Εκτεταμένους ελέγχους και διασταυρώσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες φορολογικές δηλώσεις που ακόμη και σήμερα συνεχίζουν να υποβάλλονται πρόκειται να πραγματοποιήσει το επόμενο διάστημα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.

Ο αλγόριθμος της Εφορίας, που οι αρμόδιοι τον κρατούν καλά κρυμμένο ώστε να μην μπορεί κανείς εν ενεργεία ή εν δυνάμει φοροφυγάς να ξεφύγει από μελλοντικό έλεγχο, βασίζεται σε στοιχεία που εμφανίζονται στις φορολογικές δηλώσεις μισθωτών, συνταξιούχων, επαγγελματιών, αγροτών, εισοδηματιών, αλλά κυρίως σε εκείνα που αποκρύβονται συστηματικά και μπορούν να εντοπιστούν με τη συνδρομή των τραπεζών, του Κτηματολογίου, των ανώνυμων ή επώνυμων καταγγελιών, των τεκμηρίων διαβίωσης, του πόθεν έσχες κ.τ.λ.

Στοιχεία και υποψίες για φοροδιαφυγή

Στο στόχαστρο των διασταυρώσεων και των ελέγχων θα βρεθούν είτε δειγματοληπτικά είτε γιατί υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία και υποψίες ότι έχουν υποπέσει σε φοροδιαφυγή ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν δηλώσει ακαθάριστα έσοδα ή κέρδη μικρότερα από τα ελάχιστα τεκμαρτά εισοδήματα, ιδιοκτήτες ακινήτων που δηλώνουν κενά διαμερίσματα ή τα νοικιάζουν κάτω από 12 μήνες το έτος, όσοι εμφανίζουν ηλεκτρονικές αποδείξεις κοντά στο ύψος των πραγματικών τους εισοδημάτων, όσοι επικαλέστηκαν ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών για να δικαιολογήσουν τεκμήρια ή αγορά περιουσιακών στοιχείων.

Η Εφορία θα αντλήσει, σε κάθε περίπτωση, στοιχεία και από τραπεζικούς λογαριασμούς, τα οποία θα διασταυρώσει στη συνέχεια με τα δηλωθέντα εισοδήματα όχι μόνο του τρέχοντος έτους αλλά και προηγούμενων.

Το στοιχείο που έδωσε πρόσφατα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης ήταν άκρως εντυπωσιακό και δείχνει πως ελάχιστοι φορολογούμενοι ακόμη και αν ξέρουν ότι είναι «καθαροί» δεν τολμούν να τα βάλουν με την Εφορία και να αμφισβητήσουν το αποτέλεσμα που βγάζει η νέα διάταξη νόμου για τον καθορισμό ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος.

Σύμφωνα με τον υπουργό, έως τα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας σε σύνολο 386.000 ελεύθερων επαγγελματιών που είχαν υποβάλει τις φορολογικές δηλώσεις τους σε αμφισβήτηση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος είχαν προχωρήσει μόλις 122 επαγγελματίες, δηλαδή 3 στους 10.000.

Το στοιχείο αυτό από μόνο του δεν αποδεικνύει ότι όλοι όσοι δεν προχώρησαν σε αμφισβήτηση είναι φοροφυγάδες και αποδέχθηκαν ευχάριστα τη νέα αύξηση της φορολογίας τους, αλλά αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι κανείς δεν θέλει να τα βάλει με την Εφορία γιατί γνωρίζει ότι κάπου μπορεί να έχει κάνει κάποια φορολογική παρασπονδία και να βρεθεί στη συνέχεια να πληρώσει πολύ περισσότερους φόρους σε σύγκριση με τα εισοδήματα που προκύπτουν από τον νέο τεκμαρτό προσδιορισμό.

Πάντως, ο αλγόριθμος της Εφορίας θα στοχεύσει σε ελεύθερους επαγγελματίες με δηλωμένα ακαθάριστα έσοδα ή καθαρά κέρδη μικρότερα από τα ελάχιστα τεκμαρτά εισοδήματα που καθορίζει ο μαθηματικός τύπος της Εφορίας. Ακόμη μεγαλύτερη πιθανότητα να ελεγχθεί κάποιος θα έχει αν τα ακαθάριστά έσοδα που δηλώνει, ο ετήσιος τζίρος του, είναι κάτω και από τα ελάχιστα κέρδη που θεωρεί η Εφορία ότι θα έπρεπε να είχε δηλώσει.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι ελεύθεροι επαγγελματίες που θα βρεθούν στο φοροελεγκτικό στόχαστρο. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με την ολοκλήρωση υποβολής των φορολογικών δηλώσεων θα διενεργήσει αυτόματα διασταυρώσεις των στοιχείων που αναγράφονται στους κωδικούς του εντύπου Ε1 και αναλόγως των στοιχείων που έχει στη διάθεσή της από διάφορες βάσεις δεδομένων θα καλέσει τους φορολογουμένους για διευκρινίσεις και αν δεν πειστεί από αυτές, θα προχωρήσει σε άμεση έκδοση εντολής φορολογικού ελέγχου.

Τα ποσά των τόκων των καταθέσεων και των repos που απέκτησε το φυσικό πρόσωπο κατά το προηγούμενο έτος και ο φόρος που παρακρατήθηκε καθώς και στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών, οι οποίοι αθροιστικά εντός του προηγούμενου έτους εμφάνισαν κινήσεις άνω των 100.000 ευρώ ή το υπόλοιπο αυτών είναι άνω των 200.000 ευρώ είναι μέσα στις διασταυρώσεις που θα πραγματοποιήσουν οι φορολογικές υπηρεσίες.

Μετοχές, τόκοι και πληρωμές δανείων

Επίσης, τα μερίσματα που καταβλήθηκαν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα εντός του 2023, για τα οποία κοινοποιεί τα σχετικά στοιχεία η Ελληνικά Χρηματιστήρια ΑΕ (ΕΧΑΕ) καθώς και τα χρηματικά ποσά που καταβλήθηκαν από φυσικά πρόσωπα σε πιστωτικά ιδρύματα, εταιρείες παροχής πιστώσεων και εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης (financial leasing) για τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων (στεγαστικών, καταναλωτικών κ.λπ.), περιλαμβανομένων και των δεδουλευμένων και καταβληθέντων τόκων, τόκων υπερημερίας κ.λπ., θα ελεγχθούν ώστε να διαπιστωθεί αν ανταποκρίνονται στις πραγματικές οικονομικές δοσοληψίες του φορολογουμένου.

Ακόμη και τα τιμολόγια σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, τα τιμολόγια ρεύματος αλλά και το πόσο νερό καταναλώνει κάποιος μπαίνουν στον αλγόριθμο της ΑΑΔΕ και μπορεί να προκύψουν λαβράκια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν αρμοδίως.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, κάποιος που πλήρωνε ετησίως πάνω από 1.000 ευρώ στην ΕΥΔΑΠ βρέθηκε να έχει αδήλωτη πισίνα. Εκεί πάντως που θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος είναι στα εισοδήματα από ακίνητα και εάν αυτά συμπίπτουν με τα εισοδήματα που δηλώνονται από τους ενοικιαστές ή υπάρχουν στις πλατφόρμες Airbnb, Booking κ.λπ.

Ιδιαίτερα ανήσυχοι θα πρέπει να είναι ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι δηλώνουν κενά διαμερίσματα αλλά εμφανίζονται στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας να έχουν καταναλώσει μέσα στο προηγούμενο έτος αρκετό ρεύμα ή όσοι εμφανίζουν σε ετήσια βάση να εκμισθώνουν τα διαμερίσματα που έχουν στην κατοχή τους για διάστημα λιγότερο των 12 μηνών.

Σε αυτές τις περιπτώσεις ο αλγόριθμος της Εφορίας είναι πολύ πιθανόν να τους βγάλει σε λίστα ελέγχου.

Υπόχρεοι σε e-αποδείξεις

Από την άλλη, μία διαδικασία που τα τελευταία χρόνια έχει καταντήσει ρουτίνα, καθώς ο κωδικός για τις αποδείξεις δεν είναι προσυμπληρωμένος και ο καθένας μπορεί να βάλει όποιο ποσό θέλει προκειμένου να καλύψει το όριο του 30% του ετήσιου εισοδήματός του για να μην πληρώσει πέναλτι φόρου 22%, μπορεί να εξελιχθεί για αρκετούς σε «εφιάλτη» και να χρειαστεί να δώσουν εξηγήσεις στην Εφορία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, εκείνοι που κινδυνεύουν να βγουν σε έλεγχο είναι όσοι δηλώνουν δαπάνες με ηλεκτρονικούς τρόπους πληρωμής στους κωδικούς 049-050 κοντά στο ύψος των πραγματικών εισοδημάτων τους. Ουσιαστικά δηλαδή να μην τους μένουν χρήματα για οποιαδήποτε άλλη αγορά ή δαπάνη. Επίσης, στο στόχαστρο αναμένεται να βρεθούν και όσοι εμφανίζουν στους εν λόγω κωδικούς μεγάλες αποκλίσεις στα ποσά που δηλώνουν με εκείνα που έχει συγκεντρώσει η ΑΑΔΕ από τις τράπεζες και το παρέχει ως πληροφορία κατά τη συμπλήρωση της φορολογικής δήλωσης.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με ό,τι ισχύει, μισθωτοί, συνταξιούχοι, κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι αλλά και όσοι εμφανίζουν εισοδήματα από ενοίκια πρέπει σε ετήσια βάση να πραγματοποιούν δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ποσού ίσου με ποσοστό 30% του ετήσιου ατομικού πραγματικού ή τεκμαρτού εισοδήματός του (όποιο από τα δύο είναι υψηλότερο). Σε αντίθετη περίπτωση, θα πληρώσουν έξτρα φόρο 22% για τις αποδείξεις που λείπουν.

Τεκμήρια: Στο μικροσκόπιο οι αγορές περιουσιακών στοιχείων

Χιλιάδες φορολογούμενοι κάθε χρόνο για να δικαιολογήσουν τεκμήρια ή αγορά περιουσιακών στοιχείων προχωρούν σε ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών. Ομως οι ελεγκτικές αρχές μπορεί αρχικά να δέχονται τα ποσά που αναγράφονται στους σχετικούς κωδικούς ως ορθά, αλλά τον τελικό λόγο θα τον πει όταν γίνουν οι ανάλογες διασταυρώσεις.

Αξίζει να τονιστεί ότι πέρυσι περισσότεροι από 1,6 εκατ. φορολογούμενοι πλήρωσαν φόρους με βάση το τεκμαρτό εισόδημά τους και όχι το πραγματικό. Μάλιστα το ποσό που τους πρόσθεσε η Εφορία ανήλθε στα 5,5 δισ. ευρώ.

Με βάση τα στοιχεία της Εφορίας:

  • 547.827 μισθωτοί δήλωσαν στη φορολογική τους δήλωση εισοδήματα 1,46 δισ. ευρώ και φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,84 δισ. ευρώ. Αυτό συνέβη γιατί προστέθηκαν στα δηλωθέντα εισοδήματά τους και 1,38 δισ. ευρώ από την εφαρμογή των τεκμηρίων (σπίτια, αυτοκίνητα, δάνεια, δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, σκάφη αναψυχής κ.τ.λ.).
  • 465.238 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 992 εκατ. ευρώ αλλά φορολογήθηκαν για 2,29 δισ. ευρώ λόγω τεκμηρίων.
  • 377.292 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 209 εκατ. ευρώ. Ωστόσο τα τεκμήρια αποκάλυψαν εισοδήματα 1,78 δισ. και τελικά φορολογήθηκαν για εισόδημα 1,98 δισ. ευρώ.
  • 180.889 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ενώ δήλωσαν εισόδημα ύψους 391 εκατ., η Εφορία τους πρόσθεσε τεκμαρτό εισόδημα 759 εκατ. ευρώ.
  • 91.045 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα εμφάνισαν στην Εφορία εισόδημα 185 εκατ. ευρώ. Με την εφαρμογή των τεκμηρίων προστέθηκαν 328 εκατ. και φορολογήθηκαν τελικά για 513 εκατ. ευρώ.