Εν όψει ενός ζοφερού χειμώνα, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις δεν φαίνεται να αποκλιμακώνονται, οι αραιές και μικρότερες ανατιμήσεις σε ένα «καλάθι» 50 προϊόντων από 20 διαφορετικές κατηγορίες είναι το εργαλείο της κυβέρνησης για να μην ξεφύγει κι άλλο η ακρίβεια, ειδικά για τις ευάλωτες οικονομικά ομάδες της ελληνικής κοινωνίας.
Με δεδομένο ότι διάφορα προϊόντα έχουν ακριβύνει έως και 90% από τον περυσινό Νοέμβριο, όταν άρχισε να «δαγκώνει» ο πληθωρισμός και με το νέο ανατιμητικό κύμα να βρίσκεται προ των πυλών, η ανάγκη να μπει έστω και ένα τυπικό ανάχωμα στην επέλαση των αυξήσεων στα βασικά είδη θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ.
Μόνο τον Σεπτέμβριο το καλάθι του σουπερμάρκετ ήταν ακριβότερο κατά 11% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022. Κάτι που θα φανεί αύριο, Δευτέρα 10 Οκτωβρίου, όταν η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα δημοσιεύσει την πορεία του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Ηδη, τα στοιχεία της Eurostat, η οποία ανακοίνωσε πληθωρισμό Σεπτεμβρίου στο 12,1% για την Ελλάδα έναντι 11,2% του Αυγούστου, προμηνύουν νέο σοκ.
Δύσκολη άσκηση
Σε αυτή την πρωτοφανή συγκυρία το υπουργείο Ανάπτυξης προτάσσει το «καλάθι» με τα 50 βασικά προϊόντα ως φρένο στα χειρότερα, αν και όλοι παραδέχονται πως πρόκειται για μια δύσκολη άσκηση.
Κι αυτό γιατί οι αυξήσεις τιμών σε αυτή τη λίστα προϊόντων, που θα περιλαμβάνει τρόφιμα (κρέας, λαχανικά, φρούτα, άλευρα, γαλακτοκομικά, καφές, έλαια, δημητριακά, αβγά, ζυμαρικά, όσπρια, τοματοειδή, ζάχαρη, κατεψυγμένα, σνακ κ.λπ.) και μη τρόφιμα (απορρυπαντικά, είδη καθαρισμού γενικής χρήσης, χαρτικά, είδη προσωπικής υγιεινής), δεν απαγορεύονται. Ούτε επιβάλλεται «πάγωμα». Απλώς υπάρχει δέσμευση οι ανατιμήσεις να είναι χαμηλότερες συγκριτικά με τα υπόλοιπα αντίστοιχα προϊόντα και να «περνάνε» στο ράφι σε αραιότερα χρονικά διαστήματα.
Εξάλλου, προκειμένου προσεγγιστεί ο στόχος των μικρότερων ανατιμήσεων θα πρέπει να εξασφαλιστεί και η συμφωνία των προμηθευτών, όταν το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων έχει εκτιναχθεί λόγω ενέργειας και πρώτων υλών.
Για το θέμα αυτό ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης θα έχει συνάντηση με εκπροσώπους της βιομηχανίας την επόμενη εβδομάδα, ενώ διαβεβαίωσε τον πρόεδρο και τα μέλη της διοίκησης της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων ότι θα συνεχιστεί η επιδότηση των τιμολογίων ρεύματος και φυσικού αερίου σε όλες τις επιχειρήσεις της χώρας.
Πώς θα λειτουργεί
Τα προϊόντα στο «καλάθι» κάθε αλυσίδας θα είναι διαφορετικά και θα αφορούν συγκεκριμένους κωδικούς επώνυμων προϊόντων και προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που θα επιλέγονται από την ίδια την επιχείρηση της οργανωμένης λιανικής.
Οι υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης θα ελέγχουν τις διακυμάνσεις των τιμών, ενώ οι καταναλωτές θα μπορούν να παρακολουθούν τη λίστα σε πραγματικό χρόνο πιθανότατα μέσω του e-katanalotis.gr.
Σημειώνεται ότι στην πρωτοβουλία του «καλαθιού» θα συμμετέχουν οι αλυσίδες σουπερμάρκετ με ετήσιο τζίρο πάνω από 90 εκατ. ευρώ και το τι ακριβώς θα περιέχει το «καλάθι» της κάθε αλυσίδας σουπερμάρκετ θα παρουσιαστεί το επόμενο 15ήμερο.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμη δεν υπάρχει σαφής πληροφόρηση για τη διάρκεια ζωής του εν λόγω εργαλείου. «Οσο διαρκεί ο πληθωρισμός θα υπάρχει και το καλάθι» ανάφερε ο κ. Γεωργιάδης. Η ταχύτητα αύξησης των τιμών στα βασικά είδη καθημερινής ανάγκης είναι εξωπραγματική, με την πίεση να πολλαπλασιάζεται για τους οικονομικά ευάλωτους, καθώς τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούν πάνω από το 1/3 του μηνιαίου προϋπολογισμού τους (34,8%) για την αγορά τροφίμων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη λίστα των 25 προϊόντων που παρακολουθεί «Το Βήμα» από τον περυσινό Νοέμβριο ο συνολικός λογαριασμός έχει ανέβει κατά 19,3%.
Ακόμη κι αν εξαιρέσουμε τα προϊόντα που επηρεάστηκαν ασύμμετρα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι ανατιμήσεις θυμίζουν εποχές δραχμής.
Συγκεκριμένα, από τις 9 Νοεμβρίου του 2021 μέχρι τις 5 Οκτωβρίου εφέτος η μέση τιμή ενός λίτρου επώνυμου ηλιελαίου έχει ανέβει 90%, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-katanalotis υπουργείου Ανάπτυξης.
Στο αραβοσιτέλαιο (ένα λίτρο) η αύξηση φθάνει στο 41% το ίδιο διάστημα, ενώ ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις πωλείται στο ράφι 35,6% ακριβότερα.
Και αν οι ανατιμήσεις στα παραπάνω προϊόντα θεωρούνται αναμενόμενες εξαιτίας της κρίσης των εφοδιαστικών αλυσίδων, οι υψηλές διψήφιες ανατιμήσεις που παρουσιάζουν και άλλα προϊόντα, στις κατηγορίες της διατροφής, των ειδών νοικοκυριού και της προσωπικής περιποίησης και υγιεινής, δείχνουν ότι η ακρίβεια λόγω του ενεργειακού κόστους έχει διαχυθεί παντού.
Οι ανατιμήσεις
Για παράδειγμα, η τιμή για τρία κιλά πατάτες σε διάστημα 11 μηνών έχει αυξηθεί κατά 50,5%. Αντίστοιχα στο γιαούρτι (συσκευασία των 500 γραμμαρίων) η ανατίμηση φθάνει σε ποσοστό της τάξης του 46%, ενώ στο μπουκάλι των 400 ML υγρού απορρυπαντικού για τα πιάτα σε ποσοστό 38%. Ανάλογη είναι η ανατίμηση στο επώνυμο χαρτί υγείας (+38%) στα 8 ρολά.
Τα έξι μεσαία αβγά κοστίζουν 33% περισσότερο έναντι του Νοεμβρίου του 2021, το ένα λίτρο φρέσκο γάλα 22% ακριβότερα, ενώ η τιμή για τη συσκευασμένη φέτα των 400 γραμμαρίων είναι 20% υψηλότερη. Αύξηση της τάξης 22,8% πρέπει να πληρώσει ο καταναλωτής για την καπνιστή γαλοπούλα (συσκευασία των 160 γραμμαρίων), ενώ για το ψωμί του τοστ 8,5% και για τον στιγμιαίο καφέ 7%.
Πάντως, το ζήτημα είναι όμως ότι οι ανατιμήσεις στο ράφι δεν φαίνεται να ανακόπτονται, με στελέχη από τον κλάδο των σουπερμάρκετ να υπολογίζουν ότι η μέση αύξηση στο καλάθι των ταχυκίνητων κωδικών ενδεχομένως να φθάσει και το 15% έως το τέλος του 2022.
Οι κατηγορίες προϊόντων που πρόκειται να ανατιμηθούν εντός του Οκτωβρίου περιλαμβάνουν πουλερικά, κατεψυγμένα λαχανικά, γαλακτοκομικά, αλλαντικά, σαπούνια – απορρυπαντικά – καλλυντικά, ελαιόλαδο και χαρτικά.
Ελεγχοι για πώληση συσκευασιών σε μικρότερη ποσότητα και ίδια τιμή
Εκτός από το «καλάθι» των 50 προϊόντων, το υπουργείο Ανάπτυξης υποστηρίζει ότι οι συνεχείς έλεγχοι στην αγορά λειτουργούν ανασχετικά στην επιπλέον επιβάρυνση των καταναλωτών. Μάλιστα τις τελευταίες δύο εβδομάδες οι έλεγχοι της ΔΙΜΕΑ έχουν εστιαστεί, μεταξύ άλλων, και στο φαινόμενο πώλησης συσκευασιών σε μικρότερη ποσότητα και ίδια τιμή. Υπενθυμίζεται ότι το ανώτατο πλαφόν κέρδους έχει επιβληθεί στο μοναδιαίο κόστος, δηλαδή μετράει την ποσότητα.
