Αυξήσεις, αναδρομικά, 13η σύνταξη, μειώσεις εισφορών και άλλες παροχές επανέρχονται – μετ’ επιτάσεως – στην ημερήσια διάταξη, καθώς εισερχόμεθα στην «τελική ευθεία» προ των εκλογών της 21ης Μαΐου.

Πάροχοι είναι τα δύο μεγάλα κόμματα-διεκδικητές της εξουσίας μετά τις επερχόμενες εκλογές. Αποδέκτες οι 2.500.000 συνταξιούχοι που αποτελούν – ίσως – τη σημαντικότερη ομάδα ψηφοφόρων, το βάρος της οποίας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το εκλογικό αποτέλεσμα.

Μπορεί τα προγράμματα των δύο μεγάλων κομμάτων – Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ – να μην έχουν ακόμη διαμορφωθεί, ωστόσο οι διάσπαρτες δηλώσεις κορυφαίων στελεχών τους δίνουν τον τόνο των προεκλογικών δεσμεύσεων που θα αναληφθούν απέναντι στους συνταξιούχους.

Αγοραστική αξία

Ηδη και από τις δύο πλευρές διατυπώνεται η θέση για «σταθερές αυξήσεις» στις συντάξεις, οι οποίες θα οδηγήσουν στη βελτίωση του εισοδήματος των συνταξιούχων, σε μια εποχή με υψηλό πληθωρισμό που μειώνει σημαντικά την αγοραστική αξία των συντάξεων.

Σαφής υπόσχεση έχει διατυπωθεί από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ για την επιστροφή – σε δόσεις – των αναδρομικών σε όλους τους συνταξιούχους, ενώ η Νέα Δημοκρατία δεν έχει, επισήμως, απαντήσει στο θέμα αυτό, παρότι ανεπίσημα αφήνει να διαρρεύσει ότι εξετάζει «ευνοϊκή πολιτική λύση για όλους τους συνταξιούχους».

Το «καλάθι» των παροχών του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφώς πιο… ξεκάθαρο. Οι μέχρι τώρα δηλώσεις στελεχών της αντιπολίτευσης μιλούν για «σαφείς και κοστολογημένες δεσμεύσεις». Δηλαδή για «την επαναχορήγηση της 13ης σύνταξης, την επιστροφή των αναδρομικών σε τρεις ετήσιες δόσεις, την αποκατάσταση της αδικίας της προσωπικής διαφοράς και την αύξηση του αφορολογήτου για τους συνταξιούχους στα 10.000 ευρώ».

Τα μέτρα

Οι δεσμεύεις της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ με ορίζοντα την τετραετία αναμένεται να επισημοποιηθούν το επόμενο διάστημα με την ανακοίνωση των προγραμμάτων διακυβέρνησης της χώρας.

Ωστόσο τα μέτρα που είναι ήδη γνωστά αφορούν τα εξής:

  • Τη «μόνιμη» αύξηση των συντάξεων – στο τέλος κάθε έτους -, με τη λειτουργία του μηχανισμού ο οποίος θα προσδιορίζει το ύψος των αυξήσεων. Ετσι στις αρχές του 2024 αναμένεται νέα αύξηση των συντάξεων κατά 3,4%, ενώ ενδέχεται να προκύψει – συμπληρωματικά – επιπλέον αύξηση 0,3% λόγω απόκλισης των στοιχείων του 2022. Η  διορθωτική αύξηση θα καθοριστεί μετά το καλοκαίρι με βάση τα τελικά στοιχεία για την πορεία της οικονομίας που θα επικυρωθούν από τη Eurostat.

Αθροιστικά οι δύο αυτές αυξήσεις θα φθάσουν λίγο χαμηλότερα από το 4%, ενώ η απόδοσή τους στους συνταξιούχους προσδιορίζεται γύρω στον Ιανουάριο – Φεβρουάριο του 2024. Ο μηχανισμός που προβλέπεται στον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση) ορίζει πως η αύξηση διαμορφώνεται ως εξής: είναι το μισό (50%) του αθροίσματος δύο μεγεθών (πληθωρισμός + αύξηση του ΑΕΠ). Τα στοιχεία αυτά θα προσδιορίσουν και τη νέα αύξηση του 2024.

  • Την Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης. Προωθείται η μείωση του ποσοστού παρακράτησης της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης η οποία χρηματοδοτεί τον λογαριασμό ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών), στον οποίο υπολογίζεται ότι έχουν συγκεντρωθεί περί τα 30 δισ. ευρώ. Η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης επιβλήθηκε το 2010 (καταβάλλεται στον λογαριασμό του ΑΚΑΓΕ) με σκοπό την κάλυψη ελλειμμάτων των κλάδων κύριας σύνταξης φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Η εν λόγω εισφορά επιβάλλεται σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14%.
  • Τη χορήγηση σε όλους τους συνταξιούχους των αναδρομικών που αφορούν τις περικοπές σε δώρα και επικουρικές συντάξεις για το ενδεκάμηνο Ιούνιος 2015 έως Μάιος 2016. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευθεί ότι θα επιστρέψει τα ποσά αυτά σε τρεις ετήσιες δόσεις, ενώ η Νέα Δημοκρατία δεν έχει λάβει σαφή θέση. Η κυβέρνηση εξετάζει την υιοθέτηση «πολιτικής λύσης» για την απόδοση των αναδρομικών σε όλους και όχι μόνο σε όσους έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη, αλλά μέχρι ώρας πολλά κυβερνητικά στελέχη αποκλείουν τη συγκεκριμένη λύση επικαλούμενα το υψηλό κόστος μιας τέτοιας απόφασης, καθώς κοστίζει περί τα 2,5 δισ. ευρώ.