Οι εκτιμήσεις για τον Ιούλιο έδειξαν μια μικρή αναζωπύρωση του γενικού πληθωρισμού στις ΗΠΑ μετά από πολλούς μήνες (3,2% έναντι 3% τον Ιούνιο) και ελάχιστη αποκλιμάκωση στην Ευρωζώνη (5,3% έναντι 5,5% τον προηγούμενο μήνα). Βέβαια, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα συνεχίζεται και φαίνεται να χειροτερεύει, μετά την άρνηση της Ρωσίας να συνεχίσει τη Συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας για τα Σιτηρά (περίπου 12%).
Από την άλλη πλευρά, ο ρυθμός ανάπτυξης, ενώ είναι ικανοποιητικός στις ΗΠΑ (2,1%), στην Ευρωπαϊκή Ενωση πλησιάζει τις παρυφές της ύφεσης (0,5%), με τη γερμανική οικονομία να παρουσιάζει τις χειρότερες επιδόσεις τα τελευταία χρόνια. Φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση διχοτομείται και πάλι μετά την πρόσφατη κρίση. Αυτή τη φορά όμως η πραγματικότητα είναι ανεστραμμένη. Στην κρίση του 2008 ο ευρωπαϊκός Νότος βρισκόταν σε οικονομική δυσπραγία, ενώ τώρα ο ευρωπαϊκός Βορράς έχει σοβαρότερα προβλήματα, με πρώτη την κραταιά γερμανική οικονομία. Το πρώτο τρίμηνο 2023 το ΑΕΠ της Γερμανίας μειώθηκε κατά 0,5%, ενώ αυξήθηκε στην Ισπανία 0,5%, στην Πορτογαλία 1,6% και στην Ελλάδα 2,1%.
Ωστόσο, η συνολική οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη είναι αναιμική και το μέγα ερώτημα είναι αν θα πρέπει να συνεχισθεί η σημερινή περιοριστική νομισματική πολιτική με τις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Φαίνεται ότι η πολιτική νομισματικής σύσφιξης είχε καλύτερα αποτελέσματα στις ΗΠΑ σε σύγκριση με την Ευρωζώνη ως προς τη μείωση του πληθωρισμού (3,2% ΗΠΑ έναντι 5,3% Ευρωζώνη) χωρίς να «καταστρέφει» την ανάπτυξη (2,1% ΗΠΑ έναντι 0,5% Ευρωζώνη).
Η εξήγηση μπορεί να βρίσκεται στη συμπεριφορά των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, που μπορούν να αυξάνουν τις τιμές υπερβολικά (πληθωρισμός απληστίας) σε σύγκριση με αυτές των ΗΠΑ, καθώς ο ανταγωνισμός στις ΗΠΑ φαίνεται να είναι μεγαλύτερος. Ισως όμως, περισσότερο, το φαινόμενο αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή οικονομία υπέστη και συνεχίζει να υφίσταται, πολύ περισσότερο από τις ΗΠΑ, το αρνητικό αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία με τη μείωση της προσφοράς τόσο των αγροτικών προϊόντων (σιτηρά, ελαιούχοι σπόροι κ.λπ.) όσο και κυρίως των καυσίμων (φυσικό αέριο, πετρέλαιο) και τη συνεπακόλουθη αύξηση των τιμών τους.
Τον Σεπτέμβριο πρόκειται να ληφθούν αποφάσεις για τα επιτόκια τόσο από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ όσο και από την ΕΚΤ. Προφανώς τα διλήμματα είναι υπαρκτά και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αν πρέπει και κατά πόσο να αυξηθούν τα επιτόκια, πολύ περισσότερο όμως στην Ευρώπη, ιδίως μετά την επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα και τον αρνητικό πληθωρισμό που τις συνοδεύει.
Μέσα σε αυτές τις ευρωπαϊκές κυρίως συνθήκες εύθραυστης ισορροπίας της νομισματικής πολιτικής, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση, με θετικές οικονομικές προοπτικές για το 2023. Ο εκτιμώμενος ρυθμός ανάπτυξης είναι 2%-2,5% παρά την αύξηση των επιτοκίων, όταν στην υπόλοιπη Ευρωζώνη ο σχετικός ρυθμός αναμένεται να κινηθεί το 2023 στο 0,5%-1%.
Ο κ. Ναπολέων Μαραβέγιας είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, π. υπουργός,
π. αντιπρύτανης ΕΚΠΑ.
