Για άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης της ενεργειακής αγοράς και νέα «κανόνια» τύπου Energa προειδοποιεί ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) κ. Αθανάσιος Δαγούμας. Σε επιστολή – κόλαφο που απέστειλε προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα και τη γενική γραμματέα Ενέργειας κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, στις 28 Ιουλίου, ο επικεφαλής της Αρχής περιγράφει μια εύθραυστη αγορά ρεύματος έτοιμη να τιναχθεί στον αέρα από την «ωρολογιακή βόμβα» που πυροδότησαν η ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση.
Πρωτοβουλίες
Ο ρυθμιστής του ενεργειακού τομέα της χώρας ζητεί άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της ρευστότητας των εταιρειών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να αποφευχθεί μπλακάουτ στην αγορά. Οπως αναφέρει στην επιστολή, την οποία σήμερα παρουσιάζει το «Βήμα», «ο κλάδος της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας αντιμετωπίζει οξύτατα προβλήματα χρηματοοικονομικής ρευστότητας που επαπειλούν τη βιωσιμότητα των δραστηριοποιούμενων επιχειρήσεων και δύνανται να οδηγήσουν συμμετέχοντες στην έξοδο από την αγορά, με απώτερη συνέπεια την υποβάθμιση του ανταγωνιστικού της χαρακτήρα και τη διαμόρφωση εκ νέου (μετά το 2011 και τις υποθέσεις Energa – Hellas Power) συνθηκών ολιγοπωλίου ή/και μονοπωλίου».
Ασφυξία
Τα προβλήματα ασφυξίας δεν πλήττουν όλες τις επιχειρήσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στον ίδιο βαθμό. «Σαφώς, οι καθετοποιημένοι συμμετέχοντες (δηλαδή όσοι διαθέτουν και παραγωγικό δυναμικό όπως η Ηρων του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η Protergia της Μυτιληναίος, η Elpedison των Edison και ΕΛΠΕ και η NRG της Motor Oil) καθώς και οι δραστηριοποιούμενοι στην αγορά φυσικού αερίου δύνανται να αντλούν ρευστότητα από την ιδιαιτέρως επικερδή δραστηριοποίησή τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και στην προμήθεια φυσικού αερίου, αντιστοίχως, ώστε να μετριάζουν τις επαχθείς συνθήκες που επικρατούν στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας» σημειώνει ο κ. Δαγούμας στην επιστολή του.
Ο επικεφαλής της ΡΑΕ περιγράφει τις συνθήκες έλλειψης ρευστότητας και επισφαλειών που συνεπάγονται για τους παρόχους ρεύματος σημαντικούς οικονομικούς κινδύνους, οι οποίοι «προφανώς εκφεύγουν των συνήθων κινδύνων που δύναται να αντιμετωπίσει κάθε συνετός επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται σε εύρυθμα λειτουργούσες αγορές».
Ληξιπρόθεσμα 1 δισ. ευρώ
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές καταναλωτών προς τους προμηθευτές (υπολογίζονται από τη ΡΑΕ ότι ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ) αναδεικνύονται δυνητικά σε παράγοντα αποσταθεροποίησης. Σε αυτές συναθροίζονται και οι διακανονισμοί των οφειλόμενων ποσών σε δόσεις που παρέχουν οι πάροχοι ρεύματος προς τους πελάτες τους. Μάλιστα, παρά τις επιδοτήσεις των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), οι ληξιπρόθεσμες οφειλές συνεχίζουν να αυξάνονται ενώ «αναδεικνύεται ο κίνδυνος της δημιουργίας νέων, που θα παραμείνουν οριστικά ανείσπρακτες, καθώς είναι πλέον επιτρεπτή η αλλαγή προμηθευτή χωρίς την εξόφληση ή έστω τον διακανονισμό των προηγούμενων οφειλών». Γι΄ αυτό η ΡΑΕ θεωρεί σκόπιμο να προσδιορισθούν οι προϋποθέσεις αλλαγής προμηθευτή, σε περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Προκαταβολή του 75%
Επιπροσθέτως, για τη βελτίωση της χρηματο-οικονομικής σταθερότητας και της ταμειακής ρευστότητας των προμηθευτών ρεύματος, η Αρχή προτείνει την προκαταβολή τουλάχιστον σε ποσοστό 75% του εκτιμώμενου ποσού των επιδοτήσεων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου κάθε μήνα (π.χ. έως την 5η ημέρα εκάστου μήνα για την επιδότηση της κατανάλωσης του ιδίου μηνός) ώστε να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της εξάντλησης των ιδίων κεφαλαίων τους και των τραπεζικών γραμμών παροχής ρευστότητας και δανείων.
Παρότι η σχετική υποχρέωση βαρύνει αποκλειστικώς την πολιτεία, οι πάροχοι ρεύματος διευκολύνουν αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση με ίδιους πόρους της κρατικής επιδότησης, αφενός γιατί επιβάλλεται με νόμο η απομείωση κάθε λογαριασμού, αφετέρου διότι σε αντίθετη περίπτωση οι πελάτες τους θα επιβαρύνονταν σε σχέση με τους πελάτες ανταγωνιστικών εταιρειών, με κίνδυνο να μειωθεί το πελατολόγιό τους.
«Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ούτε να υποβαθμίζεται το γεγονός ότι οι προμηθευτές αντιμετωπίζουν ασφυκτικό ζήτημα ταμειακής ρευστότητας, λόγω του συνδυασμού των παραγόντων εκ της εκτίναξης του κόστους των χονδρεμπορικών αγορών, της υποχρέωσης περί άμεσης καταβολής του προς τους αρμόδιους Διαχειριστές των Αγορών και της μετάθεσης του χρόνου είσπραξής του από τους καταναλωτές μετά από διάστημα συνήθως δύο μηνών, λαμβανομένης υπόψη της αυξημένης επισφάλειας εκ του όγκου των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Τα ποσά αυτά διαμορφώνονται πλέον σε μεγέθη ιδιαζόντως υψηλά και δυσχερώς διαχειρίσιμα» σημειώνει η ΡΑΕ στην επιστολή της προς το ΥΠΕΝ.
Γι’ αυτό προτείνει να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ρευστότητας των προμηθευτών μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων ώστε να διευκολυνθεί ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός τους από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, υποστήριξη που σύμφωνα με τη ΡΑΕ είναι συμβατή με το πνεύμα του πλαισίου RepowerEU της Κομισιόν.
Η ΡΑΕ ζητεί να προκαταβάλλεται στους παρόχους ενέργειας το 75% του εκτιμώμενου ποσού των επιδοτήσεων στα τιμολόγια ρεύματος και φυσικού αερίου κάθε μήνα. Στα ύψη οι τιμές της κιλοβατώρας για τον Αύγουστο (θα φανούν στα τιμολόγια Σεπτεμβρίου) που ανακοίνωσαν οι πάροχοι ρεύματος. Κυμαίνονται από τα 0,486 ευρώ έως και το 1 ευρώ ανά κιλοβατώρα.
Αθέμιτες πρακτικές εις βάρος των καταναλωτών
Η ΡΑΕ έχει σε στενό μαρκάρισμα τους προμηθευτές ρεύματος προκειμένου να σταματήσουν αθέμιτες πρακτικές εις βάρος των καταναλωτών. Με ανακοίνωση την περασμένη Τρίτη κατήγγειλε παραπλανητικές πρακτικές προμηθευτών με διαφημίσεις που εμφανίζουν τις κρατικές επιδοτήσεις ως εταιρικές εκπτώσεις. Οι περισσότεροι έχουν ήδη αναλάβει ενέργειες για τη συμμόρφωση της διαφημιστικής τους στρατηγικής εκτός από τρεις, στους οποίους δόθηκε προθεσμία έως αύριο Δευτέρα, διαφορετικά την Τρίτη θα δημοσιοποιήσει τα στοιχεία τους. Επίσης, η ΡΑΕ παρακολουθεί στενά την αποπληρωμή των χρεών τους προς τους Διαχειριστές (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ και ΔΑΠΠΕΕΠ) αλλά και προς τους δήμους.
Συζητήσεις για αποθήκευση αερίου στην Ιταλία
Το σχέδιο αντιμετώπισης του ΔΕΣΦΑ για τη Ρεβυθούσα και την επάρκεια αερίου περιλαμβάνει πύκνωση φορτίων LNG, ωστόσο εάν κλείσουν οι στρόφιγγες του ρωσικού αγωγού, όλοι στην Ευρώπη θα αναζητούν υγροποιημένο αέριο και δεν θα είναι εύκολη η προμήθεια. Σε κάθε περίπτωση, η νέα πλωτή δεξαμενή στη Ρεβυθούσα που δίνει τη δυνατότητα διπλασιασμού της αποθηκευτικής ικανότητας του σταθμού αναμένεται ότι θα είναι έτοιμη να παραλάβει τα πρώτα φορτία έως τα τέλη Αυγούστου. Παράλληλα, προχωρούν οι συζητήσεις του ΔΕΣΦΑ για την τήρηση αποθεμάτων αερίου, ισχύος 1,5 TWh, σε υπόγεια αποθήκη της Ιταλίας.
Οσο για τις πέντε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου που μπορούν να λειτουργήσουν ανά διαστήματα και με ντίζελ, συγκεντρώνονται τα στοιχεία ώστε να γίνει ο προγραμματισμός των παραδόσεων πετρελαίου. Ως ύστατο μέτρο, αλλά για λίγες ημέρες, θα μπορούσαν να περιοριστούν και οι εξαγωγές αερίου προς Βουλγαρία.
Στα ύψη οι τιμές της κιλοβατώρας τον Αύγουστο
Ο Αύγουστος είναι ο πρώτος μήνας εφαρμογής των νέων μέτρων για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας – με την αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής και την υποχρέωση των προμηθευτών ενέργειας να δημοσιοποιούν στις ιστοσελίδες τους τα τιμολόγια ρεύματος του επόμενου μήνα – ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να κάνουν σύγκριση τιμών. Κι επειδή σε πολλές ιστοσελίδες οι καταναλωτές θα πρέπει να παίξουν το… κυνήγι του θησαυρού για να τις εντοπίσουν, η ΡΑΕ ανήρτησε στον ψηφιακό της… αέρα (και θα το κάνει κάθε μήνα) το σύνολο των τιμολογίων σε ενιαίο πίνακα ώστε να διευκολύνεται η σύγκριση.
Για τον Αύγουστο οι τιμές της κιλοβατώρας (οι οποίες θα φανούν στα τιμολόγια του Σεπτεμβρίου) κυμαίνονται από τα 0,486 έως και το 1 ευρώ ανά κιλοβατώρα για το ημερήσιο ρεύμα (το νυχτερινό κυμαίνεται από 0, 445 ευρώ έως 0,973). Από αυτές τις τιμές θα πρέπει να αφαιρεθεί η κρατική επιδότηση, που είναι στα 0, 337 ευρώ ανά κιλοβατώρα για όλους τους οικιακούς καταναλωτές.
Οσο για την πάγια χρέωση, μετά την παρέμβαση του ΥΠΕΝ, πλέον δεν ξεπερνά τα 5 ευρώ. Ετσι, συνυπολογίζοντας την κρατική επιδότηση, μόνο μία εταιρεία διαμορφώνει χρέωση κιλοβατώρας 0,149 λεπτών, ενώ στις υπόλοιπες η χρέωση κυμαίνεται από 0,178 ευρώ έως και 0,665 ευρώ.
Μάλιστα, στέλεχος καθετοποιημένης εταιρείας ενέργειας γίνεται… μάντης κακών προμηνύοντας ότι με τη μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος για την Ελλάδα, την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, να βρίσκεται ήδη στα 403,21 ευρώ ανά μεγαβατώρα, η ενεργειακή κρίση δεν φαίνεται ότι θα αποκλιμακωθεί σύντομα, άρα ούτε και οι τιμές των τιμολογίων ρεύματος, οι οποίες όπως τονίζει θα καλπάζουν και τον επόμενο μήνα. Σε αυτό συνηγορούν και οι διαρροές παραγόντων του ΥΠΕΝ που αναφέρουν ότι θα χρειαστεί αύξηση των επιδοτήσεων για τον επόμενο μήνα, πιθανώς έως και το τέλος του έτους, θεωρώντας δεδομένο ότι το ΤΕΜ θα χρειαστεί περαιτέρω ενίσχυση από τον κρατικό προϋπολογισμό.
