Στην περαιτέρω βελτίωση του σχετικού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης, δεδομένης της πρόσφατης αναθεώρησης του ΟΟΣΑ, θα προχωρήσει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, όπως σημειώνει σε συνέντευξή της στο «Βήμα της Κυριακής» η πρόεδρός της, κυρία Βασιλική Λαζαράκου. Το μέλος επίσης του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO), αλλά και της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβέρνησης του ΟΟΣΑ, αλλά και πρόεδρος του Δικτύου για τη Διαφορετικότητα (Diversity Network) του IOSCO, σημειώνει μεταξύ άλλων την ανάπτυξη και την ενίσχυση των εργαλείων και των διαδικασιών παρακολούθησης και εποπτείας, κάνοντας χρήση όλων των διαθέσιμων σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων ώστε να αντιμετωπιστούν καλύτερα σκάνδαλα τύπου Folli Follie.
Με ποιες προκλήσεις βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη η ελληνική κεφαλαιαγορά;
«Η ελληνική κεφαλαιαγορά καλείται να υποστηρίξει την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας και το μεγάλο «στοίχημα» της πράσινης μετάβασης, ενώ προχωρούμε με γοργούς ρυθμούς στον ψηφιακό της μετασχηματισμό της, αποσκοπώντας να συμβαδίσει με τις εξελίξεις ώστε να είναι αποτελεσματικότερες η άσκηση εποπτείας και η ενίσχυση της διαφάνειας. Επιπλέον, εστιάζουμε στην προώθηση της βιωσιμότητας και των αρχών και πρακτικών ESG».
Πέραν του ψηφιακού μετασχηματισμού, πώς προχωρούν οι αλλαγές στην οργανωτική λειτουργία της Επιτροπής, αλλά και η ολοκλήρωση των εκκρεμών υποθέσεων πέραν της πενταετίας;
«Η Επιτροπή, επιχειρώντας να ανοίξει μια νέα σελίδα στη λειτουργία του οργανισμού που θα ανταποκρίνεται στις επερχόμενες ανάγκες της αγοράς και στο ψηφιακό περιβάλλον που διαμορφώνεται γύρω μας, προχώρησε και ολοκλήρωσε το έργο «Ανάπτυξη και Εφαρμογή Σχεδίου Βελτίωσης της Οργανωτικής Λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς». Στόχος μας είναι η αναβάθμιση και η βελτιστοποίηση της λειτουργίας της Επιτροπής, ένα έργο δύσκολο και σύνθετο που απαιτεί παρεμβάσεις και ένα νέο μοντέλο λειτουργίας. Στο πλαίσιο της αποτελεσματικότερης λειτουργίας μας προχωρήσαμε επίσης στη διεκπεραίωση των εκκρεμών υποθέσεων πέραν της πενταετίας, ένα έργο με πολλές απαιτήσεις και δυσκολίες, καθώς έπρεπε να κλείσουμε περιπτώσεις του παρελθόντος με υπευθυνότητα και καθαρή κρίση, που μας δίνει πλέον τη δυνατότητα να συνεχίσουμε το εποπτικό μας έργο, χωρίς το βάρος του μεγάλου αριθμού των παλαιών υποθέσεων που χρόνιζαν».
Ποια είναι η προληπτική εποπτεία που ασκείτε και ποιες αλλαγές προωθούνται στο θεσμικό πλαίσιο, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την ενσωμάτωση ευρωπαϊκών πρακτικών και οδηγιών;
«Από την πρώτη στιγμή της ανάληψης καθηκόντων, δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στην αναμόρφωση και στον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου σε ζητήματα που δεν ρυθμίζονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Οπου υπάρχει ανάγκη ενσωμάτωσης των ευρωπαϊκών οδηγιών, η ΕΚ συμμετέχει ενεργά στις αντίστοιχες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Επίσης, έχουμε προωθήσει αλλαγές σε θέματα εθνικής νομοθεσίας και κανονιστικού πλαισίου με γνώμονα τον εναρμονισμό του προς τις ευρωπαϊκές πρακτικές και οδηγίες.
Ταυτόχρονα στο πλαίσιο της προληπτικής εποπτείας προχωράμε σταθερά για τον εντοπισμό περιπτώσεων, κυρίως μέσω πλατφορμών, που καλούν τους πολίτες σε επενδύσεις, χωρίς να έχουν τη σχετική επίσημη άδεια. Παράλληλα, στέλνουμε επιστολές και ζητάμε από τις εισηγμένες διευκρινίσεις επί δημοσιευμάτων που αφορούν επιχειρηματικές κινήσεις, ενώ εκδίδουμε εγκυκλίους που διευκολύνουν τις εισηγμένες στα εποπτικά ζητήματα».
Πόσο απασχολούν την Επιτροπή οι επενδυτικές συμβουλές από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
«Είναι ένα θέμα το οποίο μας απασχολεί σοβαρά και γι’ αυτόν τον λόγο είμαστε ιδιαίτερα αυστηροί με διαδικτυακές πλατφόρμες, οι οποίες δίχως τη σχετική αδειοδότηση παρέχουν επενδυτικές συμβουλές, παραπλανώντας ή ακόμα και εξαπατώντας συνειδητά τους επενδυτές. Αξιοποιώντας τα εργαλεία της σύγχρονης τεχνολογίας εργαζόμαστε για την πάταξη του φαινομένου αυτού, πρακτική που αποτελεί μια σοβαρή πτυχή της προληπτικής εποπτείας. Η ομαλή και σύννομη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς αποτελεί πάντοτε το πρώτιστο μέλημά μας και σε αυτή την κατεύθυνση η ανοχή μας είναι μηδενική, προς παραδειγματισμό και άλλων επίδοξων παραβατών».
Είμαστε πλέον στον δεύτερο χρόνο εφαρμογής της νομοθεσίας για την εταιρική διακυβέρνηση. Εκτιμάτε ότι θα υπάρξουν περαιτέρω αλλαγές;
«Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς σύμφωνα με τη νομοθεσία συντάσσει έκθεση για την πορεία εφαρμογής του πλαισίου, στην οποία αξιολογείται το νομοθετικό πλαίσιο και προτείνονται τροποποιήσεις βελτίωσής του. Για τον σκοπό αυτόν έχουμε ήδη λάβει σχόλια από τους φορείς της αγοράς και έχουμε ολοκληρώσει και έναν κύκλο επαφών με εισηγμένες. Στο πλαίσιο αυτό συνεπώς θα προβούμε σε προτάσεις για την περαιτέρω βελτίωση του σχετικού πλαισίου. Δεδομένης της πρόσφατης αναθεώρησης των Αρχών Εταιρικής Διακυβέρνησης του ΟΟΣΑ, με την ενεργή μάλιστα συμμετοχή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς στη σχετική διαδικασία αυτή στο ανώτατο επίπεδο, εκτιμώ ότι θα ήταν σκόπιμο να λάβουμε υπόψη μας και τις αλλαγές στο πλαίσιο αυτό. Εχουμε την απαραίτητη εμπειρία και τεχνογνωσία ώστε να προτείνουμε στην εγχώρια αγορά νέες αλλαγές και πρακτικές προς υλοποίηση, ώστε οι πολιτικές να καταστούν πιο αποτελεσματικές».
Πόσο έχει ενισχυθεί η φαρέτρα των εποπτικών αρχών ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα σκάνδαλα τύπου Folli Follie;
«Οσον αφορά τους μηχανισμούς εντοπισμού παράνομων συμπεριφορών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει επενδύσει σημαντικά στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση των εργαλείων και των διαδικασιών παρακολούθησης και εποπτείας, κάνοντας χρήση όλων των διαθέσιμων σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων. Μάλιστα η εισήγηση για την υιοθέτηση του νόμου της εταιρικής διακυβέρνησης όπου προβλέφθηκαν μηχανισμοί ελέγχου εντός των εισηγμένων εταιρειών (σύστημα εσωτερικού ελέγχου) ήταν απόρροια των ζητημάτων για τα οποία εντοπίστηκε ότι απαιτούνται αλλαγές προκειμένου να επιτυγχάνεται η έγκαιρη πρόληψή τους. Στόχος μας είναι η προστασία των επενδυτών και για τον λόγο αυτόν έχουμε προχωρήσει σε ενέργειες είτε νομοθετικές είτε ελεγκτικές, όπως οι προαναφερόμενες για την προληπτική εποπτεία».
Ποιος είναι ο ρόλος των εποπτικών αρχών σε σχέση με τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που συνδέονται με την υιοθέτηση των χρηματοοικονομικών τεχνολογιών και νέων επενδύσεων ESG, συμπεριλαμβανομένου του greenwashing;
«Δραστηριοποιούμαστε ενεργά σε αυτό το μείζον θέμα, καθώς εποπτεύουμε την πλειονότητα των νέων θεσμικών ρυθμίσεων ESG στον τομέα της κεφαλαιαγοράς. Το πλαίσιο είναι ραγδαία εξελισσόμενο, αφορά πολλές διαφορετικές νομοθεσίες και απαιτεί ισχυρή προσπάθεια από όλες τις πλευρές για τη συνεχή ενημέρωση και εφαρμογή των σχετικών προβλέψεων. To δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης απαιτούσε ήδη από ορισμένες μεγάλες ανώνυμες εταιρείες να δημοσιοποιούν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, στο πλαίσιο της Οδηγίας δημοσιοποίησης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (NFRD), καθώς και του άρθρου 8 του EU TAXONOMY. Πρόσφατα υιοθετήθηκε η Ευρωπαϊκή Οδηγία «Corporate Sustainability Reporting Directive» η οποία μεταξύ άλλων τροποποιεί τις υφιστάμενες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων της NFRD και διευρύνει σημαντικά το πεδίο εφαρμογής. Πέραν αυτού υφίστανται και άλλες υποχρεώσεις που αφορούν τους διαχειριστές κεφαλαίων και μια σειρά θεμάτων. Οι εποπτικές αρχές ολοκλήρωσαν πρόσφατα μια μελέτη για το greenwashing με στόχο να λάβουν υπόψη τους όλες τις σχετικές παραμέτρους για τον εντοπισμό του και την αντιμετώπισή του. Στην τρέχουσα συγκυρία είναι εκ των πραγμάτων απαραίτητη η ύπαρξη διαφάνειας και σαφήνειας στη δήλωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων ενός οργανισμού».
Ως μέλος και του Διοικητικού Συμβουλίου της ESMA, πώς διαμορφώνεται το ρυθμιστικό πλαίσιο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση;
«Η Επιτροπή συνδιαμορφώνει το σχετικό ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο, μέσα από τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών ESMA, αλλά και ως μέλος του ΔΣ της ESMA, λαμβάνοντας ενεργά μέρος στις ομάδες εργασίας της Αρχής. Αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα η ουσιαστική συμβολή της Επιτροπής στις ευρωπαϊκές διεργασίες για τον εκσυγχρονισμό και προσαρμογή του πλαισίου των κεφαλαιαγορών και βέβαια της εποπτικής σύγκλισης μεταξύ όλων των εποπτικών αρχών της ΕΕ».
Ποιες ενέργειες έχετε πραγματοποιήσει για την αντιμετώπιση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού;
«Για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού αποτελεί κορυφαίο στρατηγικό στόχο. Μεταξύ άλλων δράσεων και πρωτοβουλιών έχουμε διοργανώσει συνέδριο σε συνεργασία με την ELSA Greece (European Law Students’ Association), έχουμε συνάψει Μνημόνια Συνεργασίας με τα μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα (ΕΚΠΑ, ΟΠΑ, Πανεπιστήμιο Πειραιώς κ.λπ.) για συνεργασίες σε επιμέρους δράσεις, όπως για παράδειγμα η διεξαγωγή σεμιναρίων σε θέματα κεφαλαιαγοράς, ενώ έχουμε σχεδόν ολοκληρώσει τη σύνταξη ενός ενημερωτικού σημειώματος, το οποίο θα απευθύνεται συνολικά σε υφιστάμενους και δυνητικούς επενδυτές. Παράλληλα, έχουμε δημιουργήσει ειδικό τμήμα στην ιστοσελίδα μας, προκειμένου να αναρτάται ενημερωτικό υλικό για σκοπούς προώθησης του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, σε θέματα που αφορούν την κεφαλαιαγορά».