Η επιστροφή της ναυτιλιακής βιομηχανίας

Εχοντας αφήσει πίσω της τα χειρότερα, ύστερα από την «τέλεια καταιγίδα» και την κατάρρευση των τιμών που βίωσε μετά την αυξημένη προσφορά τονάζ και την επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης και του εμπορίου που ακολούθησε την παγκόσμια κρίση του 2008, η ναυτιλιακή βιομηχανία δείχνει πλέον σημάδια ανάκαμψης. Ο βασικός δείκτης ναύλων ξηρού φορτίου (Baltic Dry Index) π.χ. μετά τον υπερδιπλασιασμό του από τα χαμηλά της κρίσης σημειώνει άνοδο 19% εφέτος, ενώ συνολικά οι προοπτικές εμφανίζονται θετικές, με τους ναύλους σε όλες τις κατηγορίες πλοίων να έχουν αυξηθεί εφέτος ως και 47.000 δολάρια την ημέρα.

Σύμφωνα με τον Νίκο Μπορνόζη, πρόεδρο της Capital Link Inc., οι προσδοκίες για την αγορά χύδην ξηρού φορτίου το 2019 παραμένουν σταθερές, με την αύξηση του στόλου ξηρού φορτίου χύδην να είναι χαμηλή και η ζήτηση, συγκεκριμένα από την Κίνα, για τα δύο βασικά σιδηρομεταλλεύματα εμπορευμάτων και τον άνθρακα να παραμένει ισχυρή.

Στα δεξαμενόπλοια αργού πετρελαίου, οι spot ναύλοι για τα μεγάλα πετρελαιοφόρα (VLCC) ήταν καλύτεροι από τους αναμενόμενους και οι προοπτικές της αγοράς συνεχίζουν να βελτιώνονται, καθώς η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου συνεχίζεται.

Οι spot ναύλοι για δεξαμενόπλοια μεταφοράς προϊόντων βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, αλλά οι προοπτικές για τον κλάδο είναι ευοίωνες. Σε αυτό συμβάλλουν το χαμηλό ποσοστό νέων παραγγελιών, η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου και η προσθήκη νέων διυλιστηρίων, που συνολικά αναμένεται να δημιουργήσουν το 2019 μεταφορική ζήτηση μεγαλύτερη από την προσφορά πλοίων.

Οι ναύλοι επίσης για δεξαμενόπλοια μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) συνέχισαν να ενισχύονται τους τελευταίους μήνες λόγω των υψηλών τιμών και των νέων έργων υγροποίησης του LNG. Οι spot ναύλοι είναι πλέον στο υψηλότερο επίπεδο από το 2012. Οι προοπτικές για την αγορά μεταφορέων LNG παραμένουν ελκυστικές καθώς αρκετές εγκαταστάσεις εξαγωγής LNG προγραμματίζονται να ενεργοποιηθούν στο άμεσο μέλλον.

Τα ποσοστά ναύλων αερίου LPG έχουν επίσης ανακάμψει σημαντικά από το χαμηλό σημείο του Σεπτεμβρίου του 2017. Οσον αφορά την αγορά του LPG, η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του στόλου αναμένεται να συμβάλει στη δημιουργία καλύτερης ναυλαγοράς το 2019.

Στον τομέα των containers, τα βασικά θεμελιώδη μεγέθη της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παρουσιάζουν βελτίωση. Η αγορά θα συμβαδίσει με την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ και αναμένεται να κινηθεί σταθεροποιητικά με βάση και την πρόβλεψη ότι ένας πλήρης εμπορικός πόλεμος θα αποκλειστεί. Από την άλλη πλευρά, οι νέες παραδόσεις πλοίων είναι ελεγχόμενες, αλλά εάν η ζήτηση περιοριστεί θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ασθενέστερη ναυλαγορά.

Εν τω μεταξύ, η ναυτιλιακή βιομηχανία της χώρας μας, που παίζει κεντρικό ρόλο στην παγκόσμια ναυτιλιακή σκακιέρα μια και ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει σχεδόν το 20% του παγκόσμιου και το 50% της ΕΕ σε όρους χωρητικότητας, ενώ έχει και την υψηλότερη αποτίμηση στον κόσμο με 105 δισ. δολ., βρίσκεται αντιμέτωπη με τρεις μεγάλες προκλήσεις: Η πρώτη αφορά τον μετασχηματιστικό αντίκτυπο της τεχνολογίας και της ψηφιοποίησης, η δεύτερη τη σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα της ναυτικής εκπαίδευσης και η τρίτη τη συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και το πώς αυτοί θα επηρεάσουν τη ναυτιλία από την επιχειρησιακή, επενδυτική και χρηματοοικονομική άποψη.

Σε πρόσφατο ναυτιλιακό συνέδριο της Capital Link στην Αθήνα, ο Αναστάσιος Παπαγιαννόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Common Progress και πρόεδρος της BIMCO, της μεγαλύτερης ναυτιλιακής ένωσης στον κόσμο, εκτίμησε ότι η ναυτιλία βρίσκεται εν μέσω μιας εκ των εντονότερων μεταβατικών περιόδων όλων των εποχών. Πέραν της μετάβασης σε καύσιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο, έρχεται μια εποχή εστιασμένη στο περιβάλλον, με περισσότερες κανονιστικές ρυθμίσεις, ενώ θα πρέπει να γίνουν επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και σε νέες ιδέες ώστε να αντιμετωπιστούν οι επερχόμενες προκλήσεις. Ο Γιάννης Πλατσιδάκης, πρόεδρος της Ιntercargo, της Διεθνούς Ενωσης Πλοιοκτητών Ξηρού Φορτίου, και managing director της Anangel Maritime του ομίλου Αγγελικούση, ανέφερε ότι στα ποντοπόρα ελεύθερα φορτηγά πλοία, έναν κλάδο κατά κύριο λόγο χωρίς εθνικότητα, διαρκώς προστίθενται νέοι κανονισμοί που ψηφίζουν τα 174 κράτη μέλη του IMO, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν ανεπαρκή γνώση για τη λειτουργία των πλοίων και ουδέν έννομο συμφέρον.

Ο ίδιος θεωρεί πως θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες ώστε ο κόσμος, οι πολιτικοί και τα νομοθετικά όργανα να καταλάβουν πώς λειτουργεί η ναυτιλία.

Στο ίδιο ναυτιλιακό συνέδριο, τρεις από τους μεγαλύτερους έλληνες πλοιοκτήτες, οι Γιώργος Προκοπίου, ιδρυτής της Tankers Dynacom, Sea Traders – Dynagas, Νίκος Τσάκος, πρόεδρος της Ιntertanko και πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Tsakos Energy Navigation Limited, και Παναγιώτης Λασκαρίδης, πρόεδρος της Ενωσης των Ευρωπαίων Πλοιοκτητών (ECSA), μέλος του ΔΣ της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών και CEO των Lavinia Corporation/Laskaridis Shipping Company Ltd., μίλησαν για την ανάγκη η ελληνική οπτική για τη ναυτιλιακή βιομηχανία να ξεφύγει από την προσωποκεντρική στόχευση, ενώ υπογράμμισαν ότι η ΕΕ πρέπει επιτέλους να αντιληφθεί τη σημασία της ναυτιλιακής βιομηχανίας στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Ο κ. Λασκαρίδης ανέφερε σχετικά πως οι Ελληνες κοιτάνε τη ναυτιλία με άλλο μάτι από εκείνο της Ευρώπης. Ειδική αναφορά έγινε στη νομοθεσία που θα ισχύσει από το 2020 για τα «οικολογικά καύσιμα». Ο κ. Προκοπίου σημείωσε πως οι κατασκευαστές μηχανών και τα ναυπηγεία θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και όχι οι πλοιοκτήτες – οδηγοί αυτοκινήτων.

Παράλληλα με τις λύσεις α) της χρήσης καυσίμων με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο – αν υπάρχουν, ή β) της εγκατάστασης scrubbers – ξανά αν υπάρχουν διαθέσιμα (καθώς η υπάρχουσα διαθεσιμότητα καλύπτει μόνο το 6-8% του παγκόσμιου στόλου έως το 2020) – πρότεινε μία τρίτη λύση: τη μείωση της ταχύτητας που περιορίζει την κατανάλωση καυσίμων κατά 60%. Αυτό σημαίνει 60% λιγότερο CO₂, NOx, SOx και σωματίδια. Το 2020 θα έπρεπε να είναι ένα ζήτημα για τα διυλιστήρια, όχι για τους πλοιοκτήτες, σημείωσε, παρατηρώντας την περιορισμένη πολιτική διεισδυτικότητα της ναυτιλιακής βιομηχανίας.

Το 72% από όλα τα νεότευκτα πλοία που είναι παραδοτέα το 2018 έχουν παραλάβει, σύμφωνα με τα στοιχεία της VesselsValue, οι έλληνες εφοπλιστές. Αν όλα τα πλοία που είναι προγραμματισμένα να παραδοθούν εφέτος στις εταιρείες έπεφταν τελικά στο νερό, τότε ο ελληνόκτητος στόλος θα αυξανόταν κατά 85 δεξαμενόπλοια, που είναι ο μεγαλύτερος αριθμός που θα έχει παραδοθεί σε έναν χρόνο από το 2010 (98 πλοία).

Παγκοσμίως, ήταν προγραμματισμένο μέσα στο 2018 να παραδοθούν 1.966 πλοία. Μέχρι τώρα έχουν πέσει στο νερό 1.100 καθώς το 44% είναι σε εκκρεμότητα. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ, ανακοίνωσαν την εξαίρεση της Ελλάδας και άλλων 7 χωρών (Κίνα, Ινδία, Ιταλία, Ταϊβάν, Ιαπωνία, Τουρκία, Νότια Κορέα) από το εμπάργκο στο ιρανικό πετρέλαιο, επιτρέποντας να συνεχίσουν προσωρινά τις αγορές ιρανικού πετρελαίου.

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία της VesselsValue οι έλληνες εφοπλιστές κυριαρχούν στις εξαγωγές ενέργειας της Τεχεράνης, καθώς μόνο το 2018 81 πλοία ελληνικών συμφερόντων χωρητικότητας 10.808.900 DWT έχουν πραγματοποιήσει μεταφορές πετρελαίου από το Ιράν προς διάφορους προορισμούς, κυρίως προς την Κίνα, διακινώντας πάνω από το 30% των ιρανικών εξαγωγών.