Τις ενεργειακές λεωφόρους Ευρώπης – Ανατολικής Μεσογείου επιδιώκουν να χτίσουν Βρυξέλλες και Ιερουσαλήμ. Κόμβοι σε αυτές τις διαδρομές φιλοδοξούν να καταστούν η Ελλάδα και η Κύπρος.

Με την Αθήνα να αναλαμβάνει πιο σαφείς και φανερές πρωτοβουλίες, όπως η Διακυβερνητική Συμφωνία που υπέγραψαν πριν από τις γιορτές ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης και ο υπουργός Υποδομών και Ενέργειας του Ισραήλ Ελι Κοέν.

Η συνάντηση των δύο υπουργών και η υπογραφή της συμφωνίας έλαβαν χώρα στην Αθήνα στις 23 Δεκεμβρίου 2024 στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αλλά οι συζητήσεις έγιναν πιο στοχευμένες κατά τη διάρκεια συναντήσεων που είχε ο ισραηλινός υπουργός στην πρεσβεία της χώρας του στην Ελλάδα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ Μάνο Μανουσάκη και της ΔΕΠΑ Εμπορίας Κωνσταντίνο Ξιφαρά.

Επιτάχυνση

Το Ισραήλ αναζητεί τη θωράκιση της ενεργειακής του ασφάλειας και για τον λόγο αυτόν επιδιώκει την επιτάχυνση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector. Πρόκειται για το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ που τρέχει ο ΑΔΜΗΕ.

Το τμήμα Κύπρος – Ισραήλ είναι σε φάση ωρίμανσης. Η ολοκλήρωση του Great Sea Interconnector αφενός άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, ενώ ταυτόχρονα θα παρέχει άλλη μία ασφαλή ενεργειακή πηγή για το Ισραήλ.

Οι ΑΠΕ της Ελλάδας θα παρέχουν καθαρή ηλεκτρική ενέργεια στις δύο χώρες και ανταγωνιστικό ενεργειακό μείγμα.

Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης βρίσκεται στη φάση της εισόδου επενδυτών στην εταιρεία Great Sea Interconnector, ενώ στο κατασκευαστικό σκέλος στο πρώτο τμήμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου προχωρεί με τη διενέργεια των μελετών βυθού και την κατασκευή του καλωδίου στο εργοστάσιο παραγωγής της Nexans.

Σε ό,τι αφορά τους επενδυτές οι πληροφορίες αναφέρουν ότι είναι πολύ κοντά η τοποθέτηση του fund Meridiam και επιπροσθέτως ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και για την είσοδο κεφαλαίων από τις ΗΠΑ, τα ΗΑΕ αλλά και το Ισραήλ.

Επαναφορά

Σύμφωνα με πληροφορίες από τη συνάντηση, προκύπτει και η προσπάθεια επαναφοράς στο προσκήνιο του έργου μεταφοράς φυσικού αερίου και, πιο συγκεκριμένα, του αγωγού EastMed.

Αν όχι με την εκδοχή που σχεδιάζεται από την κοινοπραξία των ΔΕΠΑ Εμπορίας και Edison (IGI Poseidon) και αυτή είναι η διαδρομή Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας – Ιταλίας, τότε με μια πιο σύντομη version.

Πηγές αναφέρουν ότι στο τραπέζι έχει πέσει η ανάπτυξη ενός αγωγού από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ στην Κύπρο και από το νησί της Αφροδίτης στη συνέχεια η μεταφορά να γίνεται με πλοία μεταφοράς LNG.

Το σενάριο αυτό φέρνει στις μνήμες πρόταση προ ετών που είχε καταθέσει η Energean, η οποία δραστηριοποιείται στο upstream και την εμπορία αερίου στο Ισραήλ.

Αν και οι εξελίξεις για τον διάδρομο μεταφοράς φυσικού αερίου είναι πολύ μακρινές, αναφέρουν πηγές, εν τούτοις η επαναφορά των συζητήσεων αποτελεί ένα θετικό γεγονός για τις εμπλεκόμενες χώρες αλλά και για την προσπάθεια της Ευρώπης να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της πηγές.

Στόχος ο οποίος γίνεται ιδιαίτερα επίκαιρος μετά και τη διακοπή της διέλευσης του ρωσικού φυσικού αερίου από το σύστημα των αγωγών της Ουκρανίας.

Οι συναντήσεις του ισραηλινού υπουργού Ενέργειας στην Αθήνα έρχονται σε μία περίοδο κατά την οποία η γεωπολιτική σκακιέρα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής στήνεται ξανά. Η ενέργεια παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό το παιχνίδι διπλωματικής ισχύος.

Η Ελλάδα, αναφέρουν αναλυτές, έχει μία σημαντική ευκαιρία να παίξει έναν ισχυρό ρόλο σε αυτό το νέο τοπίο.

Ιδίως με το έργο του Great Sea Interconnector που είναι σε πιο προχωρημένο και ώριμο στάδιο επιδιώκει να τοποθετηθεί στο ενεργειακό πεδίο της Ανατολικής Μεσογείου. Με διπλωματικά εφόδια… τα δίκτυα αλλά και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Επιπροσθέτως η επιστροφή στο τραπέζι του EastMed αποτελεί κι ένα ισχυρό διπλωματικό χαρτί απέναντι σε πιθανές διεκδικήσεις χωρών και άλλων παραγόντων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.