Η διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων των οποίων η ενέργεια είναι σημαντική παράμετρος κόστους αναδεικνύεται σε δύσκολη εξίσωση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η έκταση της ενεργειακής κρίσης δημιουργεί πλέον μια πρωτοφανή πίεση στις επιχειρήσεις κάθε κλάδου, μεγέθους ή έδρας στην Ελλάδα όπως και σε όλη την ΕΕ. Βέβαια, η γεωπολιτική συγκυρία δεν ευθύνεται για τα πάντα. Συχνά, φέρνει στην επιφάνεια τις διαχρονικές δυσλειτουργίες της αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα και τη δυσκολία των εθνικών μηχανισμών να προσαρμόζονται έγκαιρα στις εξελίξεις. Οι δυσλειτουργίες αυτές εδραίωσαν ένα μη ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας πολύ πριν από τον ουκρανικό πόλεμο.
Δυστυχώς, η πίεση στην ελληνική μεταποίηση λαμβάνει υπαρξιακές διαστάσεις από την έλλειψη προβλεψιμότητας, έστω και βραχυπρόθεσμης, του ενεργειακού κόστους. Από τη φύση της, η μεταποίηση (ειδικά η εξωστρεφής) έχει μια σημαντική χρονική απόσταση μεταξύ της συμφωνίας πώλησης προϊόντων και της φυσικής παράδοσής τους. Χωρίς μια λελογισμένη πρόβλεψη του κόστους σε ορίζοντα μερικών μηνών, η μεταποίηση διαπραγματεύεται συμφωνίες με κίνδυνο να οδηγηθεί είτε σε σημαντικές ζημιές ή εκτός ανταγωνισμού. Η αντιμετώπιση της απειλής αυτής αποτελεί προτεραιότητα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, διαβλέποντας την ανάγκη διατήρησης των θέσεων απασχόλησης και των δημοσίων εσόδων που δημιουργεί η μεταποίηση. Η Ελλάδα ομοίως καταβάλλει συνεχή προσπάθεια με πρωτοβουλίες κορυφής στην ΕΕ για τα ενεργειακά, άρση αγκυλώσεων στην αδειοδότηση ΑΠΕ, προγράμματα ενεργειακής μετάβασης, κ.τ.λ., ώστε να αμβλυνθούν οι συνέπειες της κρίσης. Ομως η διατήρηση της δυναμικής που απέκτησαν οι ελληνικές επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια προϋποθέτει συμπλήρωση των ανωτέρω σημαντικών πρωτοβουλιών με τέσσερις δραστικότερες παρεμβάσεις.
Πρώτον, διασφάλιση της προβλεψιμότητας του ενεργειακού κόστους μέσω σταθεροποίησης των χρεώσεων έναντι της μηνιαίας ανακοίνωσης σήμερα. Το μέτρο εφαρμόζεται, ήδη, σε χώρες όπως η Γερμανία αλλά και η Βουλγαρία.
Δεύτερον, άρση των αγκυλώσεων στις διμερείς συμφωνίες μεταξύ παραγωγών ενέργειας και βιομηχανικών καταναλωτών, αλλά και εξορθολογισμός των χρεώσεων του συστήματος.
Τρίτον, βελτίωση των υποδομών και των διασυνδέσεων net metering ώστε να διευκολυνθεί η αξιοποίηση ΑΠΕ από όλες τις επιχειρήσεις.
Τέταρτον, επιπλέον κίνητρα για την υποστήριξη περισσότερων επιχειρήσεων στην πράσινη μετάβαση, ως απάντηση σε προγράμματα όπως το US Inflation Reduction Act. Τα νέα προγράμματα ΕΣΠΑ για στοχευμένες επενδύσεις σε πράσινη αναβάθμιση του μηχανολογικού εξοπλισμού είναι στη λογική αυτή. Η κλιμάκωση με πόρους άλλων προγραμμάτων θα πολλαπλασιάσει τα οφέλη. Οι παρεμβάσεις αυτές αναδείχθηκαν στην κοινή επιστολή εννέα βιομηχανικών οργανώσεων προς τον Πρωθυπουργό. Η σύμπραξη οργανώσεων εθνικής, περιφερειακής ή θεματικής εμβέλειας στην επιστολή αυτή επιβεβαιώνει την κρισιμότητα των μέτρων, όχι μόνο για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων αλλά και για τη στήριξη της απασχόλησης.
Ο δρ Γιώργος Ξηρογιάννης
είναι γενικός διευθυντής του ΣΕΒ.
