Αυξήθηκε στα $975 δισ. η περιουσία των Ελλήνων

Σε 975 δισ. δολάρια, αυξημένη κατά 67 δισ. δολάρια σε σχέση με το προηγούμενο 12μηνο, αλλά και μειωμένη κατά 273 δισ. δολάρια σε σχέση με το 2010, χρονιά που μπήκαμε στην περιπέτεια των μνημονίων, υπολογίζεται η καθαρή, εκτός δανεισμού κινητή και ακίνητη ιδιωτική περιουσία των ελληνικών νοικοκυριών για το 2018 σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελετών της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse, που εξετάζει την εξέλιξη του ιδιωτικού πλούτου σε πάνω από 200 χώρες. Βέβαια, αν κανείς θέλει να υπολογίσει το κόστος της ελληνικής κρίσης εξετάζοντας τα δύο άκρα, δηλαδή την αξία των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων στην κορύφωση της φούσκας το 2007, που είχε φθάσει τα 1,58 τρισ. δολάρια, ως την κατάρρευσή τους το 2015, στα 798 δισ. δολάρια, τότε οι απώλειες φθάνουν στο 50%, αφού η πτώση των αξιών των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων διαμορφώνεται στο ασύλληπτο ποσό των 786 δισ. δολαρίων ή σε 86.113 δολάρια ανά νοικοκυριό.

Η μέση ακαθάριστη περιουσία (συμπεριλαμβανομένων των δανείων) ανά ενήλικο των Ελλήνων διαμορφώνεται πάντως το 2018 σε 122.511 δολάρια, εκ των οποίων το 78% είναι σε μη χρηματοοικονομικά μέσα (κυρίως ακίνητα) και το υπόλοιπο 22% σε χρηματοοικονομικά μέσα (κυρίως καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κ.λπ.)

Η μέση καθαρή περιουσία ανά ενήλικο (εκτός δανεισμού) υπολογίζεται σε 108.127 δολάρια, εκ των οποίων τα 88.542 δολάρια αφορούν μη χρηματοοικονομικά μέσα (κυρίως ακίνητα) και τα 33.969 δολάρια χρηματοοικονομικά μέσα (κυρίως καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία).

Συνολικά 1.263.000 έχουν περιουσία μικρότερη των 10.000 δολαρίων, 5.493.000 μεταξύ 10.000 και 100.000, 2.177.000 μεταξύ 100.000 και 1.000.000, ενώ περιουσία άνω του 1.000.000 δολαρίων έχουν 87.000.

Ενώ στην Ευρώπη, η περιουσία σε χρηματοοικονομικά προϊόντα (44,6%)  και σε μη χρηματοοικονομικά (55,4%) είναι σχεδόν ισορροπημένη, στην περίπτωση της Ελλάδας η συμβολή κυρίως της ακίνητης περιουσίας στη μεταβολή του πλούτου είναι εμφανής, αφού το 78% της περιουσίας των Ελλήνων αφορά μη χρηματοοικονομικά μέσα (κυρίως ακίνητα και αυτοκίνητα). Τα στοιχεία, σύμφωνα με αναλυτές, δείχνουν μάλιστα μια διόγκωση των ακινήτων στο σύνολο της περιουσίας των Ελλήνων, η οποία ενδεχομένως σχετίζεται και με τοποθετήσεις που έγιναν σε ακίνητα στο εξωτερικό με τη μαζική έξοδο των καταθέσεων από τον Νοέμβριο του 2014 ως τον Ιούνιο του 2015. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε και την περίοδο 2012-2013, όταν και πάλι είχε σημειωθεί τεράστια έξοδος καταθέσεων λόγω της έντονης αβεβαιότητας γύρω από την αναδιάρθρωση του χρέους (PSI), από τα μέσα του 2011 ως τα μέσα του 2012.

Από την άλλη πλευρά, ενώ ως το 2008 που αρχίζει να κορυφώνεται η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση τα ρευστά διαθέσιμα αντιπροσώπευαν σχεδόν το ήμισυ του χρηματοοικονομικού χαρτοφυλακίου, από το 2009 ανέρχονται στα 3/4 του συνόλου, με τη συμμετοχή των μετοχών, ομολόγων κ.λπ. να περιορίζεται στο 1/10, λόγω της κατάρρευσης των κεφαλαιαγορών.

Η διαχρονική εξέλιξη των περιουσιακών μεγεθών παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, δεδομένης της χρηματοοικονομικής κρίσης που ενέσκηψε το 2008-2009 και της μεγάλης απαξίωσης των περιουσιακών στοιχείων, πέραν της αδυναμίας κεφαλαιακής συσσώρευσης, λόγω κατακρημνισμού των εισοδημάτων στην περίοδο των μνημονίων. Η Ελλάδα εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2001 σύμφωνα με απόφαση του Eco/Fin στις 19 και 20 Ιουνίου 2000.

Το 2001 λοιπόν η περιουσία των ελληνικών νοικοκυριών αποτιμώνταν σε 596 δισ. δολάρια, ενώ έναν χρόνο αργότερα εκτοξεύθηκε στα 724 δισ. δολάρια και στο τέλος του 2009, λίγο πριν από το Καστελλόριζο (23.4.2010), βρισκόταν στα 1,45 τρισ. δολάρια.

Η επώδυνη προσαρμογή που ακολούθησε, με τις περικοπές των δαπανών και τις δομικές μεταρρυθμίσεις – το τίμημα των προγραμμάτων διάσωσης των 288 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο ποσό στην παγκόσμια οικονομική ιστορία –, κατέστησε την Ελλάδα μια σκιά του προ κρίσης εαυτού της.

Η μεσαία τάξη «αποδεκατίστηκε» και πλήρωσε κατά κύριο λόγο τον λογαριασμό (86.113 δολάρια ανά νοικοκυριό από τη φούσκα του 2007 ως την κατάρρευση του 2015). Οι μετοχές στο Χρηματιστήριο της Αθήνας έχασαν 150 δισ. ευρώ από την αξία τους, ενώ, αν και απαιτήθηκαν 64 δισ. ευρώ για την επιβίωση των τραπεζών, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρεοκόπησε δύο φορές και ανακεφαλαιοποιήθηκε τρεις φορές.

Στην αγορά ακινήτων, οι σωρευτικές απώλειες ξεπέρασαν το 45%, με την πραγματική πτώση σε ορισμένες περιοχές να υπερβαίνει ακόμα και το 60%.
Ετσι, το 2015, απόρροια και του «Varoufakis effect», όπως αποκαλείται πλέον το πρώτο εξάμηνο του 2015, η αξία των περιουσιακών στοιχείων των ελληνικών νοικοκυριών κατέρρευσε στα 798 δισ. δολάρια.

Ο συμβιβασμός που ακολούθησε και η σταθεροποίηση της οικονομίας οδήγησαν σε μερική άνοδο της αξίας των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς το 2017 αυξήθηκε στα 908 δισ. δολάρια, ενώ το 2018 προσεγγίζει το 1 τρισ. δολάρια (975 δισ. δολάρια).