Μαζικές εκλογές, κεντρικές τράπεζες, ΑΙ και γεωπολιτικές ισορροπίες προκαλούν τις οικονομίες και πρόκειται να δοκιμαστούν βασικοί οικονομικοί δείκτες σε όλον τον πλανήτη. Το 2024 έχει χαρακτηριστεί από τους αναλυτές ως μια ιδιαιτέρως τεταμένη χρονιά. Περισσότερες από 50 χώρες οδεύουν προς σημαντικές εκλογές.
Μια από τις σημαντικότερες θα είναι αυτές στις ΗΠΑ, ενώ στο αμιγώς οικονομικό μέτωπο οι ανεπτυγμένες χώρες περιμένουν θετικά νέα από το μέτωπο των επιτοκίων. Ειδικά σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχει δημιουργηθεί η ελπίδα ότι το κόστος δανεισμού θα υποχωρήσει μετά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Παράλληλα, οι ταυτόχρονες προσπάθειες των χωρών για καινοτομία και εποπτεία της τεχνητής νοημοσύνης θα επιταχύνουν τη στροφή για τη δημιουργία γεωπολιτικών μπλοκ.
Τα δάνεια
Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες και κυρίως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αποφασίσουν πότε και πόσο θα αλλάξουν νομισματική πολιτική ύστερα από περίπου ενάμιση χρόνο αυξήσεων των επιτοκίων. Η αυστηρότητα των κεντρικών τραπεζών έχει οδηγήσει στα ύψη το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων, όπως των κρατών, επιχειρήσεων και ιδιωτών.
Το Bloomberg βάζει και την παράμετρο «πόλεμος». Κάνει λόγο για «έκρηξη της βίας μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων», η οποία αποτελεί μια ακόμη «καταστροφή για έναν κόσμο που έχει ήδη κουραστεί από το αιματηρό αδιέξοδο στο οποίο έχει φτάσει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία». Σημειώνει ότι οι κραδασμοί της κλιματικής αλλαγής εξακολουθούν να εξαπλώνονται, με τις πλημμύρες να σκοτώνουν χιλιάδες ανθρώπους στη Λιβύη, την ξηρασία να μπαίνει για τρίτο έτος στην Αφρική και φονικές πυρκαγιές να καταστρέφουν τη Χαβάη.
Η Ευρώπη
Πολιτικά, η Ευρώπη βλέπει την άνοδο του δεξιού λαϊκισμού που ανθεί στις ΗΠΑ, με τη μετανάστευση και το περιβάλλον μεταξύ των σημείων ανάφλεξης. Οι διεθνείς αναλυτές κάνουν λόγο για καλύτερα νέα καθώς οι ΗΠΑ και η Κίνα προχώρησαν σε δεσμεύσεις για περισσότερη συνεργασία. Επίσης η σύνοδος κορυφής για το κλίμα COP28 ολοκληρώθηκε με μια συμφωνία που δεσμεύει τον κόσμο για πρώτη φορά να απομακρυνθεί από τα ορυκτά καύσιμα.
Οικονομικά, η ευρωζώνη οδεύει προς μέτρια ανάπτυξη το 2024, παρά το γεγονός ότι οι μισθοί αυξάνονται ταχύτερα από τον πληθωρισμό για πρώτη φορά σε τρία χρόνια. Σύμφωνα με έρευνα των «Financial Times», σχεδόν τα δύο τρίτα των 48 οικονομολόγων που συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύουν ότι το μπλοκ του ενιαίου νομίσματος βρισκόταν ήδη σε ύφεση. Συνήθως ορίζεται ως δύο συνεχόμενα τρίμηνα του ΑΕΠ που συρρικνώνεται από το προηγούμενο τρίμηνο.
Οι περισσότεροι ερωτηθέντες προέβλεψαν ότι η τρέχουσα συρρίκνωση θα είναι ρηχή και θα διαρκέσει λίγο, με μια ήπια θετική ανάπτυξη να επιστρέφει το πρώτο τρίμηνο του 2024. Ωστόσο, εκτιμούν ότι συνολικά το 2024 θα φέρει μόνο ασθενή ανάπτυξη και προειδοποίησαν ότι τα υψηλά επιτόκια, η πιθανή αναταραχή στην αγορά ενέργειας και η γεωπολιτική αστάθεια θα μπορούσαν να προκαλέσουν ακόμη περισσότερα προβλήματα.
Η ανάπτυξη
Κατά μέσο όρο, οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν στην έρευνα των «FT» προέβλεψαν ότι η οικονομία της ευρωζώνης θα αναπτυχθεί λίγο περισσότερο από 0,6% το 2024. Ηταν πιο απαισιόδοξοι από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, τα οποία έχουν προβλέψει ότι η οικονομία του μπλοκ θα αναπτυχθεί κατά 0,8% και 1,2% αντίστοιχα. Η Allianz κάνει ιδιαίτερη αναφορά στο φαινόμενο του λαϊκισμού. Οπως αναφέρει, «επί του παρόντος πάνω από το ένα τέταρτο των εθνών του κόσμου είναι υπό λαϊκιστική ηγεσία, ένα στυλ διακυβέρνησης που συνδέεται με 10% χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε περίοδο 15 ετών, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μη λαϊκιστικά».
Στην Ευρώπη η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως επισφαλής. «Τα ζητήματα του πληθωρισμού και της μετανάστευσης έχουν τροφοδοτήσει τον δεξιό λαϊκισμό, εγείροντας ανησυχίες για τη σύνθεση του επερχόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Υπάρχει φόβος ότι μπορεί να τείνει προς αντιπεριβαλλοντικές και αντιμεταναστευτικές θέσεις, εμποδίζοντας ενδεχομένως τη σημαντική πρόοδο σε τομείς όπως η θεσμική μεταρρύθμιση και η ενεργειακή ασφάλεια» σημειώνεται.
Οι τράπεζες
Με τον πλήρη αντίκτυπο της πρόσφατης νομισματικής σύσφιγξης να είναι ακόμη αισθητός, η Fitch Ratings προβλέπει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να μειωθεί απότομα στο 2,1% το 2024. Η Fed αναμένεται να διατηρήσει τα επιτόκια σε αναμονή μέχρι τον Ιούλιο και στη συνέχεια να μειώσει κατά 100 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του έτους, σε 4,75 %, σημειώνεται.
Η ΕΚΤ αναμένεται να αρχίσει να χαλαρώνει τον Απρίλιο, μειώνοντας τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του έτους, διαμορφώνοντας το επιτόκιο κύριας αναχρηματοδότησης στο 3,75%. Αντίθετα, η Τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο το επόμενο έτος.
Η καινοτομία της τεχνητής νοημοσύνης
Σε αυτό το οικονομικό πολιτικό κοκτέιλ μπαίνει και ο παράγοντας τεχνολογία. Η ΕΥ αναφέρει σε μελέτη της ότι για να ευδοκιμήσουν οι εταιρείες και οι οικονομίες σε αυτή τη νέα εποχή, πρέπει να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, τις στρατηγικές, τις αλυσίδες εφοδιασμού και τα σχέδια βιωσιμότητας.
Για την ΑΙ αναφέρει πως οι κυβερνήσεις θα αγωνιστούν για να ρυθμίσουν την τεχνητή νοημοσύνη για να μειώσουν τις πιθανότητες κοινωνικοπολιτικών κινδύνων. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα προσπαθήσουν ταυτόχρονα να προωθήσουν την εγχώρια καινοτομία της τεχνητής νοημοσύνης για να ανταγωνιστούν στη γεωπολιτική αρένα. Ως αποτέλεσμα, η τεχνητή νοημοσύνη θα αποτελέσει κεντρική δυναμική στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας.
