Η αναφορά του συναδέλφου Λάμπρου Σταυρόπουλου στον ηθικό και βίαιο θάνατο του Νίκου Πλουμπίδη («Βήμα», 20/8) ξανάφερε στη μνήμη τα πρώτα μου βήματα στη δημοσιογραφία πριν 70 χρόνια. Μόλις είχε τότε αρχίσει η περίοδος ως δόκιμου συντάκτη του «Βήματος» και ο σεβαστός διευθυντής του, αείμνηστος Γεώργιος Συριώτης, μου ζήτησε να δοκιμαστώ σε ένα άλμα: την παρακολούθηση και καθημερινή συμπύκνωση των πρακτικών της δίκης του Νίκου Πλουμπίδη από το έκτακτο στρατοδικείο (μόλις είχε λήξει ο εμφύλιος της νόμιμης κυβέρνησης με το ΚΚΕ, ευτυχώς το τελευταίο είχε ηττηθεί και έτσι γλίτωσε η χώρα μας από την ένταξή της στο υπό την ηγεμονία της Σοβιετικής Ενωσης κομμουνιστικό μπλοκ). Ο Πλουμπίδης, επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ στην Ελλάδα, τελικά συνελήφθη από τις αρχές της νόμιμης κυβέρνησης και παραπέμφθηκε στο έκτακτο στρατοδικείο για να δικασθεί για εσχάτη προδοσία.
Ως ένας των πρακτικογράφων αυτής της πολύκροτης δίκης γνώρισα από κοντά την τραγική αυτή φυσιογνωμία. Η μεν νόμιμη κοινοβουλευτική κυβέρνηση να τον έχει παραπέμψει για να δικασθεί ως προδότης καθώς δραστηριοποιείτο ως εκπρόσωπος του ΚΚΕ μεταξύ άλλων στην απόσπαση των εδαφών της Μακεδονίας υπέρ της κομμουνιστικής Γιουγκοσλαβίας του Τίτο. Και το ΚΚΕ, και ειδικά ο γενικός του γραμματέας Νίκος Ζαχαριάδης, να θεωρεί τον Πλουμπίδη προδότη του κόμματος, συνεργαζόμενο με την κυβέρνηση των Αθηνών και με τους Αμερικανούς.
Η εικόνα του, που παραμένει άσβεστη στη μνήμη μου, ήταν ενός μεσήλικα φυματικού με πυκνό μαύρο μουστάκι και λευκό κοστούμι με μαύρη γραβάτα στην έδρα του κατηγορουμένου. Για τους δικάζοντες και τη νόμιμη κυβέρνηση ήταν ένοχος εσχάτης προδοσίας και συνεπώς ανάξιος κάθε συμπάθειας. Ομως ταυτόχρονα εθεωρείτο προδότης και από το κόμμα του, υπέρ του οποίου συνωμοτούσε, αλλά εκείνο, και συγκεκριμένα ο γενικός γραμματέας του Νίκος Ζαχαριάδης, χαρακτήριζε τον Πλουμπίδη συνεργάτη της δεξιάς κυβέρνησης και των Αμερικανών.
Ο Πλουμπίδης, μολονότι συκοφαντούμενος από το κόμμα του, παρέμενε πιστός σε αυτό και θεωρούσε ότι αυτό θα έχει κάποιους λόγους που δικαιολογούν αυτή τη στάση του. Με παρέλαση μαρτύρων κατηγορίας, απομονωμένος, καρτερικός, τον θυμάμαι χλωμό με καταφανή τη φυματίωση και πεισματικά πιστό στο κόμμα. Δεν θυμάμαι να προσήλθε κανείς για υπεράσπισή του και ο μόνος ίσως που του έλεγε καλημέρα ήμουν εγώ, μολονότι εκείνος με αντιμετώπιζε με απόλυτη δυσπιστία.
Καταδικάστηκε σε θάνατο και η εκτέλεσή του έγινε στο Δαφνί στις 14 Αυγούστου 1954. Και μολονότι το κόμμα του τον είχε αποκηρύξει δημόσια ως όργανο της Ασφάλειας και προδότη, εκείνος, πριν τον εκτελέσουν, βροντοφώναξε: «Ζήτω το ΚΚΕ! Αφήνω ένα τίμιο όνομα στο παιδί μου».
Το ΚΚΕ αμφισβήτησε ακόμη και το γεγονός της εκτέλεσής του, μολονότι δημοσιεύθηκε ακόμα και φωτογραφία της σορού του. Σε επίσημη ανακοίνωσή του το ΚΚΕ ισχυρίστηκε ότι «ο Πλουμπίδης δεν πέθανε αλλά μεταφέρθηκε στην Αμερική, όπου γεμίζει τις μέρες και τις τσέπες του με το πικρό αντίτιμο της προδοσίας του». Σύμφωνα με την παράδοση του κόμματος αποκαταστάθηκε αργότερα ως ήρωας αγωνιστής, όπως άλλωστε και ο κατήγορός του Νίκος Ζαχαριάδης που είχε αποβληθεί και αυτός αργότερα από το κόμμα για να οδηγηθεί τελικά στην αυτοκτονία.
