Εξις, δευτέρα φύσις! Τι κι αν θα επιστρέψει σχεδόν όλη του την περιουσία «πίσω στην κοινωνία», όπως έχει επανειλημμένως διακηρύξει; Η Microsoft, η «μυθική» εταιρεία που ίδρυσε και διηύθυνε ο Μπιλ Γκέιτς μέχρι να γίνει «αρχιτέκτονας λογισμικού» και λίγο αργότερα αποτραβηχτεί τελείως για να ασχοληθεί με το φιλανθρωπικό του έργο, έχει αναγάγει τη φοροδιαφυγή σε επιστήμη – όχι μόνο αυτή, όλοι οι «γίγαντες των νέων τεχνολογιών» είναι αλήθεια. Πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε σημεία και τέρατα για τη Microsoft, που γλιτώνει φόρους δισεκατομμυρίων δολαρίων χάρη σε μια πολυδαίδαλη διαδικασία μεταφοράς κερδών από θυγατρική σε θυγατρική και από χώρα σε χώρα, την οποία επινόησαν πολυμήχανοι λογιστές και ευνοούν προκλητικά οι κυβερνήσεις και ανερυθρίαστα οι πολιτικοί.
30% στους μετόχους, 3% στην Εφορία
«Κλέβει δηλαδή η Microsoft τους πλούσιους για να τα δώσει στους φτωχούς;» θα αναρωτιόταν κανείς κρίνοντας από τις ευαισθησίες και τη δράση του ιδρυτή της. Δεν συμβαίνει αυτό. Κλέβει τους συνεπείς φορολογούμενους αδιακρίτως εισοδήματος, για να τα δώσει στους κατά τεκμήριο πλούσιους μετόχους της. Εντάξει, εισπράττει και ο ζάπλουτος δημιουργός του ομίλου που όντως, μέσω του Ιδρύματος Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς, χρηματοδοτεί υγειονομικά και εκπαιδευτικά προγράμματα που σώζουν εκατομμύρια ζωές στην Αφρική. Αλλά δεν είναι αυτή ακριβώς η φορολογική «φιλοσοφία» της επιχείρησης.
«Σε πολλές περιπτώσεις, η Microsoft δεν έχει πληρώσει φόρο τα τελευταία χρόνια μεταφέροντας κέρδη σε εταιρείες που εδρεύουν στις Βερμούδες και σε άλλους φορολογικούς παραδείσους» ανέφερε το Κέντρο Ερευνας για την Εταιρική Φορολογική Ευθύνη (CICTAR), μια ανεξάρτητη εταιρεία ερευνών που εδρεύει στην Αυστραλία. «Η Microsoft επαίρεται ότι διανέμει στους μετόχους της άνω του 30% των κερδών της. Ωστόσο, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Αυστραλία ή στη Νέα Ζηλανδία η εταιρεία πληρώνει φόρους της τάξεως του 3% έως 4% των κερδών της μόνο» τονίζει ο αναλυτής του Κέντρου Τζέισον Γουόρντ.
«Δεν είναι πειστικά τα τόσο φτωχά οικονομικά αποτελέσματα που ανακοινώνουν τόσο ευημερούσες αγορές. Ο συναγερμός της φοροδιαφυγής ηχεί εκκωφαντικά. Η Microsoft στερεί δισεκατομμύρια δολάρια από τον δημόσιο τομέα χωρών στις οποίες δραστηριοποιείται. Μιλάμε για δημόσια έσοδα που τόσο χρειάζονται οι κοινωνίες αυτές και τα οποία στερούνται, παρά το ότι η συγκεκριμένη εταιρεία συγκαταλέγεται μεταξύ των βασικών προμηθευτών των κυβερνήσεων των συγκεκριμένων χωρών» εξηγεί ο Γουόρντ.
15 δολάρια για κέρδη 2,4 δισ. δολαρίων
Είναι, όντως, κραυγαλέα η πρόκληση έναντι των φορολογουμένων: με δικά τους χρήματα οι κυβερνήσεις αναθέτουν στη Microsoft έργα για τα οποία η ίδια δεν πληρώνει φόρους. Σύμφωνα με τη μελέτη, η Microsoft Global Finance, μια ιρλανδική θυγατρική που έχει μεταφέρει τη φορολογική της έδρα στις Βερμούδες, συγκέντρωσε επενδύσεις άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων και, παρά τα λειτουργικά κέρδη 2,4 δισ. δολαρίων που εμφάνισε, δεν πλήρωσε κανέναν φόρο το 2020 στην κυβέρνηση του Δουβλίνου. To CICTAR αναφέρει επίσης το παράδειγμα της Microsoft Singapore Holdings που ανακοίνωσε το 2020 κέρδη 22,4 δισ. δολαρίων προερχόμενα από μερίσματα. Για τα κέρδη αυτά επιβαρύνθηκε φορολογικά με… 15 δολάρια.
Εχει πολύ ισχυρές «πλάτες»
Τα τελευταία πέντε χρόνια η Microsoft έχει υπογράψει δημόσιες συμβάσεις τουλάχιστον 3,3 δισ. δολαρίων στη Βρετανία, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Αυστραλία και στον Καναδά, βάσει της μελέτης.
Το Κέντρο Ερευνας για την Εταιρική Φορολογική Ευθύνη επισημαίνει ότι οι πρακτικές της Microsoft βρίσκονται υπό έρευνα από τις φορολογικές αρχές των ΗΠΑ και άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας.
Και ότι περισσότερα από το 80% του συνόλου των κερδών της διεθνώς «περνούν» από το Πουέρτο Ρίκο και την Ιρλανδία. Και η ίδια η Microsoft στην ετήσια έκθεσή της για το 2021 δεν έκρυψε εξάλλου ότι «τα οικονομικά έτη 2021 και 2020 τα ξένα περιφερειακά κέντρα λειτουργίας μας στην Ιρλανδία και στο Πουέρτο Ρίκο, τα οποία φορολογούνται με συντελεστές χαμηλότερους από τους συντελεστές των ΗΠΑ, απέφεραν αντίστοιχα το 82% και το 86% της συνολικής προ φόρων κερδοφορίας μας».
Το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) ήρθε σε επαφή με τους συντάκτες της αναφοράς και αυτοί το πληροφόρησαν ότι η Microsoft τούς διαβεβαίωσε πως «σέβεται όλους τους τοπικούς νόμους και κανονισμούς στις χώρες όπου δραστηριοποιείται». Μα εκεί ακριβώς εντοπίζεται το πρόβλημα: στο ότι η εταιρεία έχει πολύ ισχυρές «πλάτες».
$427 δισ. ετησίως χάνουν οι εθνικές κυβερνήσεις
Η ανά την υφήλιο φοροδιαφυγή των επιχειρήσεων και των ιδιωτών κοστίζει κάθε χρόνο $427 δισ. στις εθνικές κυβερνήσεις, κατά τους υπολογισμούς της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Tax Justice Network. Η Οργάνωση έβαλε στο μικροσκόπιο μία προς μία τις χώρες και τις κυβερνήσεις και έναν προς έναν τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους με διεθνή παρουσία ξεκινώντας από το έτος 2016. Για τους ιδιώτες φορολογούμενους οι υπολογισμοί της βασίζονται σε τραπεζικές καταθέσεις και άλλα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών από το 2018. Τα 427 δισ. δολάρια της παγκόσμιας φοροδιαφυγής αντιστοιχούν στις ετήσιες αποδοχές 34 εκατομμυρίων νοσηλευτών, σημειώνει η Tax Justice Network, εν καιρώ πανδημίας και μεγάλων ελλείψεων νοσηλευτικού προσωπικού. Από το συνολικό ποσό τα 245 δισ. δολάρια αντιστοιχούν στη φοροδιαφυγή των επιχειρήσεων και τα 182 δισ. στη φοροδιαφυγή των φυσικών προσώπων.
Οσο για τις χώρες, όσο πιο πλούσιες είναι τόσο περισσότερα διαφυγόντα (λόγω φοροδιαφυγής) έσοδα έχουν. Η Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ και Καναδάς) χάνει έσοδα 95 δισ. δολ. ετησίως, ενώ η Ευρώπη χάνει 184 δισ. ετησίως. Πρόκειται για ποσά που αντιστοιχούν στο 4,7% του προϋπολογισμού της Βόρειας Αμερικής και στο 12,6% του προϋπολογισμού της Ευρώπης για την Υγεία. Οι απώλειες πόρων εξαιτίας της φοροδιαφυγής για τη Λατινική Αμερική και την Αφρική είναι μικρότερες σε απόλυτους αριθμούς. Η αντιστοιχία όμως με τους προϋπολογισμούς για την Υγεία είναι 20,4% σε ό,τι αφορά τη Λατινική Αμερική και 52,5% σε ό,τι αφορά την Αφρική.
Η «λεία» των ανά την υφήλιο φοροφυγάδων διοχετεύεται κατά 16,5% συνολικά στα νησιά Καϊμάν (υπεράκτια κτήση της Βρετανίας). Κατά 10% διοχετεύεται στην ίδια τη Βρετανία (τα νησιά της Μάγχης είναι σπουδαίοι φορολογικοί παράδεισοι ως γνωστόν), ενώ κατά 8,5% διοχετεύεται στην Ολλανδία, κατά 6,5% στο Λουξεμβούργο και κατά 5,53% στις ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι η αμερικανική Πολιτεία του Ντελαγουέρ, ιδιαίτερη πατρίδα του πλανητάρχη Τζο Μπάιντεν, είναι ένας εκ των κορυφαίων φορολογικών παραδείσων του πλανήτη.
