβάσεις.
Το καλάθι των παροχών
Οι περιορισμοί που έχει θέσει το Eurogroup σε γενικευμένα μέτρα στήριξης νοικοκυριών αναγκάζουν την κυβέρνηση να προσαρμοστεί ανάλογα, και τα όποια μέτρα ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ να είναι στοχευμένα. Η παράταση του Μarket Pass για ένα ακόμη τρίμηνο (Αύγουστος – Οκτώβριος) είναι θεσμοθετημένη αλλά προς το παρόν δεν έχει ληφθεί απόφαση για να δοθεί νέα δίμηνη παράταση. Μία τέτοια απόφαση θα εξαρτηθεί από την πορεία εσόδων του προϋπολογισμού.
Από την άλλη, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να ανακοινώσει τη συνέχιση της στήριξης των πιο ευάλωτων νοικοκυριών σε ό,τι αφορά τους λογαριασμούς της ενέργειας. Επίσης θα ανακοινώσει ειδικό πακέτο στήριξης των κοινωνικά και ενεργειακά ευάλωτων. Μέσα στον Οκτώβριο αναμένεται να ξεκινήσει η χορήγηση του youth pass των 150 ευρώ σε περίπου 200.000 νέους. Τα Χριστούγεννα θα δοθεί επίδομα προσωπικής διαφοράς 200 – 300 ευρώ σε περίπου 700.000 συνταξιούχους που δεν θα πάρουν αυξήσεις με το νέο έτος, ενώ εξετάζεται να δοθεί και επιταγή ακριβείας 250 ευρώ σε μακροχρόνια ανέργους, άτομα με αναπηρία, όσους λαμβάνουν ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, οικογένειες με παιδιά.
Επίσης, σχεδιάζεται η αύξηση του επιδόματος θέρμανσης με ταυτόχρονες αλλαγές στα κριτήρια με στόχο να προστατευθούν οι ευάλωτοι.
Τέλος, ο Πρωθυπουργός θα ανακοινώσει την επέκταση του μέτρου έως τον Ιούνιο του 2024 για μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο, στις μεταφορές, στην εστίαση (καφές, μη αλκοολούχα ποτά) και στον πολιτισμό.