Ετοιμος για το άνοιγμα της κάνουλας των χρηματοδοτήσεων στη νέα εποχή φθηνότερου χρήματος που ξημερώνει για την ευρωζώνη ύστερα από δύο χρόνια περιοριστικής νομισματικής πολιτικής είναι ο τραπεζικός κλάδος. Πλέον, όλες οι αναγκαίες συνθήκες για την επιτάχυνση των ρυθμών πιστωτικής επέκτασης πληρούνται και οι διοικήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων αναμένουν τη συμπλήρωση του τελευταίου κομματιού του παζλ για να υλοποιήσουν το πλάνο τους: την ενίσχυση της ζήτησης για δανεισμό από αξιόχρεους υποψηφίους.
Γραμμές πίστωσης
Ειδικότερα, οι τέσσερις μεγαλύτεροι όμιλοι έχουν εξυγιανθεί πλήρως, διαθέτουν υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και η ρευστότητά τους βρίσκεται σε πολυετή υψηλά. Εχουν, δε, επιστρέψει στην επενδυτική κατηγορία και διευρύνουν συνεχώς τις γραμμές πίστωσης με τις διεθνείς αγορές. Ταυτόχρονα, νέοι μη συστημικοί παίκτες διεκδικούν τον ρόλο που τους αναλογεί. Ο λόγος γίνεται για την Optima Bank, που τα τελευταία χρόνια αυξάνει με σταθερούς ρυθμούς τα μερίδιά της, αλλά και για τον πέμπτο μεγαλύτερο πόλο στον κλάδο, το κοινό σχήμα Attica Bank – Παγκρήτιας, που ετοιμάζεται για το καθάρισμα του ισολογισμού του μετά την επικείμενη αύξηση κεφαλαίου των 735 εκατ. ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι από τις αρχές του 2025 συνολικά 6 πιστωτικά ιδρύματα με υγιή θεμελιώδη μεγέθη θα δώσουν τη μάχη της μεγέθυνσης του ενεργητικού τους μέσω νέων χρηματοδοτήσεων.
Το κόστος του χρήματος
Η συγκυρία είναι ευνοϊκή για την επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η αποκλιμάκωση του κόστους χρήματος. Θα ανοίξει με τον τρόπο αυτόν ο δρόμος για την προσφορά πιο ελκυστικών δανειακών προγραμμάτων, η οποία εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αύξηση του ενδιαφέροντος από νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Δύο είναι τα μεγάλα στοιχήματα των τραπεζών τα επόμενα χρόνια. Η επιστροφή των ρυθμών αύξησης των υπολοίπων στη στεγαστική πίστη σε θετικό έδαφος ύστερα από 15 συναπτά έτη υποχώρησης και η επιτάχυνση της ανόδου τους στα επιχειρηματικά δάνεια. Οπως εκτιμούν αναλυτές, εφόσον το μακροοικονομικό περιβάλλον παραμείνει ευνοϊκό και η ανάπτυξη διατηρηθεί πάνω από τη ζώνη του 2%, ο στόχος αυτός είναι απολύτως εφικτός.
Τα επιτεύγματα
Για να φτάσουμε πάντως σε αυτό το σημείο, ο κλάδος κατέγραψε σημαντικές επιτυχίες τα προηγούμενα χρόνια, με το 2024 να θεωρείται έτος-ορόσημο για την επιστροφή του σε πλήρη κανονικότητα. Συγκεκριμένα:
1. Επιστροφή στον ιδιωτικό τομέα:
Εφέτος ολοκληρώνεται η διαδικασία απο-επένδυσης του Ελληνικού Δημοσίου από τις μεγάλες τράπεζες. Ηδη Alpha Bank, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς είναι 100% ιδιωτικές, ενώ στην Εθνική Τράπεζα έχει διατεθεί από πέρυσι το 22% των μετοχών του ΤΧΣ και απομένει η πώληση του εναπομείναντος 18% το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου.
Με τον τρόπο αυτόν μπαίνει τέλος στην παρουσία του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο των τεσσάρων μεγάλων του κλάδου για πρώτη φορά από την ανακεφαλαιοποίηση του 2013, που πραγματοποιήθηκε για την αναπλήρωση των ζημιών από το κούρεμα του ελληνικού χρέους (PSI).
2. Οξυνση ανταγωνισμού:
Η δημιουργία του πέμπτου ισχυρότερου πόλου στο σύστημα, διά της συγχώνευσης των Attica Bank και Παγκρήτιας, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα διεύρυνσης του ανταγωνισμού στην εγχώρια αγορά. Το νέο σχήμα, που θα ξεκινήσει τις εργασίες του υπό νέα επωνυμία στις αρχές του 2025, θα αποτελέσει μία ακόμη εναλλακτική μη συστημική επιλογή για καταθέτες και δανειολήπτες, πέραν της δυναμικά αναπτυσσόμενης Optima Bank.
Η νομική συγχώνευση ολοκληρώθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου, ενώ υποβλήθηκε το αίτημα στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την ένταξη των κόκκινων δανείων των δύο τραπεζών στο σχήμα κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής». Θα ακολουθήσει τον Νοέμβριο αύξηση κεφαλαίου ύψους 735 εκατ. ευρώ, μέσω της οποίας θα αναληφθούν οι ζημιές της εξυγίανσης και θα εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι πόροι για την ανάπτυξη των εργασιών της νέας τράπεζας.
Σύμφωνα με τις παρουσιάσεις της διοίκησής της, στόχο του επιχειρησιακού της σχεδίου αποτελεί η προσέγγιση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για νέες δανειοδοτήσεις, καθώς εκτιμάται ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει κενό στον συγκεκριμένο τομέα.
Η επιστροφή των ρυθμών αύξησης των υπολοίπων στη στεγαστική πίστη σε θετικό έδαφος ύστερα από 15 συναπτά έτη υποχώρησης και η επιτάχυνση της ανόδου τους στα επιχειρηματικά δάνεια είναι τα δύο μεγάλα στοιχήματα των τραπεζών.
3. Μερίσματα:
Κερδισμένοι ύστερα από χρόνια είναι και οι μέτοχοι των τραπεζών. Το 2024, για πρώτη φορά από το 2008, οι συστημικοί όμιλοι έλαβαν το πράσινο φως των εποπτικών αρχών για τη διανομή μερίσματος από τα κέρδη της περυσινής χρήσης. Η συρρίκνωση του αποθέματος μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η ενίσχυση κεφαλαίων και ρευστότητας, η επανασύνδεση με τις αγορές, η αύξηση της κερδοφορίας και οι θετικές μακροοικονομικές προοπτικές δημιούργησαν το κατάλληλο περιβάλλον για την εξασφάλιση των απαραίτητων εγκρίσεων. Συνολικά οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι και η Optima Bank διένειμαν εφέτος το καλοκαίρι σε μετρητά περί τα 850 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 23% των κερδών του 2023, ενώ εκκρεμεί η εκτέλεση του προγράμματος επαναγοράς ιδίων μετοχών της Alpha Bank, ύψους 61 εκατ. ευρώ.
Για την εφετινή χρήση οι τράπεζες στοχεύουν σε αύξηση της διανομής στο 40% του καθαρού τους αποτελέσματος, το οποίο αναμένεται αυξημένο κατά 15% σε ετήσια βάση, ξεπερνώντας τα 4 δισ. ευρώ. Μάλιστα, για τις Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς είναι πολύ πιθανό να καταγραφεί ιστορικό υψηλό σε επίπεδο κερδοφορίας.
4. Η επενδυτική βαθμίδα:
Αλλο ένα ορόσημο για τον κλάδο αποτελεί η επιστροφή των τεσσάρων συστημικών ομίλων στην επενδυτική κατηγορία από τους οίκους αξιολόγησης, για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτόν εντάσσονται ξανά στο club των «κανονικών» τραπεζών, διευρύνοντας την επενδυτική τους βάση και διευκολύνοντας το έργο των διοικήσεών τους για μεγέθυνση του ενεργητικού με τους καλύτερους δυνατούς όρους.
