Μια αμιγώς εξωστρεφής διεθνής δραστηριότητα, η ελληνική ναυτιλία, είναι ένας από τους βασικότερους παραγωγικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας. Η άμεση και έμμεση συνεισφορά της στην ελληνική οικονομία εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 6,5% έως 8% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Οι έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουν επίσης σε κλάδους της εθνικής οικονομίας εκτός ναυτιλίας, όπως οι νέες τεχνολογίες, οι υπηρεσίες, τα ακίνητα και ο τουρισμός.
Κοινωνική προσφορά
Επιπλέον, σημαντική είναι η κοινωνική προσφορά τους διαχρονικά στην Ελλάδα τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Εκτός από τη δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας άμεσα και έμμεσα, οι θαλάσσιες μεταφορές συνεισφέρουν σταθερά δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας. Τα τελευταία 20 χρόνια, οι εισπράξεις από τη ναυτιλία ξεπέρασαν τα 263 δισεκατομμύρια ευρώ, μετριάζοντας το εμπορικό έλλειμμα της χώρας. Επιπλέον, η ελληνική ναυτιλία αποτελεί το θεμέλιο για έναν συνεχώς αναπτυσσόμενο τομέα ναυτιλιακών υπηρεσιών στη χώρα, προσελκύοντας επενδύσεις, εξειδικευμένο προσωπικό και ενισχύοντας την καινοτομία.
Η χωρητικότητα
Οι έλληνες εφοπλιστές ελέγχουν πάνω από το 20% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου σε όρους χωρητικότητας (dwt), καθιστώντας την Ελλάδα τη μεγαλύτερη σε όρους πλοιοκτησίας χώρα στον κόσμο. Την τελευταία μάλιστα δεκαετία η συνολική χωρητικότητα του ελληνικού εμπορικού στόλου, που αποτελείται από 5.543 πλοία, έχει αυξηθεί κατά 53,5%. Η ηγετική θέση της ελληνικής ναυτιλίας είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη, σύμφωνα με τους Clarksons, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ελληνόκτητος στόλος εξυπηρετεί πρωτίστως το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο καθώς το ελληνικό (εισαγωγές-εξαγωγές) είναι μικρότερο του 1% του διεθνούς, όταν για παράδειγμα το κινεζικό θαλάσσιο εμπόριο αποτελεί το 25% του παγκοσμίου.
Ο ελληνόκτητος στόλος σύμφωνα με στοιχεία της Petrofin Research ελέγχεται από 592 ναυτιλιακές εταιρείες (2023). Οι περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες είναι με στόλο 1-2 πλοίων (186). Οι εταιρείες με στόλο 3-4 πλοίων ανέρχονται σε 116, ενώ με στόλο 5-8 πλοίων αριθμούν 122. Λιγότερες (71) είναι οι εταιρείες με στόλο 9-15 πλοίων, 40 με στόλο 16-24 πλοία και 57 όσες έχουν στόλο πάνω από 25 πλοία.
Η μεγάλη πρόσκληση για την ελληνική όπως και την παγκόσμια ναυτιλία είναι η πράσινη μετάβαση. Και είναι πρόκληση γιατί η ναυτιλία είναι ο κλάδος που πιο δύσκολα από οποιονδήποτε άλλον μπορεί να οδηγηθεί στην απανθρακοποίηση.
Οι επενδυτικές ανάγκες
Είναι χαρακτηριστικό ότι και η έκθεση Ντράγκι αναγνωρίζει ότι η ναυτιλία, μαζί με την αεροπορία, είναι ένας από τους πιο δύσκολους τομείς για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Οι επενδυτικές ανάγκες μόνο για τη ναυτιλία θα είναι περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο από το 2031 έως το 2050.
Παράλληλα σύμφωνα με την Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) κλειδί για την «πράσινη μετάβαση» είναι η συνεργασία της ναυτιλίας με τα ναυπηγεία, τους προμηθευτές καυσίμων, τους κατασκευαστές μηχανών.
Οπως έχει εξηγήσει η πρόεδρος της ΕΕΕ κυρία Μελίνα Τραυλού, η ναυτιλία είναι διασυνδεδεμένη με πολλούς άλλους κλάδους και με φορείς εκτός του κλάδου, οι οποίοι καθορίζουν σημαντικές παραμέτρους της δραστηριότητάς της.
Αναφέρει χαρακτηριστικά τους παραγωγούς και προμηθευτές καυσίμων, τους κατασκευαστές ναυτικών μηχανών, τα ναυπηγεία, τους ναυλωτές, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα λιμάνια, τους νομοθέτες. Ολοι πρέπει να πάνε χέρι-χέρι μαζί μας, έχει τονίσει η πρόεδρος της ΕΕΕ.
Ρεαλιστικές λύσεις
Και αυτό πρέπει να συμβεί γιατί η βιωσιμότητα της διεθνούς ναυτιλίας και συνεπώς η ροή του διεθνούς εμπορίου εξαρτώνται από την αποτελεσματική και παραγωγική συνεργασία όλων μας για την υιοθέτηση ρεαλιστικών λύσεων.
Ταυτόχρονα ο ναυτιλιακός κλάδος απαιτεί ένα σφαιρικό και ισορροπημένο ρυθμιστικό πλαίσιο και για τον λόγο αυτόν η ελληνική ναυτιλία στηρίζει τη στρατηγική του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) για τα αέρια του πράσινου θερμοκηπίου. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΙΜΟ ρυθμίζει μόνο τα πλοία.
Δεν μπορεί να ρυθμίσει άμεσα τους άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, η συμβολή των οποίων στην απαλλαγή από τον άνθρακα είναι θεμελιώδης.
Για τον λόγο αυτόν τα κράτη πρέπει να υποστηρίξουν τον ΙΜΟ στην επιτυχή επίτευξη της υιοθέτησης συγκεκριμένων, μεσοπρόθεσμων μέτρων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG).
Με τον τρόπο αυτόν, ο ΙΜΟ μπορεί να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα όλων των τμημάτων της ναυτιλίας.
Η συνταγή της επιτυχίας των ελλήνων πλοιοκτητών
Η ελληνόκτητη ναυτιλία αναγεννάται κυρίως από τις μικρές και μεσαίες ναυτιλιακές που αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα. Ωστόσο με όρους μεταφορικής ικανότητας 83 ναυτιλιακές διαθέτουν στόλο άνω του 1 εκατ. dwt η καθεμία και αποτελούν ως σύνολο το 79,3% του ελληνόκτητου στόλου.
Το μοντέλο επιχειρηματικής δραστηριότητας της προσωπικής οικογενειακής επιχείρησης είναι που έχει φέρει αυτά τα θεαματικά αποτελέσματα.
Σε μία ανάλυσή του ο Stephen Gordon, διευθύνων σύμβουλος της Clarksons Research, λίγες ημέρες πριν τη διεθνή έκθεση Ποσειδώνια του 2024, αναφερόμενος στην ελληνική ναυτιλία επεσήμανε ότι τα μυστικά της επιτυχίας των ελλήνων πλοιοκτητών είναι η ισχυρή ρευστότητα και η χαμηλή μόχλευση, το ένστικτο συγχρονισμού με όλους τους κύκλους της αγοράς, η γρήγορη λήψη αποφάσεων, η ιστορική κληρονομιά, η συνεχής βελτίωση της διαχείρισης από γενεά σε γενεά της ενίοτε δύσκολης αλλαγής γενεών, η τεχνογνωσία, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα.
Η Petrofin επικαλείται στοιχεία των Clarksons που δείχνουν ότι οι έλληνες εφοπλιστές προηγούνται και σε επενδύσεις σε νέα, πιο φιλικά προς το περιβάλλον πλοία με 543 eco πλοία 52.331.130 dwt υπό παραγγελία έναντι 532 πλοίων 42.825.520 dwt της Κίνας και 474 πλοίων 34.775.883 dwt των Ιαπώνων.
