Με ενισχυμένους κατά τουλάχιστον 20% προϋπολογισμούς στις χορηγήσεις, οι τράπεζες θα επιχειρήσουν το 2019 η ατμομηχανή των δανείων να επιστρέψει σε θετικό έδαφος, για πρώτη φορά έπειτα από οκτώ χρόνια συρρίκνωσης των υπολοίπων. Το 2018 εκτιμάται πως έκλεισε με νέες εκταμιεύσεις ύψους 10 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων κατευθύνθηκε στην αναχρηματοδότηση παλαιών επιχειρηματικών δανείων. Ωστόσο, το ποσό αυτό δεν ήταν αρκετό για την επίτευξη πιστωτικής μεγέθυνσης και η χρονιά αναμένεται να κλείσει ξανά με αρνητικό πρόσημο γύρω στο 1%.
Προσφορά και ζήτηση
Τι φταίει όμως που τα υπόλοιπα των δανείων εξακολουθούν να μειώνονται στην εγχώρια αγορά; Οπως επισημαίνει σχετικά αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος συστημικού ομίλου, το πρόβλημα σε αυτή τη συγκυρία δεν εντοπίζεται στην προσφορά χρήματος, αλλά στη ζήτηση. Μπορεί τα επίπεδα ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος να υπολείπονται σημαντικά σε σχέση με τέσσερα χρόνια νωρίτερα ή σε σύγκριση με την έναρξη της κρίσης, ωστόσο περιθώρια για περαιτέρω ενίσχυση του δανεισμού από τα σημερινά επίπεδα υπάρχουν.
Κολλημένοι στο μηδέν
Η ίδια πηγή εξηγεί πως «οι μισοί δανειολήπτες μας είναι κόκκινοι, άρα και αποκλεισμένοι από το τραπεζικό σύστημα. Από τους υπόλοιπους μόνο ένα μέρος πληροί τα βασικά τραπεζικά κριτήρια, και από αυτούς ένα μικρό ποσοστό θέλει να δανειστεί. Πρόκειται για το 20% – 25% των εν λειτουργία επιχειρήσεων που κυνηγά σήμερα όλος ο ανταγωνισμός και «σκοτώνεται» προσφέροντας πολύ χαμηλά επιτόκια». Προσθέτει δε πως εάν δεν επιταχυνθεί η ανάκαμψη της οικονομίας και δεν υπάρξει αύξηση των επενδύσεων, η υγιής ζήτηση για δανεικά θα παραμείνει στα τρέχοντα επίπεδα και οι ρυθμοί των χρηματοδοτήσεων κολλημένοι στο μηδέν ή ακόμη και σε αρνητικά επίπεδα.
Η αλήθεια είναι ότι οι επενδύσεις παγίων κεφαλαίων μειώθηκαν στο α’ εξάμηνο του 2018 κατά 8% περίπου, οδηγώντας σε χαμηλότερα επίπεδα τις αιτήσεις για δανεισμό από βιώσιμες επιχειρήσεις. «Για να υπάρξει ταχεία ανάκαμψη της αγοράς των δανείων, απαιτούνται ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας της τάξης του 4% και όχι του 2%» υπογραμμίζει αναλυτής που παρακολουθεί τον τραπεζικό κλάδο.
Ως 15 δισ. ευρώ το 2019
«Με αυτά τα δεδομένα, για τη νέα χρονιά, και εφόσον δεν αλλάξει κάτι προς το χειρότερο σε μακροοικονομικό επίπεδο, οι τράπεζες εκτιμούν πως θα χορηγήσουν νέα δάνεια συνολικού ύψους 12 – 15 δισ. ευρώ, η πλειονότητα των οποίων θα κατευθυνθεί προς επιχειρήσεις» σημειώνει έμπειρο τραπεζικό στέλεχος.
Ενδεικτική της διάθεσης των τραπεζών να στηρίξουν την αγορά με ρευστότητα είναι η πρόσφατη προσωπική δέσμευση διευθύνοντος συμβούλου συστημικού ομίλου ότι «δεν θα έρθει κανένα επιχειρηματικό σχέδιο με καλές προοπτικές, ορθή στόχευση, που να πληροί τα βασικά πιστοληπτικά κριτήρια, και δεν θα βρούμε τρόπο να το χρηματοδοτήσουμε».
Σήμερα στην ελληνική αγορά υπάρχουν κλάδοι πολλαπλών ταχυτήτων. Τις θετικότερες προοπτικές εμφανίζουν τομείς εξαγωγικού χαρακτήρα, όπως ο τουρισμός, η ενέργεια, η αγροδιατροφή και οι υποδομές. Με βάση στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, με θετικούς ρυθμούς τρέχουν τα δάνεια στη γεωργία (+6,50%), στον κλάδο «Ορυχεία και Λατομεία» (+3,1%) και στον τουρισμό (+4,1%).
Στον αντίποδα, αρνητικό πρόσημο κάτω από το -1% καταγράφεται στη βιομηχανία, στη μεταποίηση, στις αποθηκεύσεις / μεταφορές πλην της ναυτιλίας, στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας και στο εμπόριο.
Αρνητικούς ετήσιους ρυθμούς κοντά στο 2% εμφανίζει ο δανεισμός σε ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις.
Οι εκτιμήσεις της ΤτΕ
Η Τράπεζα της Ελλάδος θεωρεί ότι η συρρίκνωση της τραπεζικής χρηματοδότησης φαίνεται ότι έχει σταματήσει πλέον όσον αφορά τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και οι κλάδοι του εμπορίου, του τουρισμού και των μεταφορών εκτός από τη ναυτιλία απορροφούν νέες τραπεζικές πιστώσεις. Η εξέλιξη της επιχειρηματικής πίστης είναι συνεπής όχι μόνο με την καταγραφείσα ενδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και με την αποκλιμάκωση των αντίστοιχων δανειακών επιτοκίων.
Από την άλλη πλευρά, η συρρίκνωση της τραπεζικής πίστης προς τα νοικοκυριά συνεχίστηκε.
