Προτού ολοκληρώσει το πρώτο τέταρτο της ζωής του, ο 21ος αιώνας έχει ήδη φιλοξενήσει ορισμένες από τις μεγαλύτερες κρίσεις της Ιστορίας. Κρίσεις που μπορούν να συγκριθούν μόνο με τη Μεγάλη Υφεση του 1929 και το «πετρελαϊκό σοκ» του 1973-74. Το σκάσιμο της «φούσκας των dot com» του 2000, ακολούθησε η Μεγάλη Απομόχλευση/Υφεση του 2007-2008, και στη συνέχεια η πανδημία του 2020 που εγκαινίασε μία εποχή πολυκρίσεων με προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενεργειακές κρίσεις, εισβολές και πολέμους. Ωστόσο, ριψοκίνδυνες αξίες όπως οι μετοχές αναδείχθηκαν και πάλι οι νικητές στον κόσμο των επενδύσεων.
Σύμφωνα με υπολογισμούς της Alpha Bank, αν κάποιος επένδυε 10.000 ευρώ στο τέλος του 2000 σε μετοχές, θα είχε σήμερα – βάσει του παγκόσμιου μετοχικού δείκτη MSCI All countries – συνολικά 37.341 ευρώ, έναντι 19.845 ευρώ αν τα επένδυε σε ομόλογα (βάσει του παγκόσμιου δείκτη ομολόγων Bloomberg Barclays) και 13.856 ευρώ (βάσει του δείκτη μετρητών 3 μηνών).
Το διεθνές ράλι των μετοχών
Αν μάλιστα πριν σχεδόν 4 έτη, μας έλεγαν πως θα έχουμε πανδημία, η Ρωσία θα εισβάλει στην Ουκρανία, οι πολεμικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή θα ενταθούν, ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί σε υψηλά 40 και πλέον ετών, αλλά και τα επιτόκια αναφοράς της Fed θα βρίσκονταν στο 5,5% και της ΕΚΤ στο 4% από σχεδόν 0% ή και αρνητικά επίπεδα, ενώ οι βασικοί διεθνείς χρηματιστηριακοί δείκτες θα κατέρρεαν δύο φορές, δύσκολα θα μπορούσε να προβλέψει κανείς ότι η μέση ετησιοποιημένη απόδοση της τετραετίας για τον παγκόσμιο μετοχικό δείκτη μετοχών θα διαμορφωνόταν στο 9,3% έναντι 7,7% του μακροπρόθεσμου μέσου όρου.
Το διεθνές ράλι των μετοχών διευρύνθηκε μάλιστα στα μέσα της εβδομάδας, με τις αγορές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να κινούνται σε ιστορικά υψηλά, το Χρηματιστήριο της Αθήνας με κέρδη 10% εφέτος να σημειώνει μία εκ των τοπ 4 αποδόσεων παγκοσμίως και τον ιαπωνικό δείκτη Nikkei 225 να σημειώνει ιστορικό ρεκόρ ξεπερνώντας αυτό που είχε σημειωθεί κατά τη φούσκα των ιαπωνικών μετοχών πριν 34 χρόνια, καθώς τα αποτελέσματα της Nvidia, εκ των πρωταγωνιστών της τεχνικής νοημοσύνης και υπεύθυνης για το ένα τρίτο των κερδών του δείκτη Nasdaq 100 εφέτος, αλλά και η «πιο σημαντική μετοχή στον πλανήτη Γη», σύμφωνα με την Goldman Sachs, ξεπέρασαν τις προσδοκίες των αναλυτών.
Ο τεχνολογικός κλάδος
Η εν λόγω μετοχή που σημειώνει κέρδη άνω του 40% εφέτος και άνω του 400% από τις αρχές του 2023, αυξάνει το ενδιαφέρον για τον τεχνολογικό κλάδο και ειδικά για τις αποκαλούμενες «Magnificent 7» (Apple, Amazon, Alphabet, Microsoft, Meta, Tesla και Nvidia), για τις οποίες ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως πλησιάζουν τα επίπεδα της «φούσκας». Η άνοδός τους κατά 145% τους τελευταίους 12 μήνες πλησιάζει την άνοδο του 180% που είχε σημειώσει ο Dow Jones τη 10ετία του 1920, το 150% των αποκαλούμενων μετοχών «Nifty 50» της 10ετίας του 1970 όπως και της Ιαπωνίας κατά τη 10ετία του 1980, ενώ απέχει ακόμα από την άνοδο κατά 190% της φούσκας του «dot com» και το 230% των μετοχών FAANG (Facebook, Apple, Amazon, Netflix, Google) από τα χαμηλά της πανδημίας.
Σύμφωνα με την Bank of America, οι φούσκες συχνά πυροδοτούνται από την τεχνολογική καινοτομία, τις νέες γεωγραφικές πηγές ανάπτυξης και κυρίως τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών η οποία βρίσκεται προ των πυλών, με αποτέλεσμα σύμφωνα με αναλυτές αργά ή γρήγορα και οι μετοχές των «Υπέροχων Επτά» που ευθύνονται για τα 2/3 των κερδών του δείκτη-σηματωρού των μετοχικών τάσεων S&P 500 τον τελευταίο χρόνο, να πρέπει να αναπροσαρμόσουν τη δυναμική τους.
Η μείωση επιτοκίων
Το ανοδικό momentum που έχουν επιδείξει οι χρηματιστηριακές αγορές το τελευταίο διάστημα οφείλεται εκτός της ισχυρής εταιρικής κερδοφορίας και στην προσδοκία ότι κύριες Κεντρικές Τράπεζες θα αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια. Μπορεί οι προσδοκίες των αγορών βάσει των στοιχημάτων στις προθεσμιακές αγορές παραγώγων να μην ευοδωθούν πλήρως, αλλά η μέση εκτίμηση των οικονομολόγων των κορυφαίων «επενδυτικών σπιτιών» του πλανήτη είναι πως οι μειώσεις των επιτοκίων θα αρχίσουν στο β’ τρίμηνο του 2024. Ειδικότερα, οι περισσότεροι «βλέπουν» τη Fed να αρχίζει τις μειώσεις τον Μάιο ή τον Ιούνιο και η ΕΚΤ μετά τα μακροοικονομικά στοιχεία του Μαρτίου για την ευρωζώνη, δηλαδή τον Απρίλιο ή τον Ιούνιο, ενώ και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αναμένονται 3-4 μειώσεις επιτοκίων κατά 0,25% εφέτος.
Σε κάθε περίπτωση, οι ευμετάβλητες εκτιμήσεις της αγοράς για τα επιτόκια αποτελούν κύριο παράγοντα μεταβλητότητας μεσοπρόθεσμα, αλλά το σημαντικό είναι η πεποίθηση των οικονομολόγων πως οι οικονομίες (εκτός απρόβλεπτων γεωπολιτικών παραμέτρων) θα αποφύγουν την ύφεση και θα οδηγηθούν σε «ομαλή προσγείωση».
Μετοχές και ομόλογα
Ιστορικά στοιχεία των τελευταίων 50 ετών δείχνουν πάντως πως στις περιπτώσεις που η ύφεση αποφεύχθηκε, οι μετοχές ήταν η επενδυτική κατηγορία που υπεραπέδωσε σε διάστημα έξι μηνών από την αρχή μείωσης των επιτοκίων με κέρδη 17% σε μέσα επίπεδα, έναντι 4,9% των εταιρικών ομολόγων, 3,7% των κυβερνητικών ομολόγων και 3,1% των ρευστών διαθεσίμων. Σε περιπτώσεις που οι μειώσεις επιτοκίων συνδυάστηκαν με ύφεση, 6 μήνες μετά την πρώτη μείωση των επιτοκίων τα κυβερνητικά ομόλογα σημείωναν κέρδη 3,8% έναντι 3,5% των ρευστών διαθεσίμων, 3,3% των εταιρικών ομολόγων και 1,1% των μετοχών.
Τόσο στις περιπτώσεις που σημειώθηκε ύφεση όσο και σε όσες αποφεύχθηκε, τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα υπεραπέδωσαν έναντι των μετρητών. Από το 1974 και μετά στις έντεκα περιπτώσεις έναρξης μειώσεων των επιτοκίων από τη Fed, η μέση εξαμηνιαία συνολική απόδοση των κρατικών ομολόγων ήταν υψηλότερη των μετρητών τόσο σε περιπτώσεις ύφεσης της οικονομίας όσο και σε περιπτώσεις που η οικονομία απέφυγε την ύφεση. Τα ομόλογα επωφελούνται από τις μειώσεις των επιτοκίων λόγω της κεφαλαιακής υπεραξίας που θα παρουσιάσουν, ενώ στα προϊόντα χρηματαγοράς τα επιτόκια κατά τη διάρκεια των μειώσεων επιτοκίων προσαρμόζεται χαμηλότερα. Παράλληλα, τα εταιρικά ομόλογα υψηλής φερεγγυότητας παρουσίασαν ικανοποιητική συνολική απόδοση έξι μήνες μετά την αρχή του κύκλου μείωσης των επιτοκίων τόσο σε περιπτώσεις ύφεσης όσο και αποφυγής της.
Στο σενάριο λοιπόν της ομαλής προσγείωσης, τα εταιρικά ομόλογα επενδυτικής διαβάθμισης παρουσιάζουν καλύτερες συνολικές αποδόσεις συγκριτικά με τα κρατικά ομόλογα, ενώ οι τοποθετήσεις σε μετοχές εμφανίζονται ως η καλύτερη επενδυτική επιλογή σε περίπτωση που μειώνονται τα επιτόκια ενώ η οικονομία αποφεύγει την ύφεση.
