Σε νέο κύκλο αναπροσαρμογών οδηγείται η εγχώρια αγορά χρήματος, καθώς θα συνεχιστούν μέχρι το καλοκαίρι οι κινήσεις σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων. Οπως επισημαίνει τραπεζική πηγή, «τα υψηλά επιτόκια είναι η νέα κανονικότητα. Ηλθαν για να μείνουν. Μπορεί από το 2024 να ξεκινήσει η αποκλιμάκωσή τους, ωστόσο δύσκολα θα επιστρέψουμε στο καθεστώς μηδενικού κόστους που επέβαλαν οι συνθήκες κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας».

Σε αυτό το περιβάλλον κερδισμένοι είναι αναμφίβολα οι καταθέτες, οι οποίοι δίχως ρίσκο θα διεκδικήσουν υψηλότερες αποδόσεις μέσω λογαριασμών προθεσμίας και άλλων επενδυτικών προϊόντων. Στον αντίποδα όμως οι δανειολήπτες θα επιβαρυνθούν από την αυτόματη στις περισσότερες περιπτώσεις ενίσχυση των επιτοκίων στις συμβάσεις τους.

Οι αποφάσεις της ΕΚΤ

Το ΔΣ της Ευρωτράπεζας έχει ήδη προαναγγείλει την αύξηση των βασικών  επιτοκιακών δεικτών στη συνεδρίαση του επόμενου μήνα (16/3) κατά 50 μονάδες βάσης. Σύμφωνα με αναλυτές, θα ακολουθήσουν δύο ακόμη αναπροσαρμογές των 25 μονάδων βάσης η καθεμία, στις 4 Μαΐου και στις 15 Ιουνίου. Σε αυτό το σενάριο, το βασικό επιτόκιο του ευρώ από το 3% σήμερα θα αναρριχηθεί στο τέλος του α’ εξαμήνου στο 4%, ωθώντας σε υψηλότερα επίπεδα τους δείκτες Euribor, με τους οποίους είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα δανειακά προγράμματα στην Ελλάδα.

Οικονομολόγος συστημικού ομίλου δεν αποκλείει τα επιτόκια στην ευρωζώνη να παραμείνουν στα υψηλά τους έως και το καλοκαίρι της επόμενης χρονιάς. Αυτό σημαίνει ότι όσοι αποπληρώνουν δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου θα συνεχίσουν να καταβάλλουν υψηλές δόσεις ακόμη και για τα επόμενα 2-3 χρόνια. Αυτό είναι το διάστημα που ενδεχομένως να χρειαστεί για να υποχωρήσουν ξανά οι δείκτες της ΕΚΤ γύρω από τη ζώνη του 2%.

Οι επόμενες κινήσεις

Οπως επισημαίνουν μιλώντας στο «Βήμα» τραπεζικά στελέχη, «θα διαμορφώσουμε την εμπορική μας πολιτική στη βάση τόσο των νομισματικών εξελίξεων όσο και των αναγκών των πελατών μας. Στο πλαίσιο αυτό, θα στηρίξουμε όσους δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους για την αποτροπή δημιουργίας μιας νέας γενιάς κόκκινων χορηγήσεων. Ταυτόχρονα θα αναληφθούν πρωτοβουλίες περιορισμού των αυξήσεων στα επιτόκια των νέων χρηματοδοτήσεων, με στόχο τον περιορισμό της αναπόφευκτης διαταραχής στη ζήτηση».

Αναλυτικότερα, η στρατηγική των τραπεζών και των εταιρειών διαχείρισης κόκκινων δανείων αναμένεται να είναι η εξής:

1 Υφιστάμενες χορηγήσεις κυμαινόμενου επιτοκίου: Η αύξηση των δόσεων εφόσον επαληθευθεί το βασικό σενάριο διαμόρφωσης του επιτοκίου του ευρώ στο 4% θα είναι σημαντική σε σύγκριση με λίγους μήνες πριν. Για παράδειγμα, η μηνιαία καταβολή ανά 100.000 ευρώ στεγαστικού δανείου από τα περίπου 500 ευρώ τον Ιούνιο του 2022 θα ξεπεράσει τα 700 ευρώ το ερχόμενο καλοκαίρι και θα διατηρηθεί σε αυτά τα επίπεδα για αρκετούς μήνες. Για ένα νοικοκυριό με σταθερά εισοδήματα, μια αύξηση κατά 200 ευρώ ή 40% πιθανώς να μην είναι ανεκτή.

Στις περιπτώσεις λοιπόν ενήμερων δανείων, πράσινων ή ρυθμισμένων, θα παρασχεθούν ρυθμίσεις ανακούφισης. Η πιο ήπια παρέμβαση, εφόσον το επιτρέπει η ηλικία του δανειολήπτη, είναι η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής. Εάν αυτή η αναδιάρθρωση δεν είναι αρκετή, θα εξετάζεται και το ενδεχόμενο μείωσης του περιθωρίου κέρδους (spread). Μια ακόμη λύση αποτελεί η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά.

2 Νέα δάνεια όλων των τύπων: Στον βαθμό που το επιτρέψουν οι συνθήκες στις αγορές, οι τράπεζες θα περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις αυξήσεις στα επιτόκια των νέων χορηγήσεων. Δείγματα γραφής προς αυτή την κατεύθυνση δόθηκαν τους προηγούμενους μήνες. Παρά την ενίσχυση των διατραπεζικών δεικτών Euribor, δεν προχώρησαν σε αυξήσεις των σταθερών επιτοκίων, ενώ ορισμένα πιστωτικά ιδρύματα κούρεψαν τα spreads στα προγράμματα κυμαινόμενου επιτοκίου, ώστε το τελικό κόστος να διατηρηθεί σε όσο το δυνατόν πιο λογικά επίπεδα.

3 Προθεσμιακές καταθέσεις: Οι τράπεζες αύξησαν σημαντικά αυτόν τον μήνα τα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις. Πλέον, ακόμη και για ποσά της τάξης των 20.000 ευρώ, είναι διαθέσιμα προγράμματα διάρκειας άνω των 12 μηνών με ετησιοποιημένες αποδόσεις από 1,50% ως 2%. Εκτιμάται δε ότι από τα τέλη του επόμενου μήνα θα ξεκινήσει ένας νέος κύκλος βελτίωσης των όρων διάθεσης στα προϊόντα της κατηγορίας.

Συσκέψεις Σταϊκούρα – τραπεζών

Ολοκληρώθηκαν για την ώρα οι συσκέψεις του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα με τις τραπεζικές διοικήσεις για ζητήματα που αφορούν την εμπορική τους πολιτική. Μετά τον τελευταίο κύκλο επαφών, οι τράπεζες προχώρησαν σε διαδοχικές αναπροσαρμογές στα επιτόκια καταθέσεων, ενώ μέσα στον Απρίλιο αναμένεται να ξεκινήσουν οι πληρωμές της δράσης επιδότησης εξυπηρετούμενων δανείων με ενέχυρο την α΄ κατοικία, προς κάλυψη για έναν χρόνο του 50% της επιβάρυνσης από την άνοδο των δεικτών Εuribor. Επιπλέον, μηδενίστηκαν οι προμήθειες για εμβάσματα έως 500 ευρώ μέσω m-banking (IRIS).