Εντυπωσιακή ήταν η νέα βουτιά που κατέγραψε το φυσικό αέριο τις περασμένες ημέρες στο χρηματιστηριακό hub αερίου της Ολλανδίας (Title Transfer Facility – TTF), το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή αγορά. Την περασμένη Πέμπτη τα συμβόλαια του επόμενου μήνα έπεσαν, εντός της ημέρας, ακόμη και στα 63,5 ευρώ/MWh (μεγαβατώρα), τιμή που είχε να εμφανιστεί στο ταμπλό πάνω από έναν χρόνο (από τις 9 Δεκεμβρίου του 2021).
Η βουτιά στις τιμές αποδίδεται στον ασυνήθιστα θερμό καιρό στην Ευρώπη, ο οποίος περιόρισε τη ζήτηση αερίου, αντισταθμίζοντας τις μειωμένες ροές από τη Ρωσία. Ετσι, οι ευρωπαϊκές αποθήκες αερίου παραμένουν γεμάτες σε ποσοστό περίπου 84%, πολύ πάνω από το πενταετές εποχιακό πρότυπο του 70%, σύμφωνα με την Gas Infrastructure Europe, ενώ ο ήπιος καιρός σε ολόκληρη τη Βόρεια Ασία αυξάνει τις πιθανότητες για μικρότερο ανταγωνισμό στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Αισιοδοξία
Με αυτά τα δεδομένα και με τον μισό χειμώνα να τελειώνει, τα μηνύματα από το ενεργειακό πεδίο είναι αισιόδοξα – καταστέλλοντας, τουλάχιστον προσωρινά, τους φόβους για blackouts και ενισχύοντας τις πιθανότητες η Ευρώπη να περάσει αλώβητη τη χειμερινή σεζόν.
Παρ’ όλα αυτά, μια ξαφνική επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών μπορεί να επιδεινώσει ραγδαία την κατάσταση. Αλλωστε οι τιμές φυσικού αερίου, αν και καταγράφουν μια πτώση τον τελευταίο μήνα κατά 57% (από 150 ευρώ/MWh στις 7 Δεκεμβρίου), παραμένουν υψηλότερες από τα 40 ευρώ/MWh στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2021, οπότε ξεκίνησε η ανοδική πορεία των τιμών στο TTF.
Η Ευρώπη απέχει ακόμη πολύ από το να βγει από την ενεργειακή κρίση. Η αντικατάσταση των τεράστιων όγκων ρωσικού αερίου που έχουν περικοπεί κατά 80% σε σύγκριση με πέρυσι είναι δύσκολη, γεγονός που μένει να φανεί την ερχόμενη άνοιξη, οπότε θα ξεκινήσουν νέες προσπάθειες προκειμένου να γεμίσουν οι ευρωπαϊκές αποθήκες αερίου για την προετοιμασία του επόμενου χειμώνα 2023-2024.
Σε κάθε περίπτωση, η πτώση των τιμών του αερίου έχει επηρεάσει και τις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος (το ένα τρίτο της ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη εξαρτάται από το φυσικό αέριο), οι οποίες από τον Δεκέμβριο σημειώνουν κάθετη πτώση σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Στην Ελλάδα ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, καταγράφηκε η τέταρτη υψηλότερη μέση τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη για τον τελευταίο μήνα του 2022 (1-31 Δεκεμβρίου) στα 276,89 ευρώ ανά μεγαβατώρα (μετά την Ιταλία με 294,91 ευρώ/MWh, τη Μεγάλη Βρετανία 285,08 ευρώ/MWh και την Ελβετία 280,01 ευρώ/MWh), κατά 21,5% αυξημένη σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022. Με υψηλές χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος έκανε ποδαρικό και το 2023, με την Ελλάδα να πιάνει την ευρωπαϊκή πρωτιά με 269,48ευρώ/MWh την περασμένη Τρίτη, 218,19 ευρώ/MWh την Τετάρτη και 214,29 την Πέμπτη.
Αυτό αποδίδεται στην ιδιαιτερότητα της ελληνικής χονδρεμπορικής αγοράς ρεύματος όσον αφορά την ενσωμάτωση του κόστους του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή που βασίζεται στο μοντέλο τιμολόγησης month ahead, γεγονός που εξηγεί τη μεγάλη διαφορά τιμών που καταγράφεται στην Ελλάδα σε σχέση με τις βασικές αγορές στην Ευρώπη. Δηλαδή, οι ηλεκτροπαραγωγοί στη χώρα μας αγοράζουν το φυσικό αέριο του επόμενου μήνα με τις τιμές του προηγούμενου, εξαιτίας της απουσίας spot αγοράς.
Συνεπώς, η τελική τιμή της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σήμερα ενσωματώνει το κόστος καυσίμου του προηγούμενου μήνα, οπότε και αγοράστηκε και όχι την τρέχουσα spot τιμή, η οποία έχει πλέον υποχωρήσει.
Πίεση στο ελληνικό σύστημα ηλεκτρισμού άσκησε επίσης το τελευταίο διάστημα η ιδιαιτέρως περιορισμένη παραγωγή των μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, ενώ πρωτοφανής ήταν και ο όγκος των εισαγωγών ρεύματος από τις γειτονικές αγορές.
