Στο επίκεντρο της αναπτυξιακής προσπάθειας της χώρας δεν μπήκε ποτέ ο αγροτικός τομέας, παρά τις σχετικές εξαγγελίες όσων πέρασαν από τον πρωθυπουργικό θώκο, στα χρόνια που η Ελλάδα αναζητεί διέξοδο από τη στενωπό της ύφεσης. Οι δυσκολίες στον κόσμο της υπαίθρου δεν έχουν τελειωμό, ούτε και οι γκρίνιες όσων περιμένουν την ανασυγκρότηση του αγροτικού χώρου από τις εκάστοτε ηγεσίες του υπουργείου, που μόνο ονομασίες αλλάζει (Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης), αλλά όχι πολιτική.
Ομως, παρά τις παρενέργειες από το «βάλτωμα» των κυβερνητικών προσπαθειών αναζωογόνησης της υπαίθρου, υπάρχουν παραγωγοί οι οποίοι επενδύοντας στην ποιότητα κατάφεραν, υπό τις παρούσες δυσμενείς συνθήκες, να εκμεταλλευτούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής γεωργίας και να αποκτήσουν «βίζα» για τις ξένες αγορές. Τελευταίο παράδειγμα η παγκόσμια πρωτιά για το βιολογικό παρθένο ελαιόλαδο των Ελαιώνων Σακελλαρόπουλου στη λίστα του Evoo World Ranking 2018.
Εν μέσω κρίσης
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στα χρόνια της οικονομικής κρίσης ο αγροδιατροφικός τομέας της χώρας κατάφερε να διατηρήσει τη θέση του στο πεδίο των ελληνικών εξαγωγών και μάλιστα να βελτιώσει σημαντικά την αξία του, από 4 δισ. ευρώ το 2008 σε 5,5 δισ. ευρώ το 2017, σύμφωνα με τα τελευταία επεξεργασμένα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ).
Μάλιστα, στα 100 κορυφαία εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα τα 27 είναι αγροδιατροφικά. Στην τέταρτη θέση της λίστας του ΠΣΕ, μετά τα ορυκτέλαια, τα φάρμακα και τις πλάκες αργιλίου, κατατάσσονται τα ψάρια (νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη). Ακολουθούν τα λαχανικά (6η θέση), τα τυριά και το παρθένο ελαιόλαδο (8η και 9η θέση αντίστοιχα). Μέσα στην πρώτη εικοσάδα είναι επίσης τα τσιγάρα, τα βερίκοκα, τα κεράσια, τα ροδάκινα και διάφορα παρασκευάσματα διατροφής (όπως ζύμες, σάλτσες, εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα καφέ, τσαγιού κ.λπ).
Εντυπωσιακά στοιχεία
Είναι αξιοσημείωτο ότι η τάση των εξαγωγών όπως εξελίχθηκε στη διάρκεια των εννέα ετών της ύφεσης, κατά το διάστημα 2009-2017, έχει στις περισσότερες κατηγορίες αγροδιατροφικών προϊόντων θετικό πρόσημο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πορεία των εξαγωγών ανά κατηγορία προϊόντων, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, όπως τα έχει επεξεργαστεί το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ). Την περίοδο της συγκεκριμένης εννιαετίας σημαντική ήταν η αύξηση εξαγωγών σε γαλακτοκομικά (10,3%), διάφορα παρασκευάσματα διατροφής (10,1%), κρέατα (6,4%), παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων (4,6%), ψάρια, μαλακόστρακα και μαλάκια (4,4%), καρπούς και νωπά φρούτα (4,3%), κρασιά και μούστους (3,8%), λαχανικά (3,5%) κ.λπ. Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία και στις εξαγωγές φυτών που στο διάστημα 2009-2017 αυξήθηκαν κατά 16,8%, με το 2017 να καταγράφεται άνοδος 80%.
Το ελαιόλαδο
Σχετικά με το κορυφαίο ελληνικό προϊόν, το ελαιόλαδο, τα στοιχεία του ΠΣΕ δείχνουν ότι στην πορεία των χρόνων οι εξαγώγιμες ποσότητες αυξομειώνονται, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στις διακυμάνσεις της ετήσιας παραγωγής. Το βασικό πρόβλημα, το οποίο επισημαίνεται από όλους τους παράγοντες της αγοράς, είναι οι εξαγωγές χύδην φορτίων, κυρίως στην ιταλική αγορά (το 2015 είχε απορροφήσει το 70% των εξαγωγών ελαιολάδου σε χύμα μορφή), όπου μεταποιείται και επανεξάγεται ως ιταλικό. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το μερίδιο της Ιταλίας στα εισαγόμενα ελαιόλαδα στις ΗΠΑ το 2015 ήταν 43,5%, ενώ της Ελλάδας 3,1%. Το 2017 το 78,6% των ελληνικών εξαγωγών παρθένου ελαιολάδου κατευθύνθηκε σε ευρωπαϊκές χώρες, εκ των οποίων το 53,6% στην Ιταλία και το 10,4% στη Γερμανία. Συνολικά το διάστημα 2009-2017, σύμφωνα με τον ΣΕΒΕ, οι εξαγωγές από λίπη και έλαια αυξήθηκαν κατά 7,4%.
