Η καινοτομία θα είναι το «εργαλείο» που θα ξεκλειδώνει την… πόρτα των Στρατηγικών Επενδύσεων στα νέα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Η κυβέρνηση με μια νέα ρύθμιση που αναμένεται να προωθηθεί στη Βουλή προς ψήφιση τις επόμενες ημέρες επιχειρεί ένα ξεκαθάρισμα όσων «πράσινων» επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα αιτούνται την υπαγωγή τους στο ευνοϊκό καθεστώς των Στρατηγικών Επενδύσεων. Ετσι, από το… κόσκινο των νέων περιορισμών και των αυστηρών κριτηρίων που τίθενται θα περνούν με προτεραιότητα όσοι σχεδιάζουν έργα πρωτοποριακά. Οπως αναφέρει στο «Βήμα» στέλεχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), «ένα μεγάλο αιολικό πάρκο είναι σημαντικό, αλλά γιατί θα πρέπει να θεωρείται στρατηγική επένδυση»; Οι προτάσεις Πρώτοι στην… ουρά θα μπαίνουν στο εξής επενδυτικές προτάσεις για καινοτόμα έργα ΑΠΕ με ελάχιστο προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ, τα οποία θα αφορούν ή θα περιλαμβάνουν συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, εγκατάσταση θαλάσσιων αιολικών πάρκων και πλωτών φωτοβολταϊκών πάρκων,παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου, έργα ΑΠΕ που συνδέουν περιοχές της επικράτειας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) μέσω υποβρυχίων καλωδίων, σταθμοί γεωθερμίας, σταθμοί βιομάζας και βιοαερίου καθώς και οι υβριδικοί σταθμοί στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, πέρα από το γεγονός ότι σήμερα δεν υπάρχει το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας, τα υβριδικά συστήματα (περιλαμβάνουν μονάδες ΑΠΕ και αποθήκευση), τα θαλάσσια αιολικά πάρκα αλλά την παραγωγή υδρογόνου, είναι ελάχιστα τα ώριμα έργα τα οποία θα μπορούσαν να πάρουν προτεραιότητα στον… προθάλαμο της Διυπουργικής Επιτροπής των Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ). Υβριδικά έργα Οι περισσότερες ώριμες προτάσεις αφορούν κυρίως επενδύσεις σε υβριδικά έργα ΑΠΕ με αποθήκευση ενέργειας. Μόνο στην Κρήτη, τρία μεγάλα projects είχαν σχεδιαστεί σχεδόν προ δεκαετίας και αναμένουν το απαραίτητο ρυθμιστικό πλαίσιο για να προχωρήσουν. Το πρώτο, της ΤEΡΝΑ Ενεργειακή, αφορά την εγκατάσταση υβριδικού σταθμού αντλησιοταμίευσης για παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας στο Αμάρι της Κρήτης, μια επένδυση ύψους 280 εκατ. ευρώ, που έχει εξασφαλίσει την απαραίτητη έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Ενεργό παραμένει το ενδιαφέρον και δύο ξένων ενεργειακών κολοσσών, γαλλικών συμφερόντων, των EDF και EREN Total, οι οποίοι ωστόσο προχώρησαν σε αλλαγή του σχεδιασμού τους το τελευταίο διάστημα, αντικαθιστώντας την τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας των υβριδικών συστημάτων που σχεδιάζουν να εγκαταστήσουν στο νησί. Τροποποιήσεις Ειδικότερα, με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ – 10 Σεπτεμβρίου 2020) εγκρίθηκε η τροποποίηση της άδειας παραγωγής που είχε χορηγηθεί στην «EREN Total» το 2012 για υβριδικό σταθμό 75 MW στην Ιεράπετρα, αντικαθιστώντας το σύστημα αντλησιοταμίευσης από ηλεκτρικούς συσσωρευτές συνολικής αποθηκευτικής ικανότητας 750 MWh (μεγαβατώρες). Ανάλογη τροποποίηση εγκρίθηκε την ίδια μέρα και για αντίστοιχο έργο της EDF που αναπτύσσεται στις περιφερειακές ενότητες Ρεθύμνου και Χανίων. Ακόμη, ένα έργο αποθήκευσης ενέργειας με αντλησιοταμίευση αναπτύσσεται από την ΤΕΡΝΑ στην Αμφιλοχία, με εγκατεστημένη ισχύ 680 MW, μια επένδυση περίπου 500 εκατ. ευρώ. Αλλες δύο καινοτόμες επενδύσεις εντάσσονται στο συνολικό εγχείρημα της απολιγνιτοποίησης. Πρόκειται για μια μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου από την πολωνική Solaris και μια εγκατάσταση αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες ιόντων λιθίου ισχύος 250 μεγαβάτ από τη Eunice στη Δυτική Μακεδονία. Για τα έργα εγκατάστασης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, τα οποία θα παίρνουν προτεραιότητα στις στρατηγικές επενδύσεις, κατά καιρούς έχει εκφραστεί επενδυτικό ενδιαφέρον από διάφορες ξένες εταιρείες, ωστόσο η έλλειψη θεσμικού πλαισίου «φρενάρει» οποιαδήποτε εξέλιξη. Φωτοβολταϊκά Σχετικά με τα έργα συμβατικών τεχνολογιών ΑΠΕ, δηλαδή φωτοβολταϊκά και αιολικά, σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ, θα θεωρούνται επιλέξιμα για τις στρατηγικές επενδύσεις μόνον εφόσον έχουν ελάχιστο προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ και κοινό σημείο σύνδεσης στο ΕΣΜΗΕ. Με άλλα λόγια, δεν θα μπορεί ένας επενδυτής να ενώνει πολλά διάσπαρτα έργα που χωροθετούνται σε διάφορες Περιφέρειες παρουσιάζοντάς τα ως ένα μεγάλο, αλλά θα πρέπει να είναι συγκεντρωμένα σε μια περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, τα συμβατικά έργα ΑΠΕ που θα παίρνουν το… θετικό πρόσημο της στρατηγικής επένδυσης δεν θα έχουν προτεραιότητα στη χορήγηση όρων σύνδεσης με το δίκτυο, όπως προβλέπεται σήμερα. Οσον αφορά στις επενδύσεις ΑΠΕ για τις οποίες έχει υποβληθεί αίτηση για υπαγωγή στις Στρατηγικές Επενδύσεις χωρίς να έχει δημοσιευθεί απόφαση της αρμόδιας Διυπουργικής Επιτροπής, θα μπορούν να ωφεληθούν από το καθεστώς του fast-track ακόμα και χωρίς να πληρούν τα νέα κριτήρια, χωρίς όμως να έχουν προτεραιότητα στη δέσμευση του ηλεκτρικού χώρου.