Αμείωτα τα βάρη των μνημονίων, παρά τις… μικρές ανάσες

Φόρους 51,1 δισ. ευρώ καλούνται να πληρώσουν μέσα στο 2019 μισθωτοί, συνταξιούχοι, αγρότες, επαγγελματίες και επιχειρήσεις, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση φέρνει πακέτο παροχών συνολικού ύψους 910 εκατ. ευρώ και μη μείωση συντάξεων 2 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή την περασμένη Πέμπτη και αναμένεται να έχει γίνει νόμος του κράτους στις 18 Δεκεμβρίου, τα καθαρά έσοδα από φόρους το 2019 σε σύγκριση με το 2018 θα είναι αυξημένα κατά 1 δισ. ευρώ και μάλιστα αυτή η αύξηση αναμένεται να προέλθει κυρίως από επιβαρύνσεις στην έμμεση φορολογία που πλήττει το ίδιο φτωχούς – πλούσιους.

Για το 2019 προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ, ενώ για το τρέχον έτος εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 3,98% του ΑΕΠ. Αισιόδοξες είναι οι προβλέψεις και για την ανάπτυξη, καθώς για το 2018 εκτιμάται ότι θα κλείσει στο 2,1% και το 2019 στο 2,5%.

Ο προϋπολογισμός του 2019 μπορεί να μην έχει κάποια νέα μέτρα, ωστόσο διατηρεί σχεδόν στο σύνολό του όλα τα προηγούμενα μέτρα που έχουν επιβληθεί στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων, με αποκορύφωμα τους υψηλότατους συντελεστές ΦΠΑ και τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης. Μόνο από τον ΦΠΑ το κράτος προσβλέπει να εισπράξει το 2019 περίπου 17,2 δισ. ευρώ, αυξημένα σε σύγκριση με το 2018 κατά 141 εκατ. ευρώ. Παραπάνω έσοδα εκτιμά ότι θα εισπράξει και από τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης σε τσιγάρα, ποτά και καύσιμα, καθώς η πρόβλεψη για το 2019 είναι 7,38 δισ. ευρώ έναντι 7,29 δισ. ευρώ το 2018 (αύξηση κατά 87 εκατ. ευρώ).

Τα καθαρά έσοδα από φόρους το 2019 διαμορφώνονται στα 46,423 δισ. ευρώ από 45,418 δισ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα ανέλθουν εφέτος, δηλαδή είναι αυξημένα κατά 1,005 δισ. ευρώ.

Ας σημειωθεί ότι η φορολογία στο κρασί που είχε εξαγγελθεί πολλάκις από τους αρμόδιους υπουργούς ότι θα μειωθεί παραμένει ως έχει για μία ακόμη χρονιά βάζοντας σε περιπέτειες τους οινοπαραγωγούς.

Στη φορολογία των ακινήτων εδώ παρατηρείται το εξής: H κυβέρνηση έχει προβλέψει μείωση εσόδων από την εξαγγελθείσα παροχή για έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ κατά 260 εκατ. ευρώ και έτσι στο τελικό «κουτάκι» του προϋπολογισμού το συνολικό ποσό είσπραξης από φορολογία ακινήτων διαμορφώνεται σε 2,801 δισ. ευρώ έναντι 3,063 δισ. ευρώ που είναι η πρόβλεψη για το 2018. Ωστόσο, το τελικό ποσό μπορεί να αυξηθεί λόγω της πρόβλεψης για νέα αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων μέσα στο 2019 και την καταιγίδα μεταβιβάσεων που εκτιμάται ότι θα προηγηθεί.

Από την άλλη, στον προϋπολογισμό του 2019 καταγράφεται πακέτο παροχών 910 εκατ. ευρώ συν 2 δισ. ευρώ που αφορούν την ακύρωση του μέτρου της μείωσης των συντάξεων.

Ειδικότερα, τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί και προβλέπεται να ψηφιστούν έως το τέλος του έτους από τη Βουλή είναι τα εξής:

â Μείωση ΕΝΦΙΑ: Το μέτρο συνίσταται στη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% μεσοσταθμικά.

â Επίδομα στέγασης: Το στεγαστικό επίδομα απευθύνεται σε νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιαζόμενη κατοικία και δανειολήπτες. Τα κριτήρια ένταξης είναι εισοδηματικά, περιουσιακά (ακίνητη περιουσία και καταθέσεις), διαμονής στην επικράτεια, πολυτελούς διαβίωσης, ασφαλιστικής κάλυψης και οικογενειακής κατάστασης. Το κονδύλι που θα δοθεί σε ετήσια βάση στα νοικοκυριά είναι 400 εκατ. ευρώ.

â Βοήθεια στο σπίτι: Μετατρέπεται το τρέχον εργασιακό καθεστώς 3.000 εργαζομένων ορισμένου σε αορίστου χρόνου.

â Ειδική αγωγή: Πρόσληψη 4.500 εκπαιδευτικών και εξειδικευμένου προσωπικού σε θέσεις προσωπικού που τώρα απασχολείται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Η δαπάνη σήμερα καλύπτεται από πόρους του ΠΔΕ. Οι νέες προσλήψεις θα χρηματοδοτηθούν από τον τακτικό προϋπολογισμό χωρίς να μεταβληθεί το τρέχον όριο δαπανών του ΠΔΕ. Παράλληλα, θα μειωθεί ισόποσα το όριο για το προσωπικό ορισμένου χρόνου προκειμένου να μη μεταβληθεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων συνολικά.

â Μείωση ασφαλιστικών εισφορών: Το μέτρο αφορά τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων και αγροτών και ειδικότερα τη μείωση του συντελεστή κύριας ασφάλισης κατά 1/3 και την εφαρμογή της ελάχιστης εισοδηματικής βάσης για την επικουρική ασφάλιση και την εφάπαξ παροχή. Συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό: 177 εκατ. ευρώ.

â Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νέων: Η συγκεκριμένη δράση αποσκοπεί στη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας των νέων και αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, συμβάλλοντας στη μείωση της ανεργίας των νέων, που είναι η υψηλότερη στην ΕΕ, αλλά και μειώνοντας το ποσοστό των νέων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας. Το μέτρο αφορά νέους ηλικίας έως 24 ετών και συνίσταται στην επιδότηση του 50% των εργοδοτικών εισφορών. Συνολικό κόστος: 51 εκατ. ευρώ.

â Μείωση φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων: Το μέτρο συνίσταται στη σταδιακή μείωση του συντελεστή φορολόγησης από 29% σε 25% σε ορίζοντα τετραετίας και θα έχει δημοσιονομική επίπτωση από το 2020 και εφεξής.

â Μείωση φορολογίας διανεμόμενων κερδών: Το μέτρο αναφέρεται στη μείωση του φορολογικού συντελεστή επί των διανεμόμενων κερδών κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες και θα έχει δημοσιονομική επίπτωση από το 2020 και εφεξής.

Αξίζει να τονιστεί ότι το πακέτο των αντιμέτρων που είχε ψηφιστεί και θα εφαρμοζόταν σε περίπτωση περικοπής των συντάξεων ήταν σχεδόν 1,8 δισ. ευρώ. Ομως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έδωσε το πράσινο φως να εφαρμοστεί στο σύνολό του και απαίτησε να γίνουν περικοπές προκειμένου να σωθούν οι συντάξεις.

Η αντίστροφη μέτρηση για τις τελικές αποφάσεις που αφορούν το κοινωνικό μέρισμα έχει ήδη ξεκινήσει, καθώς στο υπουργείο Οικονομικών έχουν καταλήξει ότι όπως και πέρυσι έτσι και εφέτος με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια περίπου 1,3 εκατ. νοικοκυριά θα εισπράξουν από 250 ευρώ (άγαμοι χωρίς παιδιά) έως 1.350 ευρώ (πολύτεκνες οικογένειες).

Η ιστοσελίδα koinonikomerisma.gr αναμένεται να δεχθεί τις πρώτες αιτήσεις μόλις ψηφιστεί η σχετική τροπολογία στη Βουλή και υπογραφεί η εγκύκλιος εφαρμογής και καταβολής του κοινωνικού μερίσματος.

Το υπερπλεόνασμα για το 2018 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 885 εκατ. ευρώ και από αυτό το ποσό τα 700 με 750 εκατ. ευρώ θα δοθούν σε φορολογουμένους με χαμηλά εισοδήματα και περιουσία.

Ωστόσο το τελικό ποσό αναμένεται να κλειδώσει σε συνεννόηση με τις Βρυξέλλες, όπως είχε συμβεί και πέρυσι. Βασικό κριτήριο για ένταξη ενός νοικοκυριού στους δικαιούχους, όπως και το ύψος του μερίσματος που θα λάβει, είναι το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα που δηλώθηκε το 2018 (αφορά τη χρήση 2017), πραγματικό ή τεκμαρτό. Στο συνολικό εισόδημα συμπεριλαμβάνονται το σύνολο των επιδομάτων και των κάθε μορφής χρηματικών μεταβιβάσεων, καθώς και το σύνολο των εισοδημάτων που απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο.

Η είσοδος στην ηλεκτρονική πλατφόρμα θα γίνεται με τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης στη φορολογική βάση δεδομένων Taxisnet της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Σύμφωνα με την περυσινή διαδικασία, που θα ισχύσει και για το κοινωνικό μέρισμα του 2018, οι αιτούντες θα επιβεβαιώνουν τον ΑΜΚΑ τους ενώ θα ζητείται ένα e-mail και αριθμός κινητού τηλεφώνου για την αποστολή ειδοποιήσεων. Επιπλέον, θα πρέπει να δηλωθεί ένα ενεργό IBAN, στον οποίο πρέπει να είναι υποχρεωτικά είτε αποκλειστικά δικαιούχοι είτε συνδικαιούχοι.