Ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού μείωσης του ελληνικού χρέους, που έχει συμφωνηθεί άτυπα με όλα τα ευρωπαϊκά όργανα και θα συνεχίσει να εξελίσσεται τα επόμενα χρόνια, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, στο Euro Working Group (EWG), ο Δημήτριος Τσάκωνας, γενικός διευθυντής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), θα καταθέσει επίσημο αίτημα με το οποίο θα ζητείται:
- το Ελληνικό Δημόσιο να λάβει την κατ’ εξαίρεση (waiver) δυνατότητα της πρόωρης αποπληρωμής των τριών δόσεων συνολικού ύψους 7,935 δισ. ευρώ των διμερών δανείων (GLF) του πρώτου μνημονίου για την περίοδο 2026-2028 και
- να δοθεί η δυνατότητα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕSM) στην Ελλάδα να χρησιμοποιήσει για τη συναλλαγή αυτή και το ποσό των 5 δισ. ευρώ από τον λεγόμενο «σκληρό πυρήνα» (των 15,69 δισ. ευρώ) του ταμειακού «μαξιλαριού» της χώρας, που σήμερα κυμαίνεται στα 36 δισ. ευρώ.
Είδος εγγύησης
Τα κεφάλαια αυτά των 15.697,3 εκατ. ευρώ που αφορούν τον ειδικό λογαριασμό αποθεματικού – Cash Buffer Account στην ΤτΕ υποχρεώθηκε να δημιουργήσει η χώρα μέσω δανεικών (σ.σ.: 9 δισ. ευρώ δανείστηκε από τον ESM και τα υπόλοιπα από τις αγορές) ως ένα είδος εγγύησης της Ελλάδας στις αγορές για τις μελλοντικές εκδόσεις χρέους, όταν τον Αύγουστο του 2018, βάσει του χρονοδιαγράμματος, θα έπρεπε να βγει από τη μνημονιακή εποπτεία (3ο μνημόνιο).
Η έξοδος της χώρας από την ενισχυμένη εποπτεία από τον Αύγουστο του 2022 και κυρίως η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αποτελούσαν τις τυπικές προϋποθέσεις για τη δυνατότητα απελευθέρωσης των κεφαλαίων αυτών, ενώ διενεργήθηκαν σχετικές συζητήσεις με τον ESM. Καθώς η ετήσια δόση των διμερών δανείων (GLF) του πρώτου μνημονίου ανέρχεται σε 2,645 δισ. ευρώ, η πρόωρη αποπληρωμή το 2024 των τριών δόσεων της περιόδου 2026-2028 διαμορφώνεται σε 7,935 δισ. ευρώ (σ.σ.: αντιστοιχούν στα 8 δισ. ευρώ της πρόωρης αποπληρωμής δανείων διάσωσης που ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξή του στο Bloomberg την περασμένη Τετάρτη), τα οποία και αναμένεται να αποπληρωθούν τον Δεκέμβριο με τη χρησιμοποίηση των 5 δισ. από τον ειδικό λογαριασμό της ΤτΕ και τα υπόλοιπα από τα διαθέσιμα του κράτους.
Το απόθεμα
Να σημειωθεί πως στα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η πρόωρη αποπληρωμή μέρους των (ακριβών) διμερών δανείων ύψους 52,9 δισ. ευρώ με διάρκεια έως το 2040, τόσο το 2022 που αφορούσε τη δόση του 2023 (2,645 δισ. ευρώ) όσο και την αποπληρωμή τον Δεκέμβριο του 2023 των δύο δόσεων (5,29 δισ. ευρώ) για τα χρεολύσια που έληγαν το 2024 και το 2025. Εάν πάντως και το 2025, όπως αναμένεται, η χώρα αποφασίσει να μειώσει περαιτέρω το χρέος χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια αυτά, θα πρέπει να υποβάλει νέο αίτημα στον ESM.
Παράλληλα ο ΟΔΔΗΧ συνεχίζει τη μείωση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού, καθώς το απόθεμα των εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου από τα 11,7 δισ. ευρώ το 2023 θα υποχωρήσει στο τέλος του 2024 περίπου στα 8 δισ. ευρώ, ενώ συνεχίζονται και οι επανεκδόσεις ομολόγων. Η στρατηγική όσον αφορά την προληπτική διαχείριση του χαρτοφυλακίου χρέους της Ελλάδας μέσω και της πρόωρης αποπληρωμής των διμερών δανείων βοήθησε στη μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ (δεδομένου βέβαια ότι το ονομαστικό ΑΕΠ εκτοξεύτηκε, απόρροια του πληθωρισμού) κατά περίπου 45 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ μεταξύ 2020-2023, ενώ η τάση είναι πως την επόμενη τριετία το χρέος της Ελλάδας ως προς το ΑΕΠ θα υποχωρήσει στη δεύτερη θέση στην ευρωζώνη (πίσω από την Ιταλία).
Το ΑΕΠ σε ονομαστικούς όρους αναμένεται, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΔΔΗΧ, να αυξηθεί από 224,1 δισ. ευρώ το 2023 και 233,8 δισ. ευρώ το 2024, ενώ το χρέος στις 31.3.2024 είχε υποχωρήσει στα 356,05 δισ. ευρώ, από 356,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2023, αντιπροσωπεύοντας το 152% του ΑΕΠ του 2024. Ωστόσο το πραγματικό χρέος, εάν δηλαδή εξευρεθούν τα ταμειακά διαθέσιμα των 35,66 δισ. ευρώ, υποχωρεί στα 320,28 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 136,9% του ΑΕΠ του 2024.
Οι κίνδυνοι
Η ανάλυση βιωσιμότητας δεικνύει ότι καθώς το 75% του ελληνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια των επίσημων πιστωτών με «κλειδωμένα» χαμηλά επιτόκια, οι κίνδυνοι μεσοπρόθεσμα παραμένουν περιορισμένοι, ενώ αξιωματούχοι διαβεβαιώνουν πως όλα έχουν ρυθμιστεί και δεν υπάρχει κανένας φόβος για το τι θα συμβεί μετά το 2032, οπότε και λήγει η περίοδος χάριτος για τα μνημονιακά δάνεια ύψους περίπου 100 δισ. ευρώ από το EFSF και αρχίζουν οι αποπληρωμές τοκοχρεολυσίων (περίπου 20-25 δισ. ευρώ). Η χώρα εξέδωσε εξάλλου τον Απρίλιο νέο 30ετές ομόλογο με το 50% της έκδοσης να έχει αγοραστεί από μακροπρόθεσμους επενδυτές από κορυφαία «επενδυτικά σπίτια» ενώ έχει ήδη καλύψει πάνω από το 80% της εκδοτικής της δραστηριότητας για εφέτος.
