Αναλλοίωτοι επί 200 χρόνια

Μένοντας στο σπίτι εγώ δεν έπληξα. Πέρα από τις εφημερίδες και τα ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα, όπου κυριαρχούσε ο κορωνοϊός, είχα άφθονο χρόνο για ακρόαση υπέροχης μουσικής, για ιστορικά κυρίως σίριαλ και πολύ διάβασμα. Ετσι μου δόθηκε η ευκαιρία να καταβροχθίσω απνευστί τις 440 σελίδες της «Ελλάδας του Οθωνα» του Εντμόντ Αμπού (εκδόσεις Μεταίχμιο). Ενα βιβλίο που όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1855 ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, καθώς θεωρήθηκε έως και συκοφαντικό για τη χώρα μας και τους Ελληνες της εποχής της βασιλείας του Οθωνα και ο συγγραφέας του ένας ακραίος ανθέλληνας. Κι όμως, αυτός ο γάλλος δημοσιογράφος και μυθιστοριογράφος που από το 1852 έως το 1854 περιηγήθηκε την Ελλάδα «μας κληροδότησε μια από τις πιο καθαρές και διαυγείς περιγραφές της χώρας μας και του λαού μας», όπως προλογίζει την ελληνική μετάφραση ο Τάκης Θεοδωρόπουλος. Μολονότι την εποχή που πρωτοεκδόθηκε θεωρήθηκε ανθελληνικό και δυσφημιστικό, ο σημερινός αναγνώστης του μένει κατάπληκτος από το πόσο παραμένουν αμετάβλητα τα βασικά χαρακτηριστικά του Ελληνα κατά τα 184 χρόνια που μεσολάβησαν έως σήμερα. Παραθέτω μερικές από τις διαπιστώσεις του, στις οποίες νομίζω ότι κάθε αντικειμενικά αυτοκρινόμενος σύγχρονος Ελληνας θα αναγνωρίσει μερικά αναλλοίωτα βασικά χαρακτηριστικά της εθνικής μας ταυτότητας. Οπλιστείτε με ψυχραιμία και αυτογνωσία και διαβάστε πώς μας περιγράφει ο Αμπού:

«Αναγνωρίζω στους Ελληνες δύο πολιτικές αρετές: την αγάπη για την ελευθερία και το αίσθημα της ισότητας. Πρέπει να προσθέσω και μια τρίτη: τον πατριωτισμό. Προφανώς υπάρχει πολλή αλαζονεία στην αγάπη των Ελλήνων για τη χώρα τους και τυφλώνονται κατά τρόπο περίεργο σχετικά με τη σπουδαιότητα της Ελλάδας. Κατά τη γνώμη τους όλα τα γεγονότα της Ευρώπης έχουν για επίκεντρο και σκοπό την Ελλάδα. Ο ελληνικός λαός είναι ο πρώτος λαός του κόσμου. Η Ελλάδα είναι μια απαράμιλλη χώρα… Οι Ελληνες μισούν την υπακοή. Η αγάπη για την ελευθερία πρέπει να είναι τόσο ριζωμένη στην ψυχή τους που τόσοι αιώνες σκλαβιάς δεν μπόρεσαν να την ξεριζώσουν… Στους Ελληνες η αγάπη για την ελευθερία ισοδυναμεί και με περιφρόνηση στους νόμους και σε κάθε νόμιμη αρχή. Η αγάπη για την ισότητα εκδηλώνεται συχνά σαν άγρια ζήλια απέναντι σε όλους εκείνους που ξεχωρίζουν. Ο κοντόφθαλμος πατριωτισμός γίνεται εγωισμός και το εμπορικό πνεύμα αγγίζει την απατεωνιά… Ολα συντείνουν στο να γίνει ο ελληνικός λαός ο πιο απείθαρχος του κόσμου… Δεν υπάρχει Ελληνας που να χαίρει γενικής εκτίμησης στην Ελλάδα… Στους σημερινούς Ελληνες η εκδίκηση έχει γρήγορα ποδάρια, ενώ η ευγνωμοσύνη πηγαίνει κουτσαίνοντας. Ενα αξίωμα πολύ διαδεδομένο στην Ελλάδα είναι ότι αν βλάπτεις το κράτος δεν βλάπτεις κανέναν… Καταστρέφουν γιατί δεν έχουν κάτι καλύτερο να κάνουν, είτε για τη χαρά της καταστροφής. Πιστεύουν ότι το δικό μας καλό είναι συνδεδεμένο με το κακό του άλλου».