Τις ουρανοκατέβατες ευκαιρίες στον τουρισμό και στις γειτονιές σπεύδουν να εκμεταλλευτούν τα διοικητικά επιτελεία των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ, αναζητώντας νέες πηγές εσόδων και ανάπτυξης. Η εικόνα των μισοάδειων ραφιών και ψυγείων σε μίνι μάρκετ παραθαλάσσιου χωριού έξω από την Καλαμάτα λόγω μεγάλης ζήτησης από τους ενοίκους των πέριξ airbnb βιλών και οι ουρές στo ταμείο μπακάλικου στη Νάξο δεν είναι συμπτώσεις, σχολιάζει στέλεχος της αγοράς στο «Βήμα». «Εξηγείται», λέει ο ίδιος, «αν δει κάποιος τη μειωμένη κίνηση στα καταστήματα εστίασης ακόμη και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, δηλαδή στην κορύφωση της τουριστικής σεζόν».
Κι αυτό γιατί τόσο οι ξένοι όσο και οι έλληνες τουρίστες συνεχίζουν να μειώνουν το «μπάτζετ» της ταβέρνας, είτε γιατί διαμένουν σε all inclusive καταλύματα είτε γιατί μαγειρεύουν στην κουζίνα των σπιτιών που ενοικίασαν μέσω ψηφιακών πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης είτε γιατί επιλέγουν το πρόχειρο φαγητό στο χέρι.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), οι τουρίστες δείχνουν προτίμηση για καταλύματα που προσφέρουν τη δυνατότητα μαγειρέματος, όπως εξοχικά σπίτια και τροχόσπιτα, αντί για παραδοσιακά ξενοδοχεία με ημιδιατροφή ή πλήρη διατροφή.
«Η εικόνα των μισοάδειων ραφιών και ψυγείων σε μίνι μάρκετ παραθαλάσσιου χωριού έξω από την Καλαμάτα και οι ουρές στo ταμείο μπακάλικου στη Νάξο δεν είναι συμπτώσεις» σχολιάζει στέλεχος της αγοράς
Επιπλέον, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως διακοπές με ιστιοπλοϊκά, όπου οι τουρίστες μπορούν να μαγειρεύουν στα σκάφη τους. Και όντως στη λιανική των τουριστικών περιοχών ο όγκος των πωλήσεων τροφίμων και ποτών κινείται ανοδικά κοντά στο 6%-7% από τα τέλη Μαΐου και μετά. Ας σημειωθεί ότι μόνο στις νησιωτικές περιοχές (της Κρήτης συμπεριλαμβανομένης) οι πωλήσεις ταχέως κινούμενων καταναλωτικών προϊόντων (FMCG) εκτιμάται ότι προσεγγίζουν τα 1,5 δισ. ευρώ.
Ταυτόχρονα, η μικρή λιανική στις πυκνοκατοικημένες γειτονιές των μεγάλων αστικών κέντρων αναβαθμίζεται και ο τζίρος της, σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς, φθάνει, ίσως και να ξεπερνάει, τα 2 δισ. ευρώ. Και στις δύο περιπτώσεις οι μεγάλοι λιανέμποροι επιδιώκουν να πάρουν κομμάτι της «πίτας» κυρίως μέσω του franchise, αφού με ελάχιστο ρίσκο και μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους, μιας και λειτουργούν ως χονδρέμποροι, ενισχύουν το «αποτύπωμά» τους σε επίπεδο δικτύου και εσόδων, χωρίς μάλιστα να θυσιάσουν ρευστότητα.
Βεβαίως εφόσον βρουν την κατάλληλη ευκαιρία δεν λένε όχι και στις εξαγορές ή στην αυτόνομη ανάπτυξη. Για παράδειγμα, στα μέσα Μαΐου εφέτος η Σκλαβενίτης υπέγραψε συμφωνία με τη διοίκηση των σουπερμάρκετ Φλεβάρης για τη μεταβίβαση των καταστημάτων της στη Ρόδο. Πρόκειται για δυο καταστήματα μεσαίου μεγέθους σε κομβικά σημεία του κοσμοπολίτικου νησιού (Κολύμπια και Κάλαθος), τα οποία συγκεντρώνουν υψηλή τουριστική κίνηση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Επίσης, η ΑΒ Βασιλόπουλος εγκαινίασε νέα καταστήματα στην Κρήτη (Χερσόνησος) και στην Πάρο, ενώ η Διαμαντής Μασούτης συνεχίζει την επέκτασή της σε Αιγαίο και Ιόνιο.
Τη… Βγάζουν με 570 ευρώ
Η τάση μείωσης των δαπανών ανά ταξίδι ξεκίνησε από πέρυσι για τους ξένους επισκέπτες και καθώς φαίνεται συνεχίζεται πιο έντονα εφέτος. Το 2023 η Μέση κατά Κεφαλήν Δαπάνη (ΜΚΔ) μειώθηκε 2,3% στα 605,8 ευρώ (στοιχεία ΤτΕ). Εφέτος, στο εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουνίου, περίοδο κατά την οποία η τουριστική κίνηση αυξήθηκε κατά 15,5%, η μέση δαπάνη μειώθηκε στα 570,7 ευρώ.
Και οι πλατφόρμες στη «μάχη»
Ωστόσο ο τζίρος της «γειτονιάς» δεν γίνεται στόχος μόνο από τους μεγάλους παίκτες του κλάδου των σουπερμάρκετ αλλά και από τις ψηφιακές πλατφόρμες παραγγελιοληψίας και διανομών.
Υπό το πρίσμα του ταχέως αναπτυσσόμενου μοντέλου «λίγο μπακάλικο και λίγο φούρνος, συνοικιακό καφέ και περίπτερο, όλα σε ένα» μόνο τυχαία κίνηση δεν ήταν η κίνηση του efood να εκκινήσει την ανάπτυξη δικτύου φυσικών καταστημάτων στη μικρή λιανική με την επωνυμία του, τη στιγμή μάλιστα που έχει ήδη στο χαρτοφυλάκιό του περίπτερα (περισσότερα από 400 σημεία) και convenience stores (+50 Kiosky’s).
Το πρώτο κατάστημα efood local εμβαδού 100 τ.μ. στο Γουδί, απέναντι από τα νοσοκομεία Παίδων, με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας στο μοντέλο που λειτουργούν σήμερα τα καταστήματα ευκολίας, φιλοξενεί μια μεγάλη γκάμα προϊόντων, όπως καφέ, φαγητό και snack, αλλά και αναψυκτικά, ποτά, καθώς και καπνικά και είδη mini market.
Στην εύλογη ερώτηση τι καινούργιο κομίζει η νέα αλυσίδα, ο κ. Xάρης Τάκας, general manager του efood, αναφέρει πως ο συνδυασμός λύσεων snack – on the go, φρεσκοψημένου πρωινού, καφέ και μικρής λιανικής σε αυτή την ποιότητα δεν υπάρχει στην ελληνική αγορά. «Προσπαθούμε να δώσουμε λύσεις στα πρότυπα convenience store εξωτερικού» επισημαίνει. Ας σημειωθεί ότι το food to go είναι μία από τις πέντε κορυφαίες τάσεις για το 2024 στο grocery σύμφωνα με τη McKinsey.
Βεβαίως το efood δεν ανακάλυψε… την Αμερική, καθώς το μοντέλο 24ωρης λειτουργίας, 7 ημέρες την εβδομάδα, που συνδυάζει εστίαση, καφέ και μικρή λιανική αναπτύσσει στη Βόρεια Ελλάδα από το 2003 η Today Group.
Παράλληλα, η αλυσίδα μίνι μάρκετ Τwenty Four Shopen του ομίλου Ισηγόνη, που τζιράρει πάνω από 21 εκατ. ευρώ, παραμένει ανοικτή 7 ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο, ακόμη και τις αργίες.
Επίσης, η I.S.N. Ανώνυμη Εταιρεία που αναπτύσσει την αλυσίδα 4all μέσω franchise αριθμεί αυτή τη στιγμή 133 μεικτά καταστήματα ψιλικών και καφέ take away κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα.
Η κατανομή των πωλήσεων
Το γιατί οι μεγάλοι λιανέμποροι καλοβλέπουν τις τουριστικές περιοχές και τις γειτονιές αποτυπώνεται και στα στοιχεία της Circana.
Παρότι η «μερίδα του λέοντος» όσον αφορά τις πωλήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου παραμένει στην Αττική, η πολυπληθέστερη περιφέρεια της χώρας καταγράφει – αργά μεν, σταθερά δε – πτωτικές τάσεις. Το πρώτο εξάμηνο εφέτος ο τζίρος των σουπερμάρκετ σύμφωνα τη Circana, η οποία «μετρά» τις επιδόσεις της οργανωμένης λιανικής τροφίμων στην ηπειρωτική Ελλάδα και στην Κρήτη, προερχόταν κατά 47,4 ποσοστιαίες μονάδες από την Αττική, όταν το αντίστοιχο διάστημα του 2023 ήταν στις 47,7 ποσοστιαίες μονάδες και παρά την αύξηση κατά 1,8% της αξίας των πωλήσεων.
Στον αντίποδα, στην Κρήτη η αύξηση των πωλήσεων σε αξία κατά το ίδιο διάστημα ήταν της τάξεως του 5,6% ανεβάζοντας το ποσοστό της από 7,3 ποσοστιαίες μονάδες σε 7,5 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ στη Βόρεια Ελλάδα η άνοδος των πωλήσεων ήταν 5,1%.
Την ίδια ώρα τα μικρά καταστήματα στον κλάδο της οργανωμένης λιανικής, δηλαδή όσα έχουν επιφάνεια από 0 έως και 400 τετραγωνικά μέτρα, συνεχίζουν να σημειώνουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη πωλήσεων σε σχέση με τις λοιπές τυπολογίες καταστημάτων.
Το 2023 η ανάπτυξη πωλήσεων για τα συγκεκριμένα καταστήματα ανήλθε στο +14,2%, ξεπερνώντας τα πολύ μεγάλα καταστήματα (hyper market), με επιφάνεια που υπερβαίνει τα 2.500 τ.μ., τα οποία ακολούθησαν αμέσως μετά, καταγράφοντας αύξηση πωλήσεων 13%. Στο πρώτο εξάμηνο εφέτος η τάση είναι ίδια, καθώς στα μικρά καταστήματα η ανάπτυξη πωλήσεων είναι της τάξεως του 6%, υψηλότερη από όλα τα υπόλοιπα.
«Πυρετός» και στον τομέα του franchise
Η ΑΒ Βασιλόπουλος ήταν από τους πρώτους μεγάλους παίκτες του κλάδου των σουπερμάρκετ που διείδε κερδοφόρο ανάπτυξη μέσω του franchise. Μάλιστα εφέτος η εν Ελλάδι θυγατρική του βελγο-ολλανδικού ομίλου Ahold Delhaize προχωρεί ένα βήμα παραπέρα, μετατρέποντας διψήφιο αριθμό εταιρικών σημείων πώλησης σε franchise.
Με νέα καταστήματα μέσω του συστήματος δικαιόχρησης αυξάνουν τα σημεία πώλησης
Ο εξορθολογισμός του κόστους λειτουργίας, η αύξηση των εσόδων και εν τέλει η ενίσχυση της κερδοφορίας από τη μεγέθυνση του δικτύου καταστημάτων franchise είναι οι λόγοι πίσω από τη συγκεκριμένη κίνηση της αλυσίδας, όπως αναφέρεται από τη διοίκηση. Σημειώνεται ότι το δίκτυο της ΑΒ αριθμεί περισσότερα από 300 εταιρικά καταστήματα, ενώ μέσω του συστήματος δικαιόχρησης στόχος είναι στο τέλος του 2024 να λειτουργούν επίσης 300 σημεία.
Και στο πλάνο ανάπτυξης του δικτύου των My market του ομίλου METRO ΑΕΒΕ το franchise αποκτά σημαίνοντα ρόλο. Ηδη, το δίκτυο My market Local (μικρά καταστήματα ευκολίας – convenience store) αριθμεί σήμερα 24 καταστήματα, εκ των οποίων τα 10 έχουν ανοίξει μέσα στο 2024, με πιο πρόσφατο το πρώτο My market Local στη Θεσσαλονίκη.
Mέσω του franchise, oι μεγάλοι λιανέμποροι, με ελάχιστο ρίσκο και μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους μιας και λειτουργούν ως χονδρέμποροι, ενισχύουν το «αποτύπωμά» τους, χωρίς μάλιστα να θυσιάσουν ρευστότητα
Οπως αναφέρεται από τον κ. Αριστοτέλη Παντελιάδη, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου METRO, τα My market Local κερδίζουν σταθερά το ενδιαφέρον νέων επενδυτών, με την εταιρεία να λαμβάνει 100 αιτήσεις ανά μήνα από εν δυνάμει δικαιοδόχους. Συνολικά εκτιμάται ότι θα ανοίξουν 25 νέα καταστήματα το 2024, ενώ στόχος είναι να φθάσουν τα 90 το 2025. Μάλιστα να σημειωθεί ότι τα My market Local παρουσίασαν πρόσφατα ένα νέο concept, σε συνεργασία με την αλυσίδα καφέ Il Toto στο κατάστημα στην περιοχή Ζωγράφου.
Παράλληλα, τόσο στην ανάπτυξη μέσω δικαιόχρησης όσο και στις εξαγορές μικρομεσαίων αλυσίδων ποντάρει η Retail & More, συμφερόντων Ν. Βαρδινογιάννη, προκειμένου η Carrefour να αποκτήσει την παλιά της αίγλη στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία. Η εταιρεία λειτουργεί ήδη 41 καταστήματα Carrefour στη χώρα μας, εκ των οποίων μόνο τα 15 είναι εταιρικά, με στόχο το δίκτυο να υπερβαίνει τα 70 καταστήματα στο τέλος του έτους. Με επέκταση τόσο στις γειτονιές όσο και σε τουριστικές περιοχές, η διοίκηση θεωρεί πως το concept που επέλεξε να ακολουθήσει η εταιρεία στην Ελλάδα ταιριάζει απόλυτα στον σύγχρονο τρόπο ζωής και στις ιδιαίτερες συνθήκες της εγχώριας αγοράς.
Η Retail & More έχει υπογράψει side letter με το group Carrefour για αποκλειστικότητα σε Σερβία, Αλβανία, Β. Μακεδονία και Κόσοβο έχοντας στόχο να υλοποιήσει πενταετές πλάνο ανάπτυξης παράλληλα με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, όπου το πλάνο προβλέπει το rebranding των 22 καταστημάτων Parkmart και Aldo έως τον Σεπτέμβριο.
Ο δυναμικός τζίρος των καταστημάτων στις γειτονιές και στις τουριστικές περιοχές δεν περνά απαρατήρητος ούτε από την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, που επίσης χρησιμοποιεί το μοντέλο του franchise, ενώ παραδοσιακός παίκτης στον τομέα των convenience stores μέσω δικαιόχρησης είναι η ΟΚ! Anytime Markets.
Την ίδια ώρα την ανάπτυξη δικτύου franchise εξετάζει και η Διαμαντής Μασούτης σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της αλυσίδας κ. Θεόδωρο Γεροστεργιούδη, με στόχο να επεκτείνει το δίκτυό της σε περιοχές που είναι δύσκολες για ένα μεγάλο σουπερμάρκετ να επεκταθεί. Τα μεγέθη των καταστημάτων που την ενδιαφέρουν είναι μεταξύ 400 τ.μ. και 600 τ.μ. Υπενθυμίζεται ότι η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα διατηρεί ευέλικτη εμπορική συνεργασία με 180 μικρά καταστήματα πανελλαδικά υπό την επωνυμία Express Market.
