Την επιστροφή επιπλέον 50.000 νέων που έφυγαν στο εξωτερικό κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης έχει θέσει ως στόχο η κυβέρνηση έως το 2027, αφενός υιοθετώντας οικονομικά κίνητρα για τη μετεγκατάσταση και αφετέρου επιστρατεύοντας μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες προσφέρουν θέσεις υψηλής ειδίκευσης με ικανοποιητικές αμοιβές.
Ηδη από το 2019 έχει καταγραφεί ένα αυξημένο κύμα επιστροφής και επαναπατρισμού των νέων, με έξι στους δέκα να επιλέγουν και να εμπιστεύονται την Ελλάδα για τη συνέχεια του επαγγελματικού αλλά και του προσωπικού βίου τους. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι έως το 2024 είχαν επιστρέψει 350.000 από τους περίπου 600.000 νέους (ή 680.000 κατά την Τράπεζα της Ελλάδος) που έφυγαν στο εξωτερικό την περίοδο 2010-2021.
Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και της Kapa Research, ο πρωταρχικός λόγος για την επιστροφή τους δεν ήταν οι επαγγελματικές και οικονομικές προοπτικές, αλλά προσωπικοί και οικογενειακοί λόγοι.
Παρά ταύτα, η θετική πορεία της χώρας λειτούργησε ως έξτρα κίνητρο επαναπατρισμού για ένα σημαντικό ποσοστό. Το 38% σημείωσε πως η βελτίωση της ελληνικής οικονομίας επηρέασε πάρα πολύ ή αρκετά την απόφασή τους να επιστρέψουν, ενώ το 23% δήλωσε ότι η εύρεση θέσης εργασίας στην Ελλάδα με αντίστοιχες αποδοχές και προοπτικές με το εξωτερικό διαδραμάτισε πάρα πολύ ή αρκετά σημαντικό ρόλο.
Πάντως, προς την κατεύθυνση αυτή η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μέτρα-κίνητρα για να διευκολύνει όσους επιθυμούν να επιστρέψουν, με σημαντικότερο αυτό που προβλέπει την έκπτωση κατά 50% επί του εισοδήματός τους για τα πρώτα επτά έτη. Αφορά τα φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.
Ταυτοχρόνως, μέσω του προγράμματος «BrainReGain – Ελληνισμός Εν Δράσει», πραγματοποιούνται εκδηλώσεις σε ευρωπαϊκές πόλεις προκειμένου να ενημερωθούν οι Ελληνες του εξωτερικού για τις δυνατότητες και τα κίνητρα επιστροφής, ενώ μεγάλος αριθμός ελληνικών εταιρειών προσφέρουν θέσεις εργασίας ώστε να προσελκύσουν ταλέντα από το εξωτερικό.
Στις εκδηλώσεις πραγματοποιούνται επί τόπου συνεντεύξεις και υποβάλλονται βιογραφικά από τους ενδιαφερομένους. Ηδη έχουν πραγματοποιηθεί στο Αμστερνταμ και στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας, ενώ στις 29 Μαρτίου θα ακολουθήσει νέα εκδήλωση στο Λονδίνο.
Το προφίλ τους
Σε έρευνα του «BrainReGain» φιλοτεχνείται το προφίλ των Ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, όπου και εργάζονται μετά την οικονομική κρίση. Η πλειονότητά τους βρίσκεται στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία και την Ολλανδία. Είναι άνω των 35 ετών και επιθυμούν την επιστροφή στη χώρα. Οι τομείς απασχόλησής τους περιλαμβάνουν την τεχνολογία (19%), την ακαδημαϊκή κοινότητα (10%) και τον χώρο της υγείας (10%).
Οι Ελληνες που επιθυμούν να επιστρέψουν συνήθως έχουν υψηλή εξειδίκευση και σημαντική επαγγελματική εμπειρία. Τα βασικότερα επαγγέλματα για τα οποία δίνουν βιογραφικά στις ελληνικές εταιρείες είναι στελέχη πληροφορικής, οικονομικοί αναλυτές, μηχανικοί, επαγγελματίες διοίκησης, προγραμματιστές και λογιστές.
Οι ανταγωνιστικές αμοιβές, οι συνθήκες εργασίας, η ποιότητα ζωής αλλά και η προσαρμογή στον νέο τρόπο οργάνωσης της εργασίας (ψηφιακοί νομάδες, υβριδικά συστήματα εργασίας κ.λπ.) αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες προσέλκυσης των ταλέντων.
Σύμφωνα με την έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), η οποία πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2024 σε συνεργασία με την Kapa Research, το 67,6% όσων επέλεξαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα έχει οικογένεια, ενώ το 52% των ερωτώμενων έχει και παιδιά. Η έρευνα επικεντρώθηκε σε δείγμα Ελλήνων που μετανάστευσαν λόγω της κρίσης, αλλά έχουν επαναπατριστεί τα τελευταία χρόνια.
«Καλός τόπος για να ζεις»
Το 55% των ερωτηθέντων αξιολογεί την Ελλάδα ως «έναν καλό τόπο για να ζει κανείς», κάτι που αναδεικνύεται και στα επιμέρους χαρακτηριστικά της χώρας μας, όπου ξεχωρίζει η ποιότητα ζωής, με το ποσοστό θετικής γνώμης να ανέρχεται σε 56%.
Τα φορολογικά κίνητρα δεν αποτέλεσαν σημαντικό λόγο επιστροφής, καθώς το 84% όσων συμμετείχαν στην έρευνα δεν τα εκμεταλλεύτηκε. Οι περισσότεροι (ποσοστό 73%) δήλωσαν ότι η εμπειρία στο εξωτερικό τούς έκανε πιο ανταγωνιστικούς και εφαρμόζουν στην τωρινή τους εργασία (ποσοστό 74%) την τεχνογνωσία και τις δεξιότητες που απέκτησαν εκείνη την περίοδο.
Το εργατικό δυναμικό που επέστρεψε ήταν υψηλά καταρτισμένο και υψηλά αμειβόμενο, με το 58% των εργαζομένων να έχει μηνιαίες αποδοχές άνω των 3.000 ευρώ (μεικτά), γεγονός που σχετίζεται με το διαφορετικό κόστος ζωής.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στην Ελλάδα πια οι μηνιαίες τους αποδοχές (μεικτά) διαμορφώνονται σε αρκετά υψηλά επίπεδα, με το 44% να λαμβάνει αποδοχές άνω των 1.500 ευρώ, το 27% από 1.501 έως 3.000 ευρώ, το 17% από 3.001 ευρώ και άνω. Τέλος, το 50% εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, το 26% έχει αναπτύξει επιχειρηματική δράση και μόλις το 11% εργάζεται στον δημόσιο τομέα.
