Ακρογωνιαίος λίθος της πράσινης μετάβασης είναι η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Η αποτελεσματική προώθηση έργων αποθήκευσης, ιδιαιτέρως υποδομών μεγάλης κλίμακας, αποτελεί το αναγκαίο συμπλήρωμα της στρατηγικής για ένα ισορροπημένο μείγμα τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα.
Η ταχύρρυθμη και αποτελεσματική προώθησή τους διασφαλίζει στην πράξη την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τη διείσδυση φθηνής και καθαρής πράσινης ενέργειας.
Ενεργειακή αναξαρτησία
Ολο και περισσότερα κράτη στρέφονται πλέον σε εγχώριες πηγές ΑΠΕ (αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκοί σταθμοί, υδροηλεκτρικά φράγματα, γεωθερμικά πεδία κ.λπ.) προκειμένου να διασφαλίσουν όχι μόνο φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια, αλλά και την ενεργειακή ανεξαρτησία τους, με ανταγωνιστικό κόστος για τις οικονομίες τους. Ωστόσο, οι διαχειριστές των δικτύων ηλεκτρισμού ανά τον κόσμο επισημαίνουν την ανάγκη η πράσινη εγκατεστημένη ισχύς να συνοδεύεται από αντίστοιχου μεγέθους μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, ώστε αφενός όταν η παραγωγή είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση να μην πηγαίνει χαμένη η περίσσεια ενέργειας και αφετέρου το δίκτυο να καλύπτει με ασφάλεια τις ανάγκες του όταν η παραγωγή υπολείπεται της ζήτησης.
Η αντλησιοταμίευση έχει υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία, αφού με τις σχετικές επενδύσεις δημιουργούνται πολυάριθμες θέσεις εργασίας και τονώνεται η τοπική οικονομία της περιοχής
Στο πλαίσιο αυτό, παράλληλα με την αυξανόμενη τάση για μονάδες αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες, γίνεται ολοένα και πιο εμφανής η υπεροχή της αποθήκευσης ενέργειας μεγάλης κλίμακας, δηλαδή της αντλησιοταμίευσης. Οι λόγοι είναι πολλοί και διαφορετικοί. Κατ’ αρχάς, η αντλησιοταμίευση – σε αντίθεση με την αποθήκευση μέσω μπαταριών, οι οποίες εισάγονται από τρίτες χώρες – έχει υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία, αφού με τις σχετικές επενδύσεις δημιουργούνται πολυάριθμες θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή, τονώνεται η τοπική οικονομία της περιοχής μέσω της προμήθειας υλικών και εξοπλισμού και αναπτύσσονται σε γειτονική απόσταση από το έργο παράλληλες οικονομικές δραστηριότητες, όπως είναι ο εναλλακτικός τουρισμός.
Η λειτουργία της αντλησιοταμίευσης απαιτεί δυο δεξαμενές με διαφορά υψομέτρου, δηλαδή γεωμορφολογικό ανάγλυφο που η χώρα μας διαθέτει εν αφθονία. Οταν υπάρχει περίσσεια ενέργειας στο σύστημα, η ενέργεια αυτή χρησιμοποιείται για να αντλήσει νερό από τον «κάτω» προς τον «άνω» ταμιευτήρα. Οταν στο σύστημα υπάρχει υψηλή ζήτηση, το νερό επανέρχεται στον χαμηλότερο ταμιευτήρα παράγοντας υδροηλεκτρική ενέργεια. Με αυτόν τον απλό τρόπο η ενέργεια που «περισσεύει» αποθηκεύεται προσωρινά για να μετατραπεί σε υδροηλεκτρική ενέργεια όταν το σύστημα τη χρειαστεί.
Δοκιμασμένη τεχνολογία
Η αντλησιοταμίευση είναι η πλέον δοκιμασμένη μέθοδος, η οποία αντιπροσωπεύει το 97% της παγκόσμιας αποθήκευσης. Ο λόγος είναι ότι βασίζεται στη δοκιμασμένη τεχνολογία της υδροηλεκτρικής παραγωγής, έχει δυνατότητα μαζικής αποθήκευσης, τεράστιο χρόνο ζωής που υπερβαίνει τα 50 χρόνια και κυρίως αποτελεί υποδομή η οποία δημιουργεί συνθήκες ενεργειακής απεξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και τεχνολογίες.
Ωστόσο, προκειμένου η αντλησιοταμίευση να διαδραματίσει τον ρόλο που της αναλογεί στην αυτονομία, ασφάλεια και εύρυθμη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος μιας χώρας, πρέπει να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη τέτοιων έργων. Χαρακτηριστικό και πλέον πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το έργο αντλησιοταμίευσης Hollow-Mountain στη Σκωτία. Ο όμιλος Drax ανακοίνωσε ότι του δόθηκε το πράσινο φως για την κατασκευή μιας νέας υπόγειας εγκατάστασης αποθήκευσης υδροηλεκτρικής ενέργειας στον υπάρχοντα ηλεκτρικό σταθμό του Cruachan, η οποία θα κατασκευαστεί στην πλαγιά ενός βουνού. Η νέα εγκατάσταση θα υπερδιπλασιάσει την τρέχουσα ισχύ 440 MW του εργοστασίου, το οποίο είναι χτισμένο στην πλαγιά του βουνού Ben Cruachan στο Argyl.
Ωστόσο, αν και το έργο πήρε «ελευθέρας» από την κυβέρνηση της Σκωτίας, ο κατασκευαστής κρίνει πως χρειάζονται αλλαγές σε επίπεδο Ηνωμένου Βασιλείου για να προωθηθούν περαιτέρω αντίστοιχα έργα. Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Drax Will Gardiner δήλωσε πως «η επέκταση απαιτεί έναν ενημερωμένο μηχανισμό χρηματοοικονομικής σταθεροποίησης από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Η τρέχουσα απουσία πλαισίου για τεχνολογίες αποθήκευσης μεγάλης κλίμακας και μεγάλης διάρκειας είχε ως αποτέλεσμα να μην κατασκευάζονται νέα εργοστάσια στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 1984, παρά τον κρίσιμο ρόλο τους στη διαδικασία απανθρακοποίησης».
Στο ίδιο μήκος κύματος, επισκεπτόμενος το εργοστάσιο, ο πρωθυπουργός της Σκωτίας Humza Yousaf δήλωσε πως η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει «πραγματικές δυνατότητες ώστε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου και να συμβάλει στη διασφάλιση μιας ανθεκτικής και ασφαλούς παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτή η επέκταση θα ενίσχυε την ενεργειακή ασφάλεια παρέχοντας την τόσο αναγκαία ανθεκτικότητα στο σύστημα».
Πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση της Σκωτίας θα συνεχίσει να παροτρύνει τον ομόλογό της στο Ηνωμένο Βασίλειο να παράσχει έναν «κατάλληλο μηχανισμό αγοράς για υδροηλεκτρική ενέργεια και άλλες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας μακράς διάρκειας, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι δυνατότητες για υδροηλεκτρική ενέργεια αξιοποιούνται στο έπακρο». Ο όμιλος Drax ισχυρίζεται πως «με τη σωστή υποστήριξη από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου» θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία το 2030.
