Σε ένα άνευ προηγούμενου κυνήγι επιδομάτων, επιταγών ακρίβειας, διαφόρων τύπου «Pass», vouchers, έκτακτων ενισχύσεων, αλλά και ό,τι άλλο μπορεί να καλύψει μέρος έστω των σημαντικών απωλειών που έχουν υποστεί τα τελευταία χρόνια τα νοικοκυριά από τις κρίσεις που τους έχουν χτυπήσει (υγειονομική, ακρίβειας κ.τ.λ.) έχουν επιδοθεί από το 2020 έως σήμερα εκατομμύρια συμπολίτες μας.
Χάνει κανείς το μέτρημα με τα αλλεπάλληλα επιδοματικά μέτρα και την πολιτική των «Pass» που έχει ακολουθήσει η κυβέρνηση τα τελευταία 4 χρόνια, με τον πακτωλό των δισεκατομμυρίων που έχουν διοχετευθεί στις τσέπες των νοικοκυριών να μην είναι αρκετά για την αντιμετώπιση του νούμερο ένα προβλήματος, όπως αυτό καταγράφεται και στις δημοσκοπήσεις και το οποίο δεν είναι άλλο από την ακρίβεια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πολίτες να καλύψουν την αγορά βασικών ειδών και καθημερινών αναγκών των ίδιων και των οικογενειών τους.
Τους πρώτους μήνες του 2020, όταν ξέσπασε η παγκόσμια υγειονομική κρίση που εξελίχθηκε σε οικονομική με τα αλλεπάλληλα «lockdowns» να γονατίζουν επαγγελματίες, μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις και κυρίως τους απλούς εργαζομένους, η κυβέρνηση προχώρησε σε ένα μπαράζ ενισχύσεων. Με κονδύλια κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ενωση και με όπλο την ενεργοποίηση στις αρχές του 2020 της γενικής ρήτρας διαφυγής από τους δημοσιονομικούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, στήριξε εργαζομένους που είχαν βγει σε αναστολή εργασίας, επαγγελματίες που δεν είχαν δουλειά και μικρομεσαίες και άλλες επιχειρήσεις που είχαν βάλει προσωρινό λουκέτο, αλλά και ανέργους που έβλεπαν την κρίση να τους δίνει τη χαριστική βολή.
35,6 δισ. ευρώ
Τα συνολικά μέτρα στήριξης για το 2020 είχαν ανέλθει σύμφωνα με τις δηλώσεις των αρμόδιων υπουργών στα 24 δισ. ευρώ το 2020, ενώ το 2021 ξεπέρασαν τα 11,5 δισ. ευρώ, αθροιστικά δηλαδή ανήλθαν σε μία διετία στα 35,6 δισ. ευρώ. Τα ποσά αυτά είχαν διοχετευθεί σε εργαζομένους, επαγγελματίες, επιχειρήσεις είτε με τη μορφή των επιστρεπτέων προκαταβολών είτε με τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού είτε με εφάπαξ ενισχύσεις προκειμένου να αντέξουν τα χτυπήματα της υγειονομικής κρίσης που εξελίχθηκε σε οικονομική.
Υπενθυμίζεται ότι εντός του 2020, εκτός των άλλων, είχε δοθεί και ένα έκτακτο επίδομα 600 ευρώ σε 195.000 επιστήμονες (γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, συμβολαιογράφους, αρχιτέκτονες, λογιστές, ερευνητές κ.ά.).
Η αισχροκέρδεια
Η κυβέρνηση με σημαντική καθυστέρηση αποφάσισε να χτυπήσει την ακρίβεια στην καρδιά του προβλήματος, που δεν είναι άλλο από την αισχροκέρδεια. Ο πληθωρισμός απληστίας, ο νέος όρος που έβαλαν στη ζωή μας οι σύγχρονοι οικονομολόγοι, έχει κυριαρχήσει το τελευταίο διάστημα και τα μέτρα που λαμβάνονται και τα πρόστιμα που επιβάλλονται δείχνουν να μην είναι αρκετά για να περιορίσουν το φαινόμενο της παρατεταμένης ακρίβειας και της απληστίας αρκετών πολυεθνικών εταιρειών που επιβάλλουν στους καταναλωτές τιμές Ελβετίας. Οι διάφορες επιδοματικές πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί τα τελευταία χρόνια και συνεχίζονται ακόμη και σήμερα σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις απώλειες που έχουν υποστεί τα νοικοκυριά λόγω των αυξημένων τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες.
Το 2022 μπήκαν στη ζωή εκατομμυρίων νοικοκυριών τα διάφορα Pass, δηλαδή οι έκτακτες παροχές της κυβέρνησης που στόχο είχαν να καλύψουν μέρος έστω των απωλειών που είχαν υποστεί στις τσέπες τους οι πολίτες λόγω της σημαντικής και παρατεταμένης ακρίβειας. Οι ραγδαίες αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος, στα καύσιμα και στα τρόφιμα οδήγησαν το κυβερνητικό επιτελείο να ανακοινώνει το ένα Pass μετά το άλλο.
Power Pass
Η μεγάλη άνοδος των τιμών στην ενέργεια, που κορυφώθηκε τους μήνες που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, έφερε στη ζωή των Ελλήνων το Power Pass. Μέσω αυτού επιστράφηκαν σε εκατομμύρια νοικοκυριά ποσά έως 600 ευρώ για τη χρονική περίοδο από 1ης Δεκεμβρίου 2021 έως 31 Μαΐου 2022. Μάλιστα το συγκεκριμένο Pass πήρε παράταση και για τον Ιούνιο καλύπτοντας ακόμη περισσότερα νοικοκυριά. Η συνολική δαπάνη από τον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη μέρους της αύξησης του κόστους κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος ανήλθε σε 295,6 εκατ. ευρώ.
Fuel Pass 1 & 2
Τον Απρίλιο του 2022 περίπου 3.000.000 ιδιοκτήτες ΙΧ και μοτοσικλετών υπέβαλαν αιτήσεις για να λάβουν το Fuel Pass, ένα μέτρο ενίσχυσης φυσικών προσώπων και ελεύθερων επαγγελματιών για την αντιμετώπιση της αύξησης του κόστους καυσίμων κίνησης, συνολικού κόστους για τον προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ. Δικαιούχοι ήταν κάθε φυσικό πρόσωπο συμπεριλαμβανομένων και ελευθέρων επαγγελματιών, που είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας με δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα φορολογικού έτους 2020 έως 30.000 ευρώ, με σκοπό τη συμβολή στην κάλυψη του κόστους κατανάλωσης καυσίμων κίνησης των μηνών Απριλίου, Μαΐου και Ιουνίου 2022.
Το ποσό της επιδότησης για τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων στην ηπειρωτική χώρα ήταν 40 ευρώ και στα νησιά 50 ευρώ και για τους ιδιοκτήτες μηχανής στα 30 και 35 ευρώ αντίστοιχα. Μάλιστα όσοι χρησιμοποιούσαν την άυλη ψηφιακή κάρτα είχαν μία πρόσθετη επιδότηση 5 ευρώ για το παραπάνω τρίμηνο.
Ωστόσο, οι τιμές των καυσίμων την περίοδο εκείνη ξεπερνούσαν στις περισσότερες περιπτώσεις τα 2,2 ευρώ το λίτρο και η κυβέρνηση αποφάσισε να φέρει και το Fuel Pass 2. Ουσιαστικά έδωσε τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων και μοτοσικλετών να λάβουν για ένα ακόμη τρίμηνο (και τελευταίο) λίγο υψηλότερη επιδότηση από εκείνη που ήταν το διάστημα Απριλίου – Ιουνίου. Για την περίοδο Ιουνίου – Σεπτεμβρίου το ποσό της επιδότησης ήταν για τους ιδιοκτήτες ΙΧ 65 ευρώ για την ηπειρωτική χώρα και 85 ευρώ στα νησιά, ενώ για τους ιδιοκτήτες μηχανής το ποσό για το τρίμηνο αυτό ήταν 45 ευρώ για την ηπειρωτική χώρα και 55 ευρώ για τα νησιά. Σημειώνεται ότι στο Fuel Pass 2 εφαρμόστηκε ενισχυμένη επιδότηση 15 ευρώ για όσους χρησιμοποίησαν άυλη ψηφιακή κάρτα. Επίσης, για την περίοδο αυτή εφαρμόστηκε μία έξτρα επιδότηση στο Diesel κίνησης κατά 0,15 €/lt στην αντλία για όλους.
Market Pass
Το δίμηνο Φεβρουαρίου – Μαρτίου 2023 περισσότερα από 2,3 εκατομμύρια νοικοκυριά υπέβαλαν αιτήσεις στο gov.gr προκειμένου ανάλογα την οικογενειακή τους κατάσταση να λάβουν μηνιαία επιδότηση από 22 έως 100 ευρώ για το διάστημα Φεβρουαρίου – Ιουλίου 2023 για αγορές προϊόντων κάθε είδους από σουπερμάρκετ, παντοπωλεία, κρεοπωλεία, ζαχαροπλαστεία, γαλακτοπωλεία, φούρνους, ιχθυοπωλεία, λαϊκές αγορές κ.τ.λ. Ωστόσο λόγω του γεγονότος ότι η ακρίβεια κάλπαζε με ακόμη πιο υψηλούς ρυθμούς ιδιαίτερα στα τρόφιμα αποφασίστηκε να δοθεί μία επιπλέον τρίμηνη παράταση στο μέτρο έως τα τέλη Οκτωβρίου και συνολικά οι δικαιούχοι να λάβουν περίπου 1 δισ. ευρώ. Επίδομα και για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2023 θα λάβουν οι κάτοικοι (που είναι δικαιούχοι) στις πληγείσες περιοχές. Η διαδικασία θα είναι αυτόματη και με τα ίδια κριτήρια και προϋποθέσεις. Η καταβολή έγινε στις 20 Δεκεμβρίου, ενώ για όσους έκαναν νέες αιτήσεις η πληρωμή θα γίνει αργότερα.
Dentist Pass
Δωρεάν οδοντιατρικές εξετάσεις για παιδιά προβλέπει το Dentist Pass, το οποίο αφορά την προληπτική οδοντιατρική φροντίδα 660.000 παιδιών ηλικίας 6 έως 12 ετών. Οι γονείς όφειλαν να κάνουν τις αιτήσεις το περασμένο έτος και η οικονομική ενίσχυση ανέρχεται σε 40 ευρώ μέσω ψηφιακής κάρτας και χρήση της στα POS των οδοντιατρείων. Η ισχύς της κάρτας είναι 6 μήνες από την ενεργοποίησή της και περιλαμβάνει επίσκεψη σε οδοντίατρο για έλεγχο στοματικής υγιεινής παιδιού, φθορίωση δοντιών (προστασία από τερηδόνα), καθαρισμό, ενημέρωση και οδηγίες στοματικής υγιεινής.
Youth Pass
Τον Δεκέμβριο του 2023 οι νέοι ηλικίας 18 και 19 ετών που είχαν υποβάλει αιτήσεις αφού πρώτα είχαν αποκτήσει ΑΦΜ έλαβαν την ενίσχυση των 150 ευρώ μέσω άυλης ψηφιακής κάρτας. Συνολικά κάθε χρόνο δικαιούχοι είναι περίπου 200.000 νέοι και νέες που συμπληρώνουν τα παραπάνω όρια ηλικίας και το ποσό μπορούν να το χρησιμοποιούν σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού και των μεταφορών και συγκεκριμένα σε ξενοδοχεία – τουριστικά καταλύματα, μεταφορές (ταξί, λεωφορεία, τρένα, ακτοπλοϊκά – αεροπορικά εισιτήρια), ενοικιάσεις ΙΧ – σκαφών αναψυχής, θέατρα – σινεμά – συναυλίες.
Evia και Samos Pass
Το North Evia-Samos Pass αποτελεί μέτρο ενίσχυσης φυσικών προσώπων για την οικονομική στήριξη της τουριστικής δραστηριότητας των πληγεισών περιοχών Βόρειας Εύβοιας και Σάμου. Η οικονομική ενίσχυση ήταν 300 ευρώ για τους δικαιούχους που επέλεξαν ως προορισμό τους τη Σάμο (Δήμοι Ανατολικής και Δυτικής Σάμου), πλην της 2ης φάσης αιτήσεων που αφορούσε τον Αύγουστο και ανήλθε στα 200 ευρώ. Η οικονομική ενίσχυση ανέρχεται σε 150 ευρώ για τους δικαιούχους που επέλεξαν ως προορισμό τους τη Β. Εύβοια (Δήμοι Ιστιαίας – Αιδηψού και Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Αννας), πλην της 2ης φάσης αιτήσεων που αφορούσε τον Αύγουστο και ανήλθε σε 100 ευρώ.
Αποζημιώσεις ειδικού σκοπού και επιστρεπτέες προκαταβολές
Οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού ξεκίνησαν στο ύψος των 800 ευρώ τον μήνα για όσους είχαν τεθεί σε υποχρεωτική αναστολή εργασίας, στη συνέχεια μειώθηκαν στα 534 ευρώ, μετά στα 300 ευρώ και σιγά-σιγά, όσο έβγαινε η χώρα από τα lockdowns, μηδενίστηκαν εντελώς.
Ειδικά για επιδοτούμενους ανέργους, η δίμηνη παράταση που τους δόθηκε από το κράτος αλλά και το επίδομα των 400 ευρώ που έλαβαν οι μακροχρόνια άνεργοι ήταν σταγόνα στον ωκεανό στην προσπάθεια κάλυψης των βασικών αναγκών τους. Η μόνη αισιόδοξη νότα εκείνη την περίοδο ήταν η ραγδαία πτώση των τιμών στα καύσιμα, η οποία όμως στην ουσία δεν είχε αντίκρισμα αφού ο κόσμος ούτως ή άλλως είχε περιορίσει λόγω των lockdowns στο ελάχιστο τις μετακινήσεις του.
Επίσης, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τη μία μετά την άλλη ενίσχυση που δόθηκε στους επαγγελματίες και στις επιχειρήσεις μέσω των επτά συνολικά επιστρεπτέων προκαταβολών, όπου στο τέλος σημαντικό μέρος αυτών χαρίστηκε και το υπόλοιπο ακόμα επιστρέφεται από όσους τις έλαβαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία, περίπου 700.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις έλαβαν το επίμαχο διάστημα της υγειονομικής κρίσης 8,3 δισ. ευρώ και καλούνται να επιστρέψουν περίπου 2,5-3 δισ. ευρώ.
