Αντιμέτωπο με τα «αγκάθια» όχι μόνο του εφετινού προϋπολογισμού αλλά και του επόμενου έτους, την υποχρέωση για διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, την άμεση εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων κατά της φοροδιαφυγής, τις απαιτήσεις της Κομισιόν για περιορισμό των οριζόντιων επιδομάτων, αλλά και τη διασφάλιση πάση θυσία της επενδυτικής βαθμίδας που θα δώσει περαιτέρω ώθηση στην ελληνική αγορά είναι το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
H πολιτική δέσμευση της Ελλάδας για την ολοκλήρωση των μέτρων προσωρινού χαρακτήρα, που είχαν αναληφθεί για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης και λοιπών επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, είναι δεδομένη και σαφώς οριοθετημένη από την ομόφωνη υιοθετηθείσα ανακοίνωση των τελευταίων συνεδριάσεων του Εurogroup.
Δεδομένου ότι οι οικονομικές επιπτώσεις στις τσέπες των νοικοκυριών από την ακρίβεια και τις πληθωριστικές πιέσεις συνεχίζονται, ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται από το βήμα της 87ης Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης να ανακοινώσει παράταση έως το τέλος του έτους των οριζόντιων μέτρων επιδότησης των λογαριασμών ενέργειας χωρίς κριτήρια, αλλά από το 2024 τα μέτρα κατ’ εφαρμογήν των αποφάσεων του Eurogroup θα περιοριστούν και θα αφορούν συγκεκριμένες και πολύ ευάλωτες οικονομικά πληθυσμιακές ομάδες.
Παράλληλα, ο Πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει επίδομα προσωπικής διαφοράς σε συνταξιούχους που δεν θα δουν με το νέο έτος αύξηση στην τσέπη τους και το οποίο αναμένεται να είναι ελαφρώς μειωμένο σε σχέση με ό,τι δόθηκε στα τέλη Μαρτίου του τρέχοντος έτους που κυμάνθηκε από 200 έως 300 ευρώ. Την ίδια στιγμή αναζητούνται πόροι για να δοθεί και επιταγή ακρίβειας 250 ευρώ σε μακροχρόνια ανέργους, άτομα με αναπηρία, όσους λαμβάνουν ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, οικογένειες με παιδιά.
Η εν λόγω επιταγή δεν αναμένεται να ανακοινωθεί από τον Πρωθυπουργό στη ΔΕΘ καθώς ακόμη δεν έχει αποφασιστεί, αλλά θα κάνει σαφές ότι εφόσον οι δημοσιονομικές συνθήκες το επιτρέψουν θα προχωρήσει σε έκτακτη ενίσχυση ευπαθών ομάδων.
Η παράταση χορήγησης του Μarket Pass για ένα ακόμη τρίμηνο (Αυγούστου – Οκτωβρίου) είναι θεσμοθετημένη αλλά προς το παρόν δεν έχει ληφθεί απόφαση για να δοθεί νέα δίμηνη παράταση χορήγησης της κάρτας αγορών έως τα τέλη του έτους.
Μία τέτοια απόφαση θα εξαρτηθεί από την πορεία εσόδων του προϋπολογισμού του Αυγούστου αλλά και των επόμενων μηνών και πρέπει να ανάψει το «πράσινο φως» ο αρμόδιος υπουργός Εθνικής Οικονομίας κ. Κωστής Χατζηδάκης.
Από την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023 ανοίγει ο νέος κύκλος αιτήσεων του Market Pass είτε μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας vouchers.gov.gr είτε μέσω των ΚΕΠ με καταληκτική ημερομηνία υποβολής την Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2023 για τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο 2023. Ωστόσο προς το παρόν δεν έχει ληφθεί απόφαση για να δοθεί νέα δίμηνη παράταση χορήγησης της κάρτας αγορών έως τα τέλη του έτους.
Ομως, όλα τα ανωτέρω έχουν σαφείς επιπτώσεις στην εκτέλεση του εφετινού προϋπολογισμού και στη διαμόρφωση του προϋπολογισμού του επόμενου έτους.
Πέραν της αδιαμφισβήτητης καλής απόδοσης των εσόδων που αναμένεται να ενισχυθεί από τις σημαντικές εισπράξεις της τουριστικής βιομηχανίας σε ολόκληρη την επικράτεια από τον ΦΠΑ, τον φόρο εισοδήματος και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, υφίσταται η αναγκαιότητα δημιουργίας πλεονασμάτων και περαιτέρω ενίσχυσης του προϋπολογισμού του επόμενου έτους προκειμένου η συνολική δημοσιονομική εικόνα να διασφαλίζει την απρόσκοπτη συνέχιση των θετικών αξιολογήσεων από τους διεθνούς οίκους για την απόκτηση και διατήρηση της επενδυτικής βαθμίδας και τη δημιουργία μαξιλαριών για την αντιμετώπιση τυχόν νέων προκλήσεων που μπορεί να ανακύψουν το 2024 κυρίως από τις διεθνείς εξελίξεις.
Οσον αφορά την εκτέλεση του εφετινού προϋπολογισμού, μεγάλο μέρος της υπεραπόδοσης των φορολογικών εσόδων θα απορροφηθεί από την αναγκαιότητα κάλυψης των αυξημένων δαπανών που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού από τις φυσικές καταστροφές.
Για τον λόγο αυτόν το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας δείχνει αρκετά συγκρατημένο ως προς το ενδεχόμενο να δοθούν νέες παροχές και επιδόματα, με εξαίρεση όσα σχετίζονται με ευπαθείς ομάδες και τη συνέχιση πολιτικών που αφορούν την αντιμετώπιση της ακρίβειας.
Ενα από αυτά είναι η αύξηση του επιδόματος θέρμανσης με ταυτόχρονες αλλαγές στα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια με στόχο να προστατευθούν οι ευάλωτοι και αυτοί που έχουν πραγματικά ανάγκη στην περίπτωση που δεν υποχωρήσουν οι τιμές του πετρελαίου και η επέκταση του μέτρου διατήρησης των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο, στις μεταφορές, στην εστίαση (καφές, μη αλκοολούχα ποτά) και στον Πολιτισμό έως τον Ιούνιο του 2024.
Βαρόμετρο ο προϋπολογισμός
Τα κονδύλια για τις πάσης φύσεως παροχές και επιδόματα εξαρτώνται από την ομαλή εκτέλεση του εφετινού αλλά και του επόμενου προϋπολογισμού. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2023 το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 3,56 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1,83 δισ. ευρώ. Το ύψος των καθαρών εσόδων ανήλθε σε 37,15 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 538 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου για συγκυριακούς λόγους (δεν εισπράχθηκαν 1,5 δισ. ευρώ από την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού και 1,72 δισ. ευρώ από την 3η δόση του Ταμείου Ανάκαμψης). Αντίθετα, στις υπόλοιπες κατηγορίες εσόδων σημειώθηκε υπερεκτέλεση που οφείλεται κυρίως στα αυξημένα φορολογικά έσοδα του επταμήνου και στην είσπραξη ποσού 603 εκατ. ευρώ από ANFAs, που δεν είχε προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2023.
