Ακροβασίες με παροχές και υποσχέσεις

Οσο βαδίζουμε προς τον χρόνο της κάλπης, η ψυχραιμία χάνεται. Τι κι αν οι προβλέψεις της Κομισιόν λένε ότι το 2019 και την προσεχή τριετία ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ελλάδα, που πλέον ακολουθεί την ευρωζώνη, θα συρρικνώνεται και στην καλύτερη περίπτωση θα μείνει στο 2%, τι κι αν ο δημοσιονομικός χώρος περιορίζεται εφέτος στο 0,4% του ΑΕΠ, δηλαδή λιγότερο από 700 εκατομμύρια ευρώ, η παροχολογία και οι υποσχέσεις για 10.000 προσλήψεις στη θέση των αποχωρούντων από το Δημόσιο κληρικών κυριαρχούν.

Το γεγονός αυτό από μόνο του είναι ικανό να «ξηλώσει το πουλόβερ» της δημοσιονομικής σταθερότητας, στοιχείο που ασφαλώς βλέπουν οι Βρυξέλλες και θα αποτιμήσουν ακόμη πιο αυστηρά οι αγορές.

Ακόμη και η ακύρωση – κατάργηση του μέτρου της περικοπής των παλιών συντάξεων απομακρύνεται, καθώς οι θεσμοί διατηρούν επιφυλάξεις – και όπως λένε οι πληροφορίες από πολλές πλευρές (τον ESM και τους σκληρούς της ευρωζώνης), συζητείται μόνο η αναστολή για έναν χρόνο, έτσι ώστε αν τα δημοσιονομικά ξεφύγουν το μέτρο να εφαρμοστεί από το 2020.

Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής του Γιώργος Χουλιαράκης καλούνται να διαχειριστούν την πολιτικά αυτή σύνθετη κατάσταση, να αποτρέψουν μια κρίση στις σχέσεις με τις Βρυξέλλες και να κυλήσουν όλα ομαλά έως το Eurogroup της 19ης Νοεμβρίου. Δύο ημέρες αργότερα η κυβέρνηση θα καταθέσει το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2019 στη Βουλή.

Στη διαδικασία αυτή παρενέβη για μία ακόμη φορά ο ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος στο ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν. Αμέσως μετά την ανακοίνωση των φθινοπωρινών προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που κατεβάζουν τον ρυθμό ανάπτυξης στο 2% (από 2,3% στις εαρινές προβλέψεις) για την τριετία 2019-2021, ο κ. Τόμσεν δήλωσε ότι ναι μεν το Ταμείο δεν έχει πια σχέση προγράμματος με την Ελλάδα και άρα δεν βρίσκεται σε διάλογο για τα βραχυπρόθεσμα ζητήματα, υπογράμμισε όμως ότι αποτελεί θέση του ΔΝΤ ότι «μεταρρυθμίσεις, όπως η περικοπή της δαπάνης για τις συντάξεις, είναι αναγκαίες και πως ο όποιος δημοσιονομικός χώρος θα πρέπει να διατίθεται για την υλοποίηση μέτρων που θα ωθούν την ανάπτυξη».

Οι δηλώσεις έγιναν στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση έκθεσης του ΔΝΤ με αντικείμενο τις εξελίξεις στην Ευρώπη. Ο κ. Τόμσεν έκανε λόγο για επιβράδυνση της ανάπτυξης, επεσήμανε την παράμετρο των αυξημένων τιμών στο πετρέλαιο και διαπίστωσε κόπωση στις εξαγωγές.

Σε κάθε περίπτωση, ο αξιωματούχος του ΔΝΤ εξέφρασε την εκτίμηση ότι η ευρωζώνη – «τώρα, στη λιακάδα» – θα πρέπει να υλοποιήσει πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν δραστικότερα τις διαρθρωτικές αδυναμίες της, ώστε να είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο στο μέλλον.

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο κ. Τσακαλώτος θα επιδιώξει να πάρει «πράσινο φως» για την αναβολή (τουλάχιστον) των περικοπών στις συντάξεις, τις μειώσεις φόρων κερδών και του ΕΝΦΙΑ που θα γίνουν σταδιακά σε βάθος τριετίας από το έκτακτο Eurogroup της 19ης Νοεμβρίου.

Το βασικό του επιχείρημα είναι ότι «οι αριθμοί βγαίνουν και ότι για το 2019 η ίδια η Επιτροπή προβλέπει ότι ακόμη κι αν επικρατήσει το βασικό σενάριο για ρυθμό ανάπτυξης 2% (σ.σ.: που το θεωρεί συντηρητικό), η Ελλάδα θα επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,9% του ΑΕΠ».

Αρα υπάρχει ο χώρος για την υλοποίηση και ορισμένων εκ των μέτρων που αποσκοπούν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης (π.χ. μείωση ασφαλιστικών εισφορών, μείωση φόρου κερδών) και απόφαση για την εφαρμογή ή μη των περικοπών των συντάξεων.

Σύμφωνα με αξιωματούχο της ευρωζώνης, αυτό που έχει σημασία σε ό,τι αφορά τον ελληνικό προϋπολογισμό είναι να επιτευχθεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ.

Μετά το Eurogroup αναμένεται να εκδοθεί και η πρώτη έκθεση των θεσμών για την Ελλάδα στο πλαίσιο της αυξημένης εποπτείας και των διαδικασιών που ακολουθούνται μετά την έξοδο από τα μνημόνια.

Μετά και τις προβλέψεις της Κομισιόν για χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην ευρωζώνη και στην Ελλάδα και όσο δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η κρίση στην Ιταλία, στην οποία επεστράφη ο προϋπολογισμός για το 2019 από τις Βρυξέλλες, η έξοδος της χώρας στις αγορές αναβάλλεται. Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις τόσο από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, όσο και από την πλευρά ευρωπαίων αξιωματούχων ότι δεν επείγει η έκδοση νέου ελληνικού ομολόγου, στο οικονομικό επιτελείο αναγνωρίζουν ότι πρέπει να υπάρξει το ταχύτερο δυνατόν μια νέα ελληνική έκδοση.

Ετσι μέσα στον Δεκέμβριο αναμένεται να ανακοινωθεί το πρόγραμμα δανεισμού του Δημοσίου για το 2019 μέσω του οποίου ο ΟΔΔΗΧ θέλει να αντλήσει 6-7 δισ. ευρώ.

Βασικός στόχος παραμένει να εξοφληθεί το μεγαλύτερο μέρος των δανείων του ΔΝΤ, όπως έκανε και η Πορτογαλία.

Οπως επισημαίνουν πηγές του ΟΔΔΗΧ, μπορεί να μην τίθεται θέμα κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών, αφού υπάρχει το «μαξιλάρι ασφαλείας», όμως τίθεται θέμα άμεσης ενίσχυσης της εμπορευσιμότητας των ελληνικών τίτλων, όπως επίσης και της αποκατάστασης της πρόσβασης των επιχειρήσεων και των τραπεζών στις αγορές για άντληση κεφαλαίων.

«Ελληνικό κοστούμι» φαίνεται πως ράβουν στη Ρώμη Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη, που απαιτούν από τη συγκυβέρνηση Κινήματος των 5 Αστέρων και Λέγκας να τροποποιήσει έως την προσεχή Πέμπτη, 13 Νοεμβρίου, τον ιταλικό προϋπολογισμό ώστε να συγκλίνει (αντί να αποκλίνει) με τους κανόνες δημοσιονομικής ευταξίας της ΕΕ. Οι Βρυξέλλες εξάλλου αναθεώρησαν επί το μετριοπαθέστερον τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη, το έλλειμμα και το χρέος της Ιταλίας, διαψεύδοντας ως… υπεραισιόδοξες τις προβλέψεις τού υπό αίρεση προϋπολογισμού.

Συγκεκριμένα, η Κομισιόν προέβλεψε για εφέτος, το 2019 και το 2020 ανάπτυξη 1,1%, 1,2% και 1,3% αντιστοίχως για την Ιταλία, αντί προβλέψεων 1,2%, 1,5% και 1,6% της Ρώμης. Αυτό σημαίνει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα θα είναι εφέτος 1,9% και όχι 1,8% που προϋπολογίζει η Ιταλία. Και τα επόμενα χρόνια θα διευρύνεται αντί να μειώνεται.

Εν τω μεταξύ, όσο τρέχει ο χρόνος για την αναθεώρηση του σχεδίου προϋπολογισμού τόσο οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ όσο και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ασκούν αναφανδόν αλλά και παρασκηνιακά πιέσεις στον υπουργό Οικονομικών της Ιταλίας Τζοβάνι Τρία για να πείσει τους συγκυβερνώντες πολιτικούς ηγέτες της χώρας του προκειμένου να συμμορφωθούν προς τας υποδείξεις. Οπως έγινε γνωστό την Πέμπτη, ο Ντράγκι είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Τρία για να του διαμηνύσει ότι το υψηλό δημόσιο χρέος (ξεπερνά το 131% του ιταλικού ΑΕΠ και είναι το δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ μετά το ελληνικό) απαιτεί «έναν βαθμό δημοσιονομικής πειθαρχίας που να υπερβαίνει τα όσα ορίζονται από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς». Αναλυτές ερμηνεύουν τη φράση ως υποχρέωση όχι μόνο για περιορισμό των ελλειμμάτων, αλλά και για την εμφάνιση πλεονασμάτων, κατά το ελληνικό πρότυπο