Μια γιρλάντα με άσπρες και κόκκινες μπάλες στο μπαλκόνι του ανυψωμένου ισογείου και δυο καταπράσινες ακόμα γλάστρες στο ρετιρέ είναι οι μόνοι μάρτυρες ζωής στην πρόσφατα εγκαταλελειμμένη από τους ενοίκους της πολυκατοικία στον πεζόδρομο της οδού Μεθώνης στα Εξάρχεια.

Είναι μια από τις πολυκατοικίες που πουλήθηκαν τους τελευταίους μήνες στην περιοχή. Οι αγοραστές είναι συνήθως επενδυτές απο διάφορες χώρες του εξωτερικού, καθώς η περιοχή, παρά το «σκληροπυρηνικό» παρελθόν της, αποτελεί πλέον ένα χρυσό μεσιτικό «φιλέτο» στο κέντρο της Αθήνας.

Μάλιστα, ίσως γι’ αυτό ακριβώς το παρελθόν, η περιοχή των Εξαρχείων, που φιγουράρει συχνά στα εξώφυλλα δημοφιλών εκδόσεων πολλών ευρωπαϊκών χωρών, προσελκύει το ενδιαφέρον επενδυτών που λανσάρουν στο κοινό τους εναλλακτικές μορφές τουρισμού.

Είναι η μοίρα των Εξαρχείων το gentrification (το κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο του πολεοδομικού «εξευγενισμού», κατά το οποίο ο χαρακτήρας μιας ιδιαίτερης αστικής περιοχής αλλάζει, με εύπορους ανθρώπους που μετακινούνται εκεί, προσελκύοντας επιχειρήσεις και επενδύσεις, αλλά απομακρύνοντας τους σημερινούς κατοίκους της); Και ποια είναι η τύχη των κτιρίων αυτών που πωλούνται το τελευταίο χρονικό διάστημα το ένα μετά το άλλο στην περιοχή; Οπως λένε στελέχη του real estate, είτε τα ξαναπωλούν είτε τα ανακαινίζουν και τα πουλούν ως οικιστικές μονάδες είτε τα χρησιμοποιούν για μίσθωση.

Η πολυκατοικία της Εμμ. Μπενάκη πουλήθηκε πριν από δύο περίπου χρόνια. Σήμερα λειτουργεί ως τουριστικό κατάλυμα.

«Μεγάλη ζήτηση και για ολόκληρα κτίρια»

«Υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ολόκληρα κτίρια» λέει στο «Βήμα» η μεσίτρια κυρία Κυριακή Μήτρου-Ocambo. Οπως αναφέρει, μόνο την περυσινή χρονιά διαχειρίστηκε την πώληση δύο μεγάλων κτιρίων στην περιοχή. Εξηγεί ότι οι τιμές στις περιπτώσεις αγοράς ολόκληρου κτιρίου είναι κατά περίπου 40% χαμηλότερες από εκείνες των μεμονωμένων αγοραπωλησιών. Μάλιστα, σε δημοφιλή ιστοσελίδα αγοραπωλησιών ακινήτων καταγράφονται οι αγγελίες για την πώληση 114 ολόκληρων κτιρίων στην περιοχή των Εξαρχείων. Πολλά από αυτά είναι μονοκατοικίες.

Το βλέμμα πέφτει στη χαρακτηριστική περίπτωση κτιρίου 1.190 τ.μ. με υπόγειο, ισόγειο, 5 ορόφους και δώμα κοντά στο Πανεπιστήμιο που πωλείται έναντι 2.950.000 ευρώ. Ή στην περίπτωση κτιρίου κατασκευής του 1950, έκτασης 1.654 τ.μ., με 7 ορόφους, που πωλείται έναντι 1.780.000 ευρώ.

Γιατί όμως τελικά οι επενδυτές επιλέγουν τα Εξάρχεια; «Είναι μια πολύ ωραία γειτονιά – για αυτό και τη λένε το «μικρό Κολωνάκι». Με τιμές, όμως, πολύ χαμηλότερες» λέει στο «Βήμα» ο κ. Κοσμάς Θεοδωρίδης, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης Μεσιτών Ακινήτων. Μήπως όμως η κατασκευή εκεί του σταθμού του μετρό «ανεβάζει» τις μετοχές της; «Βοηθάει και αυτό, αλλά ο βασικός λόγος είναι άλλος. Είναι το λεγόμενο rotation, συνηθισμένο φαινόμενο της κτηματαγοράς. Η γειτονιά για μια μεγάλη περίοδο είχε απαξιωθεί. Οι τιμές σε περιοχές που είχαν τέτοιου είδους ακίνητα, όπως το Κουκάκι και το Παγκράτι, είχαν ανέβει πάρα πολύ. Γι’ αυτό, όπως είναι λογικό, οι επενδυτές έψαξαν άλλη διέξοδο. Τώρα που ανεβαίνουν τα Εξάρχεια, στρέφονται σιγά-σιγά προς άλλες περιοχές, όπως π.χ. η Ομόνοια».

Τα Εξάρχεια, εξάλλου, είναι μια γειτονιά με αντισυμβατικό αέρα και με τον δικό της μύθο. Αυτόν που την κατέταξε στα «15 πιο όμορφα μέρη για επίσκεψη στην Ελλάδα» σύμφωνα με το «Travel and Leisure» σε οδηγό του που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες. Το αμερικανικό ταξιδιωτικό περιοδικό, μάλιστα, προτείνει μια βόλτα στα Εξάρχεια «γνωστά για το μποέμικο ύφος τους». Και βέβαια είναι ο ίδιος μύθος που έκανε μια ομάδα να διαφημίζει στο Airbnb πριν από λίγα χρόνια μια τουριστική βόλτα στην «επαναστατική γειτονιά» της Αθήνας.

Οι προβληματισμοί των κατοίκων

Δεν είναι βέβαιο, ωστόσο, ότι όλα αυτά κάνουν περήφανους τους κατοίκους των Εξαρχείων, που παρακολουθούν με σκεπτικισμό τις αλλαγές στη γειτονιά τους. Και αυτές είναι κάτι παραπάνω από φανερές. Τις βλέπει κανείς στα δεκάδες boutique hotels και Airbnb δίπλα στα καλυμμένα με γκραφίτι κτίρια ή στις αστικές πολυκατοικίες και στα νεοκλασικά διώροφα. Φαίνεται σε μικρές λεπτομέρειες όπως είναι τα laundries, επιχειρήσεις ενδεικτικές της τουριστικής κίνησης που ξεφυτρώνουν, ή τα ομοιόμορφα αξεσουάρ στις πολυκατοικίες που ανακαινίζονται.

«Αλλάζει ο κόσμος που έρχεται» λέει κάτοικος της περιοχής δείχνοντας μπροστά του μια πολυκατοικία κοντά στα σκαλιά που οδηγούν στον λόφο του Στρέφη, που πλέον λειτουργεί ως AirBnb. «Είναι τουρίστες που αναζητούν φθηνό κατάλυμα και δεν θα ενταχθούν στη γειτονιά, δεν θα τονώσουν την αγορά της. Προς το παρόν, όμως, κρατιέται η ισορροπία υπέρ των κατοίκων στα Εξάρχεια» συνεχίζει. Οι περισσότεροι κάτοικοι γνωρίζουν και δεν εκπλήσσονται όταν τους ρωτάμε για τις αγοραπωλησίες ολόκληρων πολυκατοικιών. Μας υποδεικνύουν μάλιστα πολλά σημεία – από τη Νεάπολη μέχρι το Πανεπιστήμιο.

  • Μαρτυρία

Η περιπέτεια μιας μετακόμισης

Επί 30 χρόνια κατοικούσε η Δ. Τζ. στην 5ώροφη πολυκατοικία της οδού Μεθώνης (φωτογραφία) που εκκενώθηκε – πριν από 10 ημέρες έφυγε και ο τελευταίος ένοικος από τα 12 διαμερίσματά της.

Αγοραστές ήταν ένα μεγάλο διεθνές fund. Το γεγονός ότι η πολυκατοικία ανήκε σε δυο αδέλφια διευκόλυνε την πώλησή της. Οι περισσότεροι ένοικοι έμεναν εκεί από το 1978 που χτίστηκε. Η Δ. Τζ. ύστερα από ψάξιμο 5 μηνών βρήκε ξανά σπίτι στα Εξάρχεια, σε υπερδιπλάσια όμως τιμή. Οι πιο πολλοί, όμως, έφυγαν για άλλες περιοχές.

«Μάθαμε για την πώληση πέρυσι το καλοκαίρι, όταν ο ιδιοκτήτης μάς ανακοίνωσε ότι διαπραγματεύεται κάτι τέτοιο. Σε εμένα εκμυστηρεύτηκε πως δεν ήταν σίγουρος γιατί η εταιρεία που θα αγόραζε ήταν ακόμα υπό σύσταση» εξομολογείται. Τελικά η αγοραπωλησία έγινε και οι νέοι ιδιοκτήτες έδωσαν ένα χρονικό περιθώριο μετακόμισης στους ενοικιαστές. «Το πιο χυδαίο ήταν το ότι έκοψαν τη σύνδεση με το φυσικό αέριο, με αποτέλεσμα να περάσουμε χωρίς θέρμανση όλον τον χειμώνα. Διέκοψαν επίσης και τον καθαρισμό του κτιρίου» λέει. «Ολη αυτή η περιπέτεια είχε κάτι πολύ βαρύ για όλους» εξομολογείται.