Συνεχίζεται ο ήπιος ρυθμός ανόδου της αγοράς φαρμάκων στα ιδιωτικά φαρμακεία όπως διαπιστώνεται από τα στοιχεία για τους πρώτους 9 μήνες του 2024. Με βάση τα στοιχεία της αγοράς, οι πωλήσεις φαρμάκων από πλευράς αξίας κινούνται με άνοδο κοντά στο 2%, παρά το γεγονός ότι οι ποσότητες κινούνται πτωτικά. Η εικόνα αυτή επιβεβαιώνει την πεποίθηση ότι το 2024 θα κλείσει με νέο ρεκόρ πωλήσεων στην αγορά.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρίας μελετών IQVIA για λογαριασμό του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), η αγορά των φαρμάκων το 12μηνο 1/10/2023 – 30/9/2024 διαμορφώθηκε στα 4,72 δισ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 1,8% σε σχέση με το αντίστοιχο 12μηνο που είχε προηγηθεί.
Την ίδια στιγμή με βάση τα συγκεκριμένα στοιχεία από πλευράς όγκου, διακινήθηκαν 1,6% λιγότερες συσκευασίες φαρμάκων.
Εκτος νοσοκομείων
Επισημαίνεται ότι η συγκεκριμένη αγορά δεν περιλαμβάνει τα φάρμακα που χορηγούνται στα νοσοκομεία αλλά και τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους που διακινούνται κυρίως από τα ειδικά φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Περιέχει σκευάσματα που δίνονται με συνταγή αλλά και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως παυσίπονα, αντιβηχικά, συμπληρώματα κ.λπ.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η από τα 4,72 δισ. ευρώ της συνολικής αγοράς, ο ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να εισφέρει τα 3 δισ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο ποσό καλύπτεται από τις τσέπες των ελλήνων πολιτών επειδή είτε τα σκευάσματα αυτά δεν αποζημιώνονται είτε επιλέγουν οι ίδιοι οι πολίτες να τα πληρώσουν.
Από τα δε 3 δισ. ευρώ που καλείται να καλύψει ο ΕΟΠΥΥ, για το 2024, πάνω από τα μισά τα εισφέρουν οι φαρμακευτικές εταιρείες μέσω εκπτώσεων και μέσω του μηχανισμού αυτόματων επιστροφών (clawback).
Μερίδια αγοράς
Οσον αφορά τις κατηγορίες φαρμάκων, το συγκεκριμένο διάστημα, παρατηρήθηκε σημαντική υποχώρηση 5,7% στα φάρμακα προστατευμένης πατέντας (on patent) από πλευράς όγκου και 3,5% από πλευράς αξίας.
Στα γενόσημα, σημειώθηκε αύξηση της τάξεως του 1,1% στον όγκο, η οποία συνοδεύτηκε με σημαντική αύξηση 5,7% σε αξία. Επίσης τα off patent, δηλαδή «επώνυμα» φάρμακα τα οποία έχουν χάσει όμως την πατέντα τους, σημείωσαν αύξηση 1,9% σε αξία ενώ υποχώρησαν κατά 2,2% οι πωλήσεις από πλευράς τεμαχίων.
Σύμφωνα με τη μελέτη, συνολικά στο εν λόγω 12μηνο, τα πρωτότυπα φάρμακα (με πατέντα προστατευόμενη ή μη) απορρόφησαν περίπου το 58% της αγοράς σε αξίες (28% με προστασία πατέντας και 30% τα off patent) και τα γενόσημα το 26% της αγοράς.
Από πλευράς όγκου, τα πρωτότυπα υπό προστασία πατέντας σκευάσματα απορρόφησαν το 7% της αγοράς, τα εκτός πατέντας πρωτότυπα το 38% και τα γενόσημα περίπου το 37%.
Η εξοικονόμηση
Σύμφωνα με την IQVIA, από τις μειώσεις τιμών που εφαρμόστηκαν μέσα στην προηγούμενη χρονιά αλλά και στις αρχές του 2024 για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που αποζημιώνονται, η αγορά των οποίων διαμορφώθηκε στα περίπου 4,18 δισ. ευρώ, θα έπρεπε να έχει υπάρξει μια εξοικονόμηση της τάξεως των 58,2 εκατ. ευρώ για το διάστημα που εξετάζεται όπως επίσης και μείωση 28,3 εκατ. ευρώ λόγω της μείωσης του όγκου.
Ομως τελικά όχι μόνο δεν υπήρξε εξοικονόμηση αλλά φαίνεται και ενίσχυση των πωλήσεων κατά 54,3 εκατ. ευρώ, καθώς οι εξοικονομήσεις υπερκαλύφθηκαν από την αλλαγή του μείγματος των θεραπευτικών σχημάτων ή αλλιώς την υποκατάσταση.
Με βάση τις θεραπευτικές κατηγορίες, πρώτα σε κυκλοφορία είναι τα φάρμακα για το πεπτικό σύστημα και τον μεταβολισμό με 23,8%, ακολουθούν τα καρδιολογικά με 21,3%, τα νευρολογικά με 12,8% και με 12,5% σκευάσματα για το αίμα και αιμοποιητικά όργανα. Οι τέσσερις αυτές κατηγορίες καλύπτουν το 70,4% της αγοράς.
Αλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική για να μειωθούν οι δαπάνες
Παρά τις προσπάθειες μείωσης των δαπανών, κυρίως μέσω περικοπών τιμών, οι επιθυμητές εξοικονομήσεις δεν επιτυγχάνονται πλήρως, επισημαίνει στο «Βήμα» ο δρ Δημήτρης Μπατάκης από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Εργαστήριο Αξιολόγησης Πολιτικών Τεχνολογιών & Συμπεριφορών Υγείας. Συμπληρώνει ακόμη ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι απαραίτητες. Η βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου και η ενίσχυση της δημόσιας χρηματοδότησης μπορεί να αυξήσουν την εμπιστοσύνη στις φαρμακευτικές υπηρεσίες, ενώ η αξιοποίηση δεδομένων μπορεί να κατευθύνει πιο αποτελεσματικά τις πολιτικές υγείας.
Ο εξορθολογισμός της δαπάνης δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τον μηχανισμό των αυτόματων επιστροφών καθώς αυτό μπορεί να υπονομεύσει την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. Αντίθετα, η εφαρμογή ψηφιακών εργαλείων, η διασφάλιση της διαφάνειας και η πλήρης υιοθέτηση θεραπευτικών πρωτοκόλλων και μητρώων ασθενών, αποτελούν ορθολογικούς τρόπους συγκράτησης της δαπάνης χωρίς να απειλείται η πρόσβαση των ασθενών σε θεραπείες και χωρίς να προκαλείται απο-επένδυση στον δυναμικό αυτόν κλάδο της οικονομίας.
