Ενα «πολύχρωμο παζλ» συντάξεων διαφορετικού επιπέδου και ένα νέο ανομοιογενές «μωσαϊκό συνταξιούχων» θα συγκροτούν την ευρύτερη εικόνα του ασφαλιστικού συστήματος μετά την ψήφιση του νόμου για την μη περικοπή των συντάξεων. Κι αυτό γιατί η επόμενη μέρα θα περιλαμβάνει δικαιούχους οι οποίοι αφενός θα έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης – έτη ασφάλισης και εισφορές -, αφετέρου θα λαμβάνουν διαφορετικές παροχές, με μοναδικό κριτήριο την ημερομηνία εξόδου από τον εργασιακό βίο.
Τελικώς, μπορεί οι συνταξιούχοι να πήραν μια βαθιά ανάσα με την αποφυγή των περικοπών έως 18% που είχε υιοθετήσει και ψηφίσει η κυβέρνηση, ωστόσο η έλλειψη σχεδιασμού και οι κυβερνητικές παλινωδίες στο Ασφαλιστικό – από το 2016 μέχρι σήμερα – έχουν δημιουργήσει τέτοια ανομοιογένεια στις παροχές του συστήματος, η οποία πολύ σύντομα θα απασχολήσει και θα κριθεί από την ελληνική Δικαιοσύνη.
Η νομοθετική ρύθμιση που ψηφίζεται την Τρίτη στη Βουλή στην ουσία διατηρεί τις προσωπικές διαφορές των συντάξεων, οι οποίες επρόκειτο τον Ιανουάριο του 2019 να περικοπούν κατά 18%. Προσωπική διαφορά είναι το επιπλέον ποσό που προκύπτει από τον νέο υπολογισμό της σύνταξης που καθιέρωσε ο νόμος Κατρούγκαλου σε σχέση με τα ποσά των παλαιότερων συντάξεων. Ταυτοχρόνως με τη διάταξη διασώζονται και οι προσωπικές διαφορές που προβλέπονταν στον νόμο Κατρούγκαλου για όσους συνταξιοδοτήθηκαν την τριετή μεταβατική περίοδο, δηλαδή από τον Μάιο του 2016 έως και το τέλος του 2018.
Το «σύνθετο μωσαϊκό» των συντάξεων και των συνταξιούχων, οι οποίοι με ίδιες προϋποθέσεις θα λαμβάνουν πλέον διαφορετική σύνταξη, μπορεί να καταγραφεί με τις εξής κατηγορίες:
1Κερδισμένοι θεωρούνται οι παλαιοί συνταξιούχοι, δηλαδή αυτοί που συνταξιοδοτήθηκαν πριν από την 12η Μαΐου 2016, ημερομηνία ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου. Πρόκειται για 1,4 εκατομμύρια συμπολίτες μας οι οποίοι θα αποφύγουν τις περικοπές του 2019 – υπολογίζεται ότι θα διασώσουν μηνιαία εισοδήματα από 20 έως και 350 ευρώ κατά περίπτωση – και θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το ίδιο ποσό σύνταξης.
2Στους τυχερούς συγκαταλέγονται και οι νέοι συνταξιούχοι – όσοι αποχώρησαν από τη 13η Μαΐου και ως το τέλος του 2018 και η προσωπική τους διαφορά (παλιός και νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης) είναι υψηλότερη του 20%. Και για την κατηγορία αυτή προβλέπεται η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς το 2019. Σημειώνεται ότι για όσους συνταξιοδοτήθηκαν το 2016 προβλέπεται ποσό ίσο με το 50% της προσωπικής διαφοράς, για όσους έφυγαν το 2017 ποσό ίσο με το 33% της διαφοράς και για το 2018 ποσό ίσο με το 25% της προσωπικής τους διαφοράς. Οι διαφορές αυτές θα περικόπτονταν το 2019 μαζί με τις περικοπές των παλαιών συνταξιούχων.
3Στους χαμένους ήταν και παραμένουν οι νέοι συνταξιούχοι (από 13.5.2016 έως το τέλος 2018) οι οποίοι έχουν προσωπικές διαφορές μικρότερες του 20% σε σχέση με τον παλαιότερο τρόπο υπολογισμού. Η κατηγορία αυτή δεν θα έχει καμία αλλαγή στο ποσό της σύνταξης, το οποίο αφενός συνεχίσει να υφίσταται ως έχει το 2019, αλλά θα είναι μικρότερο από το αντίστοιχο όσων συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τον Μάιο του 2016.
4Και βεβαίως καταγράφονται και οι μεγάλοι χαμένοι που είναι οι συνταξιούχοι οι οποίοι θα αποχωρήσουν μετά τον Ιανουάριο του 2019. Γι’ αυτούς θα εφαρμοστεί πλήρως ο νόμος Κατρούγκαλου με αποτέλεσμα να υποστούν μειώσεις που φθάνουν ακόμη και το 30% σε σχέση με τις συντάξεις που θα ελάμβαναν προ του Μαΐου 2016.
Η νομοθετική διάταξη που ψηφίζεται στη Βουλή διατηρεί παλαιότερο νόμο (του 2017) σύμφωνα με τον οποίο οι συντάξεις μετά το 2019 θα παραμείνουν «παγωμένες» έως το 2022. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι παλαιές συντάξεις μπορεί να μη μειωθούν κατά 18%, αλλά παλαιές και νέες θα υποστούν απώλειες της τάξεως του 8% μέχρι το 2022 εξαιτίας του πληθωρισμού, ο οποίος εκτιμάται 2% μεσοσταθμικά ετησίως.
Ωστόσο, ούτε μετά την ημερομηνία αυτή (το 2022) θα λάβουν αυξήσεις, έως ότου εξισωθούν με τις λεγόμενες νέες συντάξεις, δηλαδή αυτές που εκδόθηκαν μετά τον Μάιο του 2016 με τον νέο τρόπο υπολογισμού. Αυξήσεις θα λαμβάνουν – μετά το 2022 – μόνο οι νέες συντάξεις, προκειμένου να καλυφθεί η διαφορά. Οι αυξήσεις μετά το 2022 θα διαμορφώνονται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή.
Οι πλέον τυχεροί
Ομως η διαδικασία του επανυπολογισμού περιέχει και… ευχάριστες εκπλήξεις για 620.000 συνταξιούχους. Πρόκειται για την κατηγορία εκείνων που η σύνταξή τους με τον νέο υπολογισμό – νόμος Κατρούγκαλου – διαμορφώθηκε σε υψηλότερο επίπεδο από αυτή την οποία λαμβάνουν σήμερα.
Για τους συνταξιούχους αυτούς ο νόμος προβλέπει τη χορήγηση της διαφοράς σε πέντε ισόποσες ετήσιες δόσεις, με την αρχή να γίνεται το 2019. Αρα η συγκεκριμένη κατηγορία θα πρέπει να λάβει την 1.1.2019 αύξηση ίση με το 1/5 της διαφοράς που έχει προκύψει με τον νέο υπολογισμό της σύνταξής τους. Προσφάτως ο αρμόδιος υφυπουργός Τάσος Πετρόπουλος τόνισε ότι οι 620.000 συνταξιούχοι, των οποίων οι προσωπικές διαφορές ήταν αρνητικές, δηλαδή ο επανυπολογισμός έβγαλε υψηλότερη σύνταξη με το νέο σύστημα από αυτήν που λαμβάνουν μέχρι σήμερα, θα λάβουν κανονικά τις αυξήσεις με τη σύνταξη Ιανουαρίου. Στις κατηγορίες αυτές περιλαμβάνονται συνταξιούχοι ΙΚΑ που αποχώρησαν με λιγότερα από 30 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές γύρω στα 1.000 ευρώ. Οπως επίσης και συνταξιούχοι των πρώην ειδικών ταμείων ΔΕΚΟ – τραπεζών που κατέβαλλαν ιδιαίτερα υψηλές εισφορές.
