Μάχη για να μη γίνει μουσείο το Κέντρο της Αθήνας θα δώσουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) πολίτες που ζουν στη σκιά της Ακρόπολης. Διότι το success story της πρωτεύουσας στον τουρισμό έχει και παράπλευρες απώλειες, όταν επιτυγχάνεται δίχως να έχουν τεθεί όρια και προϋποθέσεις.

Η ολιγωρία της Πολιτείας να λάβει μέτρα για τον έλεγχο της τουριστικής «έκρηξης» έχει οδηγήσει στην ανεξέλεγκτη αύξηση, με ταχείς ρυθμούς, του αριθμού τεράστιων ξενοδοχειακών μονάδων, οι οποίες αλλάζουν τις ισορροπίες, ασκώντας ασφυκτική πίεση στους ελάχιστους πλέον κατοίκους που δεν έχουν ακόμη εγκαταλείψει τη γειτονιά τους ενώ περνά σε δεύτερη μοίρα η προστασία και η ανάδειξη της Ακρόπολης και του περιβάλλοντος χώρου.

Η τουριστική άνθηση έχει μετατρέψει την Αθήνα σε ένα απέραντο ξενοδοχείο, με 3.047 μικρές και μεγάλες τουριστικές επιχειρήσεις αλλά και πληθώρα διαμερισμάτων Airbnb τα οποία καλύπτουν περίπου το 43% των κλινών στον κεντρικό τομέα της πρωτεύουσας. Ετσι, κάτοικοι από την περιοχή Κουκακίου – Μακρυγιάννη που δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στη νέα καθημερινότητα, μαζί με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), προσέφυγαν στο ΣτΕ, ως μια ύστατη προσπάθεια να βάλουν «φρένο» στην ολική και οριστική αλλοίωση της φυσιογνωμίας του ιστορικού Κέντρου και να διατηρήσουν την πόλη ζωντανή.

Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά η αρχιτέκτων – πολεοδόμος κυρία Ειρήνη Φρεζάδου, κάτοικος της περιοχής και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΛΛΕΤ, παρατηρείται μια επικίνδυνη υπέρβαση της φέρουσας τουριστικής ικανότητας της συγκεκριμένης περιοχής, η οποία «θίγει τους κατοίκους, μέσω της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στο οποίο κατοικούμε και της «εκδίωξής» μας από αυτό, λόγω της αδυναμίας μας να καλύψουμε σε επίπεδο γειτονιάς τις καθημερινές μας ανάγκες, αλλά και το ίδιο το δημόσιο συμφέρον, στον βαθμό που περνά σε δεύτερη μοίρα η προστασία της Ακρόπολης».

Τα επιτρεπόμενα ύψη

Γι’ αυτό οι κάτοικοι ζητούν από το ΣτΕ ακύρωση του προεδρικού διατάγματος (ΠΔ) με το οποίο ορίστηκαν μόνο τα ανώτατα επιτρεπόμενα ύψη στην περιοχή Μακρυγιάννη – Κουκάκι, χωρίς να καθοριστούν οι όροι δόμησης, οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης και δραστηριότητες (ΦΕΚ 111/Δ΄/10.03.2022), καθώς και της απόφασης του υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) με την οποία εγκρίνεται η μερική διατήρηση αρχαιοτήτων στο πλαίσιο ανέγερσης επταώροφης ξενοδοχειακής μονάδας πέντε αστέρων καθώς και η αποκατάσταση διώροφου διατηρητέου κτιρίου με προσθήκη ορόφου στο Κουκάκι.

Ως βασικός λόγος ακύρωσης προβάλλεται το γεγονός ότι δεν έχει γίνει μελέτη για τη φέρουσα τουριστική ικανότητα περιοχής γύρω από τον Ιερό Βράχο.

Ειδικότερα, για το επταώροφο ξενοδοχείο (δόμηση 4.809 τ.μ. και ύψος 25,65 μ. μαζί με την απόληξη κλιμακοστασίου και ανελκυστήρων), οι προσφεύγοντες επισημαίνουν ότι, αν και χορηγήθηκε άδεια έπειτα από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) με υποχρέωση μερικής διατήρησης αρχαιοτήτων, δεν έχουν πραγματοποιηθεί εκτεταμένες ανασκαφικές εργασίες σε ολόκληρη την έκταση του οικοπέδου, παρά μόνο στο μισό, ενώ στην απόφαση του ΥΠΠΟ δεν φαίνεται να έχουν συνεκτιμηθεί η εγγύτητα του σημείου της υλοποίησης των εργασιών με τον Ιερό Βράχο και η οπτική επαφή του ξενοδοχείου από και προς αυτόν.

Σχέδιο χρήσεων γης

Η τουριστική εκμετάλλευση της περιοχής γίνεται χωρίς να έχει εξεταστεί προηγουμένως ο μέγιστος αριθμός τουριστών που μπορεί να φιλοξενήσει η Αθήνα, δίχως να προκληθεί καταστροφή του φυσικού, οικονομικού και κοινωνικού-πολιτιστικού περιβάλλοντος και πτώση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες. Η οικιστική χρήση της γειτονιάς Μακρυγιάννη – Κουκάκι, όπως αναφέρει η κυρία Φρεζάδου, τείνει να εξαφανιστεί, καθώς και όλες οι υποστηρικτικές χρήσεις (παντοπωλεία, κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, σουπερμάρκετ).

«Ο,τι κλείνει στα ισόγεια των κτιρίων, την επόμενη μέρα στη θέση του ανοίγει εστιατόριο, μπαρ ή καφετέρια. Είναι απαραίτητο ένα σχέδιο χρήσεων γης ώστε όλα να είναι προσεκτικά καθορισμένα για να μην καταντήσουμε μια «Disneyland τουριστούπολη». Πανέμορφα διατηρητέα κτίρια καταρρέουν. Θα μπορούσαν να δώσουν κίνητρα ώστε να μετατραπούν σε ξενώνες-μπουτίκ».

Εξάντληση ορίων

Η πολεοδομική πίεση που ασκείται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή ως συνέπεια του ανεξέλεγκτου υπερτουρισμού και της απουσίας προστατευτικού θεσμικού πλαισίου γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρη με τη… γλώσσα των αριθμών. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 100.000 τουριστικά λεωφορεία ετησίως μεταφέρουν περίπου 3.000.000 επισκέπτες στον Ιερό Βράχο, διασχίζοντας την περιοχή (και δη τις οδούς Ροβέρτου Γκάλι και Μισαραλιώτου) και 2.000.000 στο Μουσείο Ακρόπολης, δημιουργώντας κυκλοφοριακή ασφυξία και ηχητική και περιβαλλοντική ρύπανση.

«Βρισκόμαστε στη δίνη του κυκλώνα, 24 ώρες το 24ωρο. Ολη η κίνηση περνά από δύο δρόμους. Αυτό που γίνεται στην περιοχή γύρω από την Ακρόπολη δεν συμβαίνει σε καμία άλλη ευρωπαϊκή πόλη. Στη Βαρκελώνη έχουν ληφθεί σοβαρά μέτρα για τον υπερτουρισμό, στη Ρώμη πρέπει να περπατήσεις χιλιόμετρα, διότι τα τουριστικά λεωφορεία δεν μπορούν να εισέλθουν στο ιστορικό κέντρο. Σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις τίθενται για τα τουριστικά οχήματα όρια παραμονής και επιβάλλονται πρόστιμα εάν τα ξεπεράσουν» υπογραμμίζει η κυρία Φρεζάδου.

Επίσης, μόνο στην περιοχή του Μουσείου της Ακρόπολης υφίστανται 1.374 τουριστικές επιχειρήσεις, εκ των 3.047 που λειτουργούν στο Κέντρο. Μάλιστα, εντός του 2023 και του 2024 αναμένεται να προστεθούν περισσότερες, δεδομένου ότι από το 2018 έως σήμερα έχουν εκδοθεί άλλες 102 οικοδομικές άδειες για ξενοδοχεία στην περιοχή της Αθήνας.

Κ. Μπακογιάννης: «Διατήρηση ισορροπίας»

Υπέρ της διατήρησης μιας ισορροπίας στον δημόσιο χώρο έχει ταχθεί, πολλές φορές, με δηλώσεις του ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Κώστας Μπακογιάννης. Οπως έχει επισημάνει, «το Κέντρο δεν πρέπει να γίνει μια τουριστική Disneyland, το Κέντρο είναι ο μόνιμος κάτοικος και οι μεικτές χρήσεις». Μάλιστα, μιλώντας στο «Βήμα» επεσήμανε ότι υπάρχει πλέον ευρεία συναίνεση για την ανάγκη διατήρησης των μεικτών χρήσεων τόσο από την κοινωνία των πολιτών όσο και από τους εμπόρους, τους ξενοδόχους κ.λπ.
Πριν λίγες ημέρες μάλιστα, ο κ. Μπακογιάννης παρευρέθη στη συνεδρίαση των μελών του νέου διοικητικού συμβουλίου του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών και συμφώνησαν κατ’ αρχάς σε ένα τρίπτυχο άμεσων παρεμβάσεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η υλοποίηση νέας μεγάλης έρευνας που θα καταγράψει αναλυτικά τις χρήσεις γης σε συγκεκριμένες περιοχές της Αθήνας με στόχο την αποφυγή μετατροπής της πόλης σε ένα απέραντο καφενείο. Παράλληλα, ο δήμαρχος Αθηναίων στηρίζει την ανάγκη μιας ρυθμιστικής παρέμβασης για το Airbnb στην πόλη.