Μετά τα σκληρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, τότε που η χώρα είχε ουσιαστικά πτωχεύσει, η Δικαιοσύνη σε ανώτατο επίπεδο απασχολείται – και πάλι – με οικονομικής φύσεως αιτήματα, τα οποία αντανακλούν μείζονα θέματα που αφορούν χιλιάδες πολίτες και αγγίζουν βασικές πτυχές ασκούμενης οικονομικής πολιτικής.
Δύο δίκες που έχουν ήδη γίνει και μία ακόμα που επίκειται τον Ιούνιο συμπυκνώνουν τα αιτήματα που προβάλλονται από ευρύτατες κοινωνικές κατηγορίες, οι οποίες τρέφουν μεγάλες προσδοκίες δικαίωσης σε ό,τι αφορά τον τρόπο φορολόγησής τους, όπως είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά και την επαναφορά 13ου και 14ου μισθού από την πλευρά των δημόσιων υπαλλήλων αλλά και των ίδιων των δικαστών.
Οικονομικό κόστος
Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά, ποιες δίκες έχουν γίνει, τι αναμένεται και τι πραγματικά μπορούν να προσδοκούν χιλιάδες πολίτες από τη δικαστική εξέλιξη αυτών των υποθέσων, υποθέσεις που ενδιαφέρουν αυτονόητα και την ίδια την κυβέρνηση, καθώς αν κάποια από αυτά γίνουν δεκτά, παράγεται τεράστιο οικονομικό κόστος, το οποίο οφείλει το αρμόδιο υπουργείο να διαχειριστεί.
Στο Συμβούλιο της Επικρατείας, και συγκεκριμένα λόγω της μείζονος σπουδαιότητας της υπόθεσης, εκδικάστηκαν την Παρασκευή που μας πέρασε σωρεία αιτημάτων από δικηγορικούς συλλόγους και συνδικαλιστικούς φορείς ελεύθερων επαγγελματιών που ζητούν να ακυρωθεί ο τρόπος φορολόγησής τους.
Η δίκη στο ΣτΕ αφορά χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι φορολογούνται με βάση την απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή, η οποία ισχύει από το 2023 και επιβάλλει ως τρόπο φορολόγησής τους σύστημα τεκμαρτού προσδιορισμού του ελάχιστου καθαρού εισοδήματος από ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η δίκη που διεξήχθη με πρόεδρο τον πρόεδρο του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένο, γιατί το αίτημα για εξαίρεσή του δεν έγινε δεκτό, αφορούσε τις αιτιάσεις των συνδικαλιστικών φορέων των ελεύθερων επαγγελματιών που ζητούν να ακυρωθεί δικαστικά ο τρόπος της φορολόγησής τους διότι κρίνεται ως άδικος και αντισυνταγματικός.
Η απόφαση Πιτσιλή για τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, η νομιμότητα της οποίας αμφισβητήθηκε από εκείνους που προσέφυγαν στο ανώτατο δικαστήριο, εκδόθηκε βάσει του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος μετά την τροποποίηση των διατάξεών του το 2023.
Τι θα κρίνει το ΣτΕ
Η Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου θα εκδώσει απόφαση για τα φορολογικά τεκμήρια σε λίγους μήνες – πληροφορίες αναφέρουν μάλιστα πως λόγω της σοβαρότητας του θέματος η προσπάθεια του προέδρου του δικαστηρίου είναι η έκδοσή της να γίνει μέχρι το τέλος Ιουνίου.
Το ανώτατο δικαστήριο καλείται να κρίνει αν τα τεκμήρια φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, όπως ισχύουν σήμερα, είναι συνταγματικά ή όχι, και ειδικότερα να αποφασίσει πάνω σε πέντε άξονες που αποτελούν και το αντικείμενο αυτής της δίκης.
• Αν τα φορολογικά τεκμήρια αντίκεινται στις συνταγματικώς κατοχυρωμένες αρχές της φορολογικής ισότητας ενώπιον των δημόσιων βαρών και της αναλογικότητας, καθώς και στα συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα οικονομικής και επαγγελματικής ελευθερίας και πλήρους και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας.
• Αν επιβαρύνουν υπέρμετρα και κλονίζουν την οικονομική κατάσταση των ελεύθερων επαγγελματιών, παραβιάζοντας το προστατευόμενο από συνταγματικές και υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
• Αν σύμφωνα διδάγματα της κοινής πείρας θεσπίζονται με τον ανωτέρω τρόπο φορολόγησης εν τοις πράγμασι αμάχητα φορολογικά τεκμήρια, ιδίως εάν συνεκτιμηθεί ότι το θεσπιζόμενο ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα δεν είναι χαμηλό και δεν είναι ευχερής η δυνατότητα αντίκρουσής του.
• Αν είναι σύμφωνα τα φορολογικά τεκμήρια με την συνταγματική αρχή της νομιμότητας του φόρου ή εάν θεσπίζεται με αυτόν τον τρόπο κεφαλικός φόρος.
• Αν αντίκειται στη συνταγματικώς κατοχυρωμένη προστασία της μητρότητας και της νεότητας, διότι ο τρόπος αυτός φορολόγησης οδηγεί στην πράξη στην απαγόρευση της μερικής απασχόλησης από τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Παράλληλα από το Συμβούλιο της Επικρατείας θα κριθούν τόσο η νομιμότητα της απόφασης Πιτσιλή όσο και άλλα θέματα που σχετίζονται με τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, όπως για παράδειγμα το σύνθετο θέμα που αφορά χιλιάδες από αυτούς, μέχρι πότε επεκτείνεται ο φορολογικός έλεγχος καθώς και άλλα.
Οι κομμένοι μισθοί
Παράλληλα, στις 6 Ιουνίου, μία δεύτερη δίκη – και αυτή – με μεγάλο οικονομικό πρόσημο αναμένεται να διεξαχθεί μετά από αιτήματα δημοσιοϋπαλληλικών οργανώσεων οι οποίες ζητούν την επαναφορά του 13oυ και 14ου μισθού που έχουν περικοπεί τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας.
Το επιχείρημά τους είναι πως οι οικονομικές συνθήκες των χρόνων της ουσιαστικής πτώχευσης της χώρας έχουν παρέλθει και επιπλέον ότι στο πεδίο των υπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα οι κομμένοι μισθοί καταβάλλονται, δημιουργώντας συνθήκες ανίσης μεταχείρισης των δημόσιων υπαλλήλων.
Και αυτή η δίκη θα γίνει από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας λόγω του ό,τι αφορά χιλιάδες δικαιούχους, και αν τα αιτήματά τους γίνουν δεκτά ενδιαφέρει άμεσα, για το μεγάλο οικονομικό κόστος που θα παραχθεί, την οικονομική πολιτική της χώρας. Η απόφαση αυτή μάλιστα αναμένεται να εκδοθεί στις αρχές του 2026.
Εκτός όμως απο τους δημόσιους υπαλλήλους που διεκδικούν δικαστικά την επαναφορά των κομμένων μισθών, και οι ίδιοι οι δικαστές έχουν τις ίδιες διεκδικήσεις, τις οποίες υπερασπίζεται θερμά και η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων.
Προς τούτο, προσφυγές 49 δικαστικών εκδικάστηκαν ήδη από το Ειδικό Δικαστήριο που προβλέπεται να δικάζει οικονομικά αιτήματα των δικαστών, το λεγόμενο κοινώς Μισθοδικείο.
Επαναφορά
Η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων μάλιστα, που ξεκίνησε δημόσια την υποστήριξη του αιτήματος επαναφοράς των κομμένων μισθών, όχι μόνο για τους δικαστές, αλλά για το σύνολο των εργαζομένων στο Δημόσιο, επιχειρηματολογεί την επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι ο δικαιολογητικός λόγος της κατάργησης των επιδομάτων εορτών και αδείας πρέπει να θεωρηθεί ότι έχει εκλείψει μετά την είσοδο της χώρας στη λεγόμενη «μεταμνημονιακή εποχή».
Στο Ειδικό Δικαστήριο που εκδίκασε τις προσφυγές των δικαστών πρόεδρος είναι ο αντιπρόεδρος του ΣτΕ Κωνσταντίνος Κουσούλης και μέλη ανώτατοι δικαστικοί, πανεπιστημιακοί και δικηγόροι. Πάντως, το ΣτΕ τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει ρότα και είναι φειδωλό στην έκδοση αποφάσεων που δημιουργούν μεγάλο δημοσιονομικό κόστος.
