Με καζάνι που βράζει μοιάζει η αγορά ηλεκτρισμού. Μέρα με τη μέρα οι αντιδράσεις «ξεχειλίζουν», με επίκεντρο το έλλειμμα των 287,6 εκατ. ευρώ στον Ειδικό Λογαριασμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛΑΠΕ), δηλαδή στο ταμείο από το οποίο αποζημιώνονται οι παραγωγοί πράσινης ενέργειας. Τον τελευταίο μήνα ένας ακήρυκτος πόλεμος μαίνεται στον δημόσιο λόγο, την ίδια ώρα που στο παρασκήνιο πλανώνται λύσεις-φαντάσματα που κινούνται σε αχαρτογράφητο πολιτικό και επενδυτικό… ουρανό. «Κορόνες» Ο σπινθήρας που πυροδότησε την κόντρα ήταν η αναφορά του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη σε «προστατευόμενα υπερκέρδη» των ηλεκτροπαραγωγών, τα οποία πλήττουν οικιακούς και βιομηχανικούς καταναλωτές. Φορείς, εταιρείες και επενδυτές, Ελληνες και ξένοι, που κινούνται στον χώρο των ΑΠΕ έσπευσαν να καταγγείλουν ότι ο υπουργός επιχειρεί με… κορόνες να καλύψει τους λανθασμένους χειρισμούς του στη διαχείριση του ΕΛΑΠΕ. Η κυβέρνηση τον Αύγουστο του 2019 είχε αποφασίσει, μέσω της μείωσης κατά 25% του ΕΤΜΕΑΡ (του τέλους υπέρ ΑΠΕ που καταβάλλουν οι καταναλωτές μέσω των τιμολογίων ρεύματος), και μάλιστα αναδρομικά από 1.1.19, να αποστερήσει από τον ΕΛΑΠΕ περίπου 200 εκατ. ευρώ ετησίως (δηλαδή 400 εκατ. ευρώ σωρευτικά, έως το τέλος του 2020). Στόχος ήταν να ισοσκελιστεί για τους καταναλωτές η αύξηση των λογαριασμών της ΔΕΗ. Ωστόσο, σημαντική παράμετρος που περιόρισε τα έσοδα του Ειδικού Λογαριασμού ήταν επίσης ο περιορισμός της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και η πτώση της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος (ΟΤΣ – Οριακή Τιμή Συστήματος) ως συνέπεια της πανδημίας. Το «κούρεμα» Ο κ. Χατζηδάκης έχει αποκλείσει την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ και βάζει στην ατζέντα των συζητήσεων με τους παραγωγούς πράσινης ενέργειας ακόμη και την προοπτική «κουρέματος» των τιμών με τις οποίες αποζημιώνονται για το ρεύμα που παράγουν. Ηδη τη δυσαρέσκειά τους στο Μαξίμου και στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχουν εκφράσει διεθνείς κολοσσοί, όπως οι IBERDROLA, EDF, TOTAL EREN, καθώς και η ENEL, της οποίας το έργο στον Καφηρέα είχε εγκαινιάσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το ζήτημα του ΕΛΑΠΕ έχει δημιουργήσει ρίξεις και εντός του ενεργειακού επιτελείου της κυβέρνησης, αλλά και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ, καθώς πολλά στελέχη επισημαίνουν αρμοδίως ότι ήταν «φάουλ» του κ. Χατζηδάκη η ανακίνηση του θέματος τη δεδομένη στιγμή. «Δεν λέω να αφήσουμε την «τρύπα» στον ΕΛΑΠΕ να φτάσει στο ένα δισ. ευρώ. Αλλά σηκώθηκε πολλή… σκόνη δίχως λόγο. Το έλλειμμα είναι λογιστικό και για την ώρα οι παραγωγοί πληρώνονται στην ώρα τους. Οπότε θα μπορούσαν να ληφθούν κάποια μέτρα άμεσα και πιο δομικά αργότερα δίχως να ξεσηκωθεί η αγορά» σημειώνει κυβερνητικός παράγοντας. Πάντως, ο υπουργός Ενέργειας έχει δεσμευτεί ότι δεν θα υπάρξουν αιφνιδιασμοί. Οι συναντήσεις Ηδη από την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησαν οι πρώτες επαφές. Την Παρασκευή πραγματοποιήθηκε συνάντηση στο υπουργείο, στην οποία συμμετείχαν ο πρόεδρος και αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΣΗΑΠΕ) κ. Γιώργος Περιστέρης (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) και κ. Αθανάσιος Τσαντίλας (Ρόκας Αιολική), ο πρόεδρος και διευθυντής της ΕΛΕΤΑΕΝ κ. Παναγιώτης Λαδακάκος και κ. Παναγιώτης Παπασταματίου, καθώς και οι επικεφαλής των πολυεθνικών εταιρειών Enel, Iberdrola και EDF, οι οποίες διατηρούν ισχυρό χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ στην Ελλάδα. Δυσαρέσκεια Οι εκπρόσωποι των φορέων εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους σε σχέση με τους χειρισμούς του υπουργείου και ζήτησαν τη διενέργεια ενός ειλικρινούς και όχι προσχηματικού διαλόγου με προειλημμένες αποφάσεις. Και για να προχωρήσει ο διάλογος σε σωστή βάση κατέστησαν σαφές στον υπουργό ότι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στις μελέτες που ετοιμάζουν η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και ο Διαχειριστής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εγγυήσεων Προέλευσης (ΔΑΠΕΕΠ) για τον ΕΛΑΠΕ. Μάλιστα, οι εκπρόσωποι των ξένων εταιρειών κατέστησαν σαφές στον κ. Χατζηδάκη ότι υπάρχει μια λίστα χωρών με επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα της πράσινης ενέργειας. Γι’ αυτό ζήτησαν σεβασμό των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η πολιτεία έναντι όσων «επένδυσαν στη βάση των εγγυήσεων μιας συντεταγμένης πολιτείας που οφείλει να έχει συνέπεια και συνέχεια». Οι επενδυτές δήλωσαν στον υπουργό ότι είναι διατεθειμένοι όλοι μαζί να εξαντλήσουν τις πιθανότητες για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά κονδύλια, αλλά όπως σημείωσαν «πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα ρεαλιστικό αίτημα που θα ανταποκρίνεται στην πραγματική επίπτωση της πανδημίας και να το υποστηρίξουμε». «Δεν θα πληρώσουμε το μάρμαρο για τρίτη φορά» Με το περίφημο «new deal» το 2014 έγινε αναδρομική περικοπή εσόδων στα έργα ΑΠΕ για το 2013 και κόψιμο ταρίφας έως και 40% στα υπολειπόμενα έτη των 20ετών συμβάσεων πώλησης ρεύματος. Παράγοντες της αγοράς πράσινης ενέργειας αναφέρουν χαρακτηριστικά στο «Βήμα»: «Δεν είναι δυνατόν να πληρώσουν το μάρμαρο για τρίτη φορά οι ΑΠΕ. Θα ήταν ένα καταστροφικό σήμα και θα έθετε σε κίνδυνο την αξιοπιστία του επιχειρηματικού περιβάλλοντος της χώρας σε έναν τομέα στον οποίο η σημερινή κυβέρνηση ήταν υποστηρικτική και φιλόδοξη, θέτοντας πρωτοποριακούς στόχους απολιγνιτοποίησης και διείσδυσης ΑΠΕ». Πολλές προτάσεις πάνω στο τραπέζι Απαιτείται μια τεχνοκρατική δουλειά και… χειρουργικές επεμβάσεις προκειμένου να βρεθεί μια δίκαιη λύση για τη βιωσιμότητα του ΕΛΑΠΕ και την επενδυτική ασφάλεια δίχως να επηρεαστεί το κόστος για τη βιομηχανία και τους καταναλωτέ, σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΕΝ. Στο τραπέζι, σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΕΝ,βρίσκονται διάφορες προτάσεις, όπως: 1. Κάλυψη (εν μέρει ή εν όλω) από το Ταμείο Ανάκαμψης. Προϋποθέτει σύμφωνη γνώμη της ΕΕ, η οποία δεν είναι δεδομένη. Το ποσό θα πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον στα 100 εκατ. ευρώ μόνο για το 2020. 2. Κάλυψη (εν μέρει ή εν όλω) από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι σημείωσαν υψηλά κέρδη την περίοδο της πανδημίας λόγω σημαντικής πτώσης των τιμών χονδρεμπορικής. Οι προμηθευτές ρεύματος αντιδρούν σε μια τέτοια προοπτική, την οποία δείχνει ότι έχει αποκλείσει και το ΥΠΕΝ. 3. Κάλυψη (εν μέρει ή εν όλω) από τους παραγωγούς ΑΠΕ. Προτείνεται για τους παραγωγούς με παλιά έργα ΑΠΕ που διατηρούν εγγυημένες υψηλές ταρίφες (λόγω και του υψηλότερου επενδυτικού κόστους εκείνη την εποχή) και όχι για νέα έργα που αποζημιώνονται πλέον με χαμηλές τιμές, συχνά χαμηλότερες και από την ΟΤΣ. Η συγκεκριμένη πρόταση δημιουργεί ανησυχίες για τις συνέπειες που μια νέα έκτακτη εισφορά θα έχει στην αποπληρωμή δανείων και στο επενδυτικό κλίμα. «Ποιος επενδυτής θα επενδύσει σε μια χώρα που συνεχώς αθετεί τα συμφωνημένα;», αναρωτιούνται οι φορείς των ΑΠΕ. 4. Να περάσει το ΕΤΜΕΑΡ από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στο ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων, ώστε οι πάροχοι να επωμιστούν το κόστος του. 5. Αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ στη μέση τάση με στόχο έσοδα 100 εκατ. ευρώ. 6. Αύξηση των εσόδων από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων που τροφοδοτούν τον ΕΛΑΠΕ, από 65% σε 85%, για μια διετία. Με το μέτρο αυτό θα εισρεύσουν στον λογαριασμό πλέον των 100 εκατ. ευρώ/έτος. 7. Χρήση κονδυλίων του Πράσινου Ταμείου.