Επιτελικό αλλά όχι αποτελεσματικό κράτος

Ο ατελής χειρισμός των πλημμυρών και των πυρκαγιών, η ελλιπής αστυνόμευση των χούλιγκαν, τα αποφεύξιμα δυστυχήματα στα Τέμπη και το λιμάνι του Πειραιά, οι αδυναμίες του ΕΚΑΒ στις διακομιδές ασθενών, οι ουρές στα Κτηματολόγια, οι καθυστερήσεις και η χαμηλή ποιότητα των έργων υποδομής, η διχοτόμηση της χώρας από τις πρόσφατες κακοκαιρίες, και οι συνεχιζόμενες καθυστερήσεις στις αδειοδοτικές διαδικασίες, στην απόδοση δικαιοσύνης και στην ψηφιοποίηση λειτουργιών είναι όλα συμπτώματα της μη αποτελεσματικής λειτουργίας του ελληνικού κράτους. Παρά τις υποσχέσεις περί επιτελικότητας, είναι φανερό ότι οι περισσότεροι κρατικοί μηχανισμοί, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή τους, δεν μπορούν να υπηρετήσουν αποτελεσματικά τον σκοπό για τον οποίον δημιουργήθηκαν. Αδυνατούν να παρέχουν ικανοποιητικές υπηρεσίες και δεν μπορούν να χειριστούν επιχειρησιακά απαιτητικές καταστάσεις και γεγονότα υψηλής αβεβαιότητας με σημαντικές επιπτώσεις σε ζωές και περιουσία. Τα όρια του κράτους είναι ασαφή και μεταβάλλονται με τις ιδεολογικές θέσεις και τις πολιτικές τακτικές των κυβερνήσεων, τις οικονομικές και δημοσιονομικές συνθήκες και τις πραγματικές ανάγκες για οικονομική ανάπτυξη, ευημερία και μείωση των ανισοτήτων. Σε κάθε όμως περίπτωση, το κράτος εγγυάται και οφείλει να εξασφαλίζει συνεχώς την ύπαρξη και λειτουργία του απαραίτητου για την ευημερία του πολίτη πλέγματος υπηρεσιών και υποδομών, ανεξάρτητα από τις κρατούσες οικονομικές συνθήκες και τα φυσικά φαινόμενα. Αυτό ορίζει την αποτελεσματικότητά του, η οποία προϋποθέτει μακροχρόνιο σχεδιασμό, διαθεσιμότητα κατάλληλων ανθρώπινων πόρων και τεχνικών μέσων και επιχειρησιακές ικανότητες.

Οι επιχειρούμενες, σε ακραίες καταστάσεις, συνεργασίες υπουργείων, τοπικής αυτοδιοίκησης και κρατικών εταιρειών δεν έχουν την απαραίτητη ενιαία αντίληψη σκοπού, ούτε των κινδύνων που διαχειρίζονται και δεν είναι επαρκούν για την αντιμετώπισή τους. Επιπλέον, η συνεχής συμμετοχή υπουργών στη λήψη επιχειρησιακών αποφάσεων και στον συντονισμό φορέων θέτει το προφανές ερώτημα αν είναι πράγματι ικανότεροι από τους υπηρεσιακούς παράγοντες σε αυτούς τους ρόλους και αν όχι γιατί θεωρούν καθήκον την εμπλοκή τους. Με ελλιπή συντονισμό και χωρίς κατάλληλη ηγεσία οι κρατικοί μηχανισμοί σε δύσκολες περιστάσεις αντιδρούν αργά, σπασμωδικά και αποσπασματικά.